Giáo án điện tử Lịch sử 8 cánh diều Bài 8: Kinh tế, văn hóa và tôn giáo Đại Việt trong thế kỉ XVI - XVIII (Phần 1)

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

Nêu một số hiểu biết của em về Đô thị cổ Hội An.

• Đô thị cổ Hội An (Quảng Nam) ra đời vào nửa cuối thế kỷ XVI.
• Lịch sử hình thành và phát triển của phố cổ Hội An từ năm 1527.
• Là một trong những trung tâm kinh tế, văn hóa tiêu biểu của Đại Việt thế kỉ XVI – XVIII, là thương cảng quốc tế sầm uất bậc nhất khu vực Đông Nam Á thời bấy giờ.
• TK XVIII: cảng thị Hội An rơi vào cảnh chiến tranh loạn lạc.

Bị triệt phá chỉ còn lại các công trình tín ngưỡng.

• Năm 1976: tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng được thành lập.

Hội An rơi vào một thời kỳ bị quên lãng.

• Nhờ sự thay đổi vai trò trong lịch sử, Hội An đã tránh được sự biến dạng của quá trình đô thị hóa mạnh mẽ ở Việt Nam.
• Năm 1999, đô thị cổ Hội An được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa Thế giới.

BÀI 8:  KINH TẾ, VĂN HÓA VÀ TÔN GIÁO ĐẠI VIỆT TRONG CÁC THẾ KỈ XVI – XVIII

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tình hình kinh tế

Những chuyển biến về văn hóa

1/ TÌNH HÌNH KINH TẾ

THẢO LUẬN NHÓM

Các em hãy đọc thông tin mục I, tư liệu, quan sát Hình 8.1, 8.2 và thực hiện nhiệm vụ vào Phiếu học tập số 1: Nêu những nét chính về tình hình kinh tế Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII.

Nhóm 1: Nông nghiệp

Nhóm 2: Thủ công nghiệp

Nhóm 3: Thương nghiệp

Hình 8.2. Bình gốm Chu Đậu thuộc sở hữu của J.E. Ha-gen

Gợi ý: Về nông nghiệp

• Trình bày tình hình nông nghiệp ở Đàng Ngoài.
• Nêu nhận xét và cho biết vì sao nền nông nghiệp ở Đàng Ngoài lại như vậy?
• Trình bày tình hình nông nghiệp ở Đàng Trong.
• Nêu nhận xét và cho biết vì sao nền nông nghiệp ở Đàng Trong lại như vậy?

Gợi ý: Về thủ công nghiệp

• Trình bày tình hình thủ công nghiệp của Đại Việt trong trong các thế kỉ XVI – XVIII và nêu nhận xét.
• Tại sao trong thế kỉ XVII ở nước ta lại xuất hiện thêm một số đô thị?
• Kể tên một số đô thị lớn ở Đàng Ngoài và Đàng Trong lúc bấy giờ.
• Tình hình buôn bán với nước ngoài như thế nào?

Nông nghiệp

• Đàng Ngoài
• TK XVI – XVII: vẫn phát triển dù bị tác động từ các cuộc xung đột.
• Khai hoang, mở rộng diện tích đất đai.
• Đắp đê.
• TK XVIII: sa sút nghiêm trọng.
• Ruộng đất bị bỏ hoang.
• Vỡ đê, mất mùa.

Kinh tế nông nghiệp giảm sút, đời sống nhân dân đói khổ.

Đàng Trong

• Thi hành nhiều chính sách sản xuất nông nghiệp.
• Khai hoang lập làng xóm mới.
• Diện tích đất đai được mở rộng trên quy mô lớn.
• Kinh tế nông nghiệp phát triển, đời sống nhân dân ổn định.

Vì sao tình hình nông nghiệp ở Đàng Ngoài và Đàng Trong có sự khác nhau?

Nguyên nhân

Ở Đàng Ngoài

• Trong suốt hơn 50 năm của TK XVI, Đàng Ngoài chịu ảnh hưởng trực tiếp qua 2 lần xung đột:
• Bắc triều chịu sự hạch sách của nhà Minh, sự chống phá của dòng họ Vũ (Vũ Văn Uyên, Vũ Văn Mật,…).
• Nhà Mạc quản lí đất canh tác ít hơn rất nhiều so với thời Lê sơ, quân đội duy trì ở mức độ cao.
• Sau thời Mạc Đăng Doanh, thiên tai thường xuyên xảy ra.

Ở Đàng Trong

• Đất đai rộng lớn, màu mỡ, dân cư còn thưa thớt, nằm xa các trung tâm xung đột.

Thủ công nghiệp

• Thủ công nghiệp truyền thống: duy trì, phát triển.
• Có nhiều làng nghề: gốm Thổ Hà (Bắc Giang), lụa La Khê (Hà Đông),…
• Khai thác mỏ có quy mô lớn hơn trước: mỏ bạc Tuyên Quang, mỏ thiếc Cao Bằng,…
• Dòng gốm men lam xám đại diện cho phong cách gốm thời nhà Mạc, tiêu biểu là cây đèn gốm. Cây đèn có chiều cao 73,5 cm, đường kính miệng rộng 16,5 cm, đường kính đáy 22 cm, trọng lượng 12 kg; gồm 2 phần rời được khớp lại với nhau. Phần dưới cây đèn giống như một chiếc mai bình, phần trên như bông sen nở.
• Cây đèn được trang trí hoa văn với các đề tài: rồng yên ngựa, rồng trong lá đề, răng cưa, vạch đứng song song, bông hoa tròn hình ngôi sao 8 cánh nhọn. Trên đèn có khắc thời gian tạo tác là 1852 – đời vua Mạc Mậu Hợp.
• Hiện vật là bảo vật quốc gia.

Một số sản phẩm gốm Bát Tràng TK XVI - XVIII

Chân đèn đế nghê ở Bảo tàng Hà Nội

Lư hương hiện lưu giữ tại Bảo tàng Nam Định

Lư hương tròn 3 tầng ở thế kỉ 17

Mỏ bạc Tuyên Quang

Mỏ thiếc Cao Bằng

Các em hãy theo dõi video sau về sự tinh xảo của lụa Đại Việt đã thu hút thương nhân nước ngoài

Các em hãy theo dõi video sau về hoạt động buôn bán tại Đàng Trong dưới thời các chúa Nguyễn

.....

p;