Giáo án điện tử KHTN 7 cánh diều – Phần vật lí bài 9: Sự truyền âm

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

Trò chơi “Điện thoại cốc giấy”

Luật chơi

Trò chơi cần 2 đội, mỗi đội có 4 thành viên: 2 bạn có vai trò đọc từ khóa vào một đầu dây, 2 bạn còn lại lắng nghe âm thanh từ đầu dây bên kia và đoán từ khóa. Hai đội oẳn tù xì, đội thắng được chơi trước.

BÀI 9. SỰ TRUYỀN ÂM

NỘI DUNG BÀI HỌC

Sự truyền sóng âm trong không khí

Sự truyền sóng âm trong chất rắn và chất lỏng

1. Sự truyền sóng âm trong không khí
2. Tạo sóng âm

Làm việc nhóm

Làm thí nghiệm dùng búa cao su gõ 3 lần vào nhanh của âm thoa. Quan sát hiện tượng.

• Em có nghe thấy âm thanh do âm thoa phát ra không?
• Quan sát bằng mắt thường, khi phát ra âm thanh thì âm thoa bị rung động hay đứng im một chỗ.
• Em có thể nghe được âm thanh phát ra từ chiếc âm thoa.
• Khi phát ra âm, các nhánh âm thoa đều rung động.

KẾT LUẬN

• Vật phát ra âm được gọi là nguồn âm.
• Dao động là sự rung động (chuyển động) qua lại vị trí cân bằng.

→ Âm thanh (sóng âm) phát ra từ các vật dao động có thể truyền qua không khí đến tai người nghe.

Một viên bi được treo ở đầu sợi dây nhẹ, dao động như hình 9.3. Vị trí cân bằng của viên bi là vị trí nào?

Vị trí A là vị trí cân bằng

2.Sự truyền âm trong không khí

Thảo luận nhóm đôi

Quan sát hình 9.4 và 9.5 đồng thời nghiên cứu thông tin trong sgk, giải thích sự truyền âm thanh trong không khí diễn ra như thế nào?

• Khi âm thoa dao động, cả hai nhánh của âm thành luận phiên cùng di chuyển lại gần và ra xa nhau.
• Khi di chuyển ra xa nhau, mỗi nhánh âm thoa đẩy lớp không khí ở mặt bên ngoài của chúng làm cho lớp không khí đó bị nén ( lớp không khí giữa chúng bị giãn ra)
• Khi di chuyển lại gần nhau, hai nhánh âm thoa làm giãn lớp không khí ở các mặt bên ngoài (lớp không khí giữa chứng bị nén lại.
• Quá trình dao động của hai nhánh âm thoa, khiến lớp không khí xung quanh bị giãn nén liên lục và truyền cho các lớp khí xung quanh.

Đọc phần em có biết sgk trang 55 và nêu biện pháp để bảo vệ tai.

Các biện pháp bảo vệ tai:

• Không để dị vật lọt vào trong tai.
• Không ngoáy tai quá sâu.
• Không nên nghe nhạc quá lớn.
• Bảo vệ thính giác trong môi trường có độ ồn cao.
• Thường xuyên kiểm tra thính giác.
• Không sử dụng thuốc tùy tiện.

1. Sự truyền sóng âm trong chất rắn và chất lỏng
2. Truyền âm trong chất rắn

• Trong thí nghiệm ở hình 9.6, khi áp cốc vào tai mình, bạn B nghe được tiếng nói của bạn A. Âm đã truyền đến tai bạn B như thế nào?
• Theo em sự lan truyền âm trong không khí nhanh hơn hay trong chất rắn nhanh hơn ?

Trả lời

Khi bạn A nói, âm thanh từ miệng bạn A phát ra được coi là nguồn âm, nguồn âm này dao động làm cho lớp không khí trong cốc mà bạn A đang cầm dao động theo.

• Sự dao động này cũng được truyền cho các phân tử, nguyên tử cấu tạo nên chiếc cốc A, truyền sang sợi dây và rồi truyền sang chiếc cốc B. 
• Không khí bên trong chiếc cốc B dao động theo, làm cho màng nhĩ tai của bạn B dao động, bạn B nghe được âm thanh của bạn A nói.

Chú ý: Sự lan truyền âm trong chất rắn nhanh hơn trong chất khí.