Câu hỏi tự luận Vật lí 7 cánh diều Bài 12: Ánh sáng, tia sáng

CHỦ ĐỀ VI: ÁNH SÁNG

BÀI 12 - ÁNH SÁNG, TIA SÁNG

I. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Nguồn sáng là gì?

Trả lời:

Nguồn sáng là vật tự nó phát ra ánh sáng. Hầu hết các nguồn sáng phát ra ánh sáng cùng với sự tỏa nhiệt.

Câu 2: Vật sáng bao gồm những gì?

Trả lời:

Vật sáng gồm nguồn sáng và những vật hắt lại ánh sáng chiếu vào nó.

Câu 3: Ánh sáng truyền đi theo dạng nào? Trình bày quy ước biểu diễn tia sáng.

Trả lời:

• Khi ánh sáng truyền trong các môi trường trong suốt và đồng tính như không khí, nước, thủy tinh, … ta thấy ánh sáng đi theo đường thẳng.
• Quy ước biểu diễn tia sáng bằng một đường thẳng có mũi tên chỉ hướng.

Câu 4: Có mấy loại chùm sáng thường gặp?

Trả lời:

Trong thực tế, ta chỉ nhìn thấy chùm sáng gồm nhiều tia sáng hợp thành. Ba loại chùm sáng thường gặp:

• Chùm sáng song song
• Chùm sáng phân kì
• Chùm sáng hội tụ.

Câu 5: Nêu khái niệm bóng tối và bóng nửa tối.

Trả lời:

• Khi chiếu ánh sáng từ một nguồn sáng nhỏ vào một vật cản sáng lớn hơn, phía sau vật cản sẽ xuất hiện một vùng tối. Bóng tối là vùng phía sau vật cản, không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng truyền tới.
• Khi chiếu ánh sáng từ một nguồn sáng lớn vào một vật cản sáng, phía sau vật cản sẽ xuất hiện một vùng tối và vùng nửa tối. Bóng nửa tối là vùng phía sau vật cản, nhận được ít ánh sáng từ nguyền sáng truyền tới.

II. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Lấy ví dụ về nguồn sáng.

Trả lời:

Ví dụ: Mặt Trời, ngọn lửa, …

Câu 2: Nêu ví dụ về vật sáng.

Trả lời:

Ví dụ: Mặt Trăng, cái bàn, cái ghế, ….

Câu 3: Lấy ví dụ ánh sáng mặt trời còn chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác.

Trả lời:

Ví dụ: Nối tấm pin mặt trời với máy phát điện, và đặt tấm pin mặt trời ngoài trời. Ta thấy quang năng chuyển hóa thành điện năng.

Câu 4: Nêu ví dụ cho thấy năng lượng ánh sáng được chuyển hóa thành nhiệt năng

Trả lời:

Ví dụ: Năng lượng mặt trời chiếu xuống nguồn nước làm nước nóng lên

III. VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Đường truyền ánh sáng phát ra từ một bút laser được coi là chùm sáng hay tia sáng? Tại sao?

Trả li:

Đường truyền ánh sáng phát ra từ một bút laser có thể coi là mô hình tia sáng, vì chùm sáng phát ra từ tia laser hẹp, thẳng và đi theo hướng của tia sáng

Câu 2: Nguyệt thực tác động như thế nào đến con người?

Trả lời:

• Nguyệt thực làm cho các đợt thủy triều mạnh hơn, cao hơn
• Nguyệt thực liên quan chặt chẽ tới việc suy giảm melatonin, một hormone liên quan tới việc điều chỉnh chu kì ngủ và tỉnh giấc. Vậy nên vào những ngày này, người ta thường khó ngủ hơn. Đồng thời làm tăng khả năng ức chế thần kinh.
• Tuy nhiên những tác động này không gây ảnh hưởng quá lớn tới con người.

Câu 3: Nguyệt thực được chia làm mấy loại?

Trả lời:

Nguyệt thực chia làm 3 loại:

• Nguyệt thực toàn phần: Diễn ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng cùng nằm trên một đường thẳng. Mặt Trăng đi vào ở vùng bóng tối của Trái Đất.
• Nguyệt thực một phần: Diễn ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng nằm trên đường gần thẳng. Lúc này thì ánh trăng sẽ bị mờ đi và Mặt Trăng sẽ bị khuyết đi một phần. Có thể nhìn thấy bóng của Trái Đất có màu đen (hoặc màu đỏ sẫm) đang che khuất Mặt Trăng.
• Nguyệt thực nửa tối: Diễn ra khi Mặt Trăng đi qua vùng nửa tối của Trái Đất. Lúc này ánh trăng sẽ bị mờ dẫn và tối đi.

Câu 4: Vì sao cận phải đeo thấu kính phân kì?

Trả lời:

Cận thị xảy ra khi ánh sáng hội tụ lại trước võng mạc chứ không phải ở trên võng mạc như mắt thường. Do đó người bị cận thị sẽ đeo thấu kính phân kì (kính có mặt lõm) để làm giảm độ hội tụ, khiến hình ảnh lùi về đúng trên võng mạc giúp người bị cận có thị lực tốt hơn, có thể nhìn rõ sự vật ở mọi cự ly.

IV. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Ánh sáng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng và sức khỏe của con người như thế nào?

Trả lời:

• Tác động của ánh sáng lên nhịp điệu sinh học của cơ thể: Ánh sáng đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nhịp điệu sinh học của cơ thể, kiểm soát giấc ngủ và sự tỉnh táo. Sự thiếu hụt ánh sáng có thể dẫn đến rối loạn về giấc ngủ, làm suy giảm sức khỏe và tâm trạng.
• Tác động tâm lý và tinh thần: Ánh sáng tự nhiên, đặc biệt là ánh nắng mặt trời, có thể kích thích sản xuất serotonin - một hormone cảm xúc tích cực.
• Ánh sáng và mức độ sáng: Mức độ ánh sáng trong môi trường có thể ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc, tập trung, và tinh thần tỉnh táo của con người. Ánh sáng yếu có thể gây mỏi mắt và ảnh hưởng đến khả năng tập trung.

Câu 2: Trong nhiếp ảnh, vùng tối và vùng sáng có vai trò gì?

Trả lời:

• Trong nhiếp ảnh, vùng tối và vùng sáng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự cân đối, độ sâu và cảm xúc trong bức ảnh.
• Vùng tối: Đây là những khu vực màu sắc đậm, đen hoặc gần đen trong bức ảnh. Vùng tối thường tạo ra cảm giác về chiều sâu cho bức ảnh. Chúng thường mang cảm giác bí ẩn và huyền bí.
• Vùng sáng: Đây là những khu vực màu sáng, có thể là các điểm cao điểm ánh sáng nổi bật trong bức ảnh. Vùng sáng tạo ra điểm nhấn và sự chú ý của người xem, đồng thời cũng giúp tạo ra độ sâu và sự cân đối trong bức ảnh.