Giáo án điện tử KHTN 7 cánh diều – Phần vật lí bài 12: Ánh sáng, tia sáng

CHỦ ĐỀ 6: ÁNH SÁNG

BÀI 12: ÁNH SÁNG, TIA SÁNG

1. KHỞI ĐỘNG

HS thảo luận và trả lời câu hỏi:

Mặt Trời là nguồn năng lượng khổng lồ. Năng lượng mà Trái Đất nhận được từ Mặt Trời trong 2 giờ nhiều hơn toàn bộ năng lượng mà con người tiêu thụ trong một năm. Vậy con người đã sử dụng năng lượng mặt trời như thế nào? Năng lượng mặt trời truyền đến Trái Đất bằng cách nào?

Hình ảnh mặt trời

Trả lời:

Ánh sáng Mặt trời phát ra đến mắt ta bằng cách thông qua các tia sáng đi theo đường thẳng chiếu đến mắt ta.

1. NỘI DUNG BÀI HỌC
2. Năng lượng ánh sáng.
3. Tia sáng

III. Bóng tối, bóng nửa tối

1. PHẦN TRIỂN KHAI KIẾN THỨC
2. Năng lượng ánh sáng.

HS hãy quan sát video, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:

Nêu các dạng chuyển hóa năng lượng xảy ra trong video?

video chứng tỏ ánh sáng là một dạng năng lượng

Kết luận:

- Ánh sáng là một dạng của năng lượng

- Năng lượng ánh sáng có thể thu được bằng nhiều cách khác nhau.

Ví dụ: Nếu cầm kính lúp dưới ánh nắng mặt trời để tập trung ánh sáng lên đầu que diêm thì que diêm có thể bốc cháy.

 Hình ảnh

- Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng cùng với sự toả nhiệt.

Ví dụ: Mặt Trời.

- Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.

Ví dụ: Mặt Trăng.

Em hãy đọc nội dung mục I (SGK-tr65) và trả lời câu hỏi.

Vật phát sáng có đặc điểm gì? Lấy ví dụ về vật tự phát sáng ánh sáng (còn gọi là nguồn sáng) và vật không tự phát ra ánh sáng.

Kết luận:

- Nguồn sáng là vật tự phát ra ánh sáng cùng với sự toả nhiệt.

- Vật sáng bao gồm nguồn sáng và các vật phản chiếu ánh sáng từ các nguồn sáng.

+ Ví dụ vật tự phát ánh sáng: Mặt Trời, đom đóm, ngôi sao,…

+ Ví dụ vật không tự phát ra ánh sáng: Cái bút, quyển vở,…

HS thảo luận nhóm, xác định nguồn sáng và vật không tự phát sáng trong các trường hợp sau:

Cây nến đang cháy, Mặt Trời, gương, Mặt Trăng, ngôi sao, con đom đóm đang phát sáng, tờ giấy trắng, quyển sách, chiếc đèn pin đang tắt để trên bàn, bức tường, đèn điot phát quang đang sáng.

Trả lời:

- Nguồn sáng: cây nến đang cháy, Mặt Trời, ngôi sao, con đom đóm đang phát sáng, đèn diot phát quang đang phát sáng.

- Vật không tự phát sáng: gương, Mặt Trăng, bảng, tờ giấy trắng, quyển sách, chiếc đèn pin đang tắt để trên bàn, bức tường.

HS tìm các ví dụ trong thực tế chứng tỏ ánh sáng mang năng lượng.

Trả lời:

Một số ví dụ: chạm tay gần lửa thấy nóng và có thể gây bỏng; vào mùa hanh khô năng nóng có thể gây cháy rừng…

HS hoạt động cá nhân hoàn thành bài trong Phiếu học tập số 1.

Đáp án Phiếu học tập số 1:

Tác dụng của sơn phản quang:

- Tạo ra độ phản quang nhất định; làm sơn kẻ vạch, sơn bó vỉa trong các hầm, bãi đỗ xe, sơn ký hiệu, đường chỉ dẫn để phân làn giao thông, làm vạch kẻ đường, làm tín hiệu chỉ dẫn giao thông.

- Dùng cho các biển báo giao thông; tựa đèn trong đêm giúp mọi người quan sát tín hiệu cảnh báo từ xa một cách dễ dàng.

Các biển báo trên là vật không phát sáng. Nó sẽ phát ra ánh sáng nổi bật khi có ánh sáng chiếu vào.

1. Tia sáng

HS làm việc cá nhân quan sát tranh, hình ảnh về ánh sáng mặt trời khi truyền qua khe nhỏ và nhận xét về tính chất của chùm sáng đó.

 Hình ảnh đã lưu file

Kết luận:

- Chùm sáng được tạo ra khi nguồn sáng chiếu qua khe hẹp có thể được coi là một tia sáng.

- Từ bề mặt của một vật phát sáng, ánh sáng phát ra theo mọi hướng.

- Ánh sáng truyền trong các môi trường trong suốt và đồng tính như không khí, thuỷ tinh, nước,… thì ánh sáng đi theo đường thẳng.

- Trong thực tế, không thể nhìn thấy một tia sáng mà chỉ nhìn thấy chùm sáng gồm nhiều tia sáng hợp thành.

Ví dụ: Chùm sáng mặt trời đi qua các đám mây.