Giáo án điện tử Lịch sử 8 cánh diều Bài 4: Xung đột Nam - Bắc triều, Trịnh - Nguyễn

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Quảng Bình Quan (Cổng Hạ Lũy Thầy)

Một đoạn thành nhà Mạc (Lạng Sơn)

• Các em đã từng đến các địa danh, di tích này chưa?
• Nếu có, hãy chia sẻ về những sự kiện lịch sử có liên quan đến các địa danh hoặc di tích đó mà em biết?

Hệ thống Lũy Thầy:

• Là một tuyến phòng thủ kiên cố.
• Năm 1672, Quân Trịnh liên tục tấn công mặt lũy Trấn Ninh nhưng không hạ được thành, phải rút lui, chấm dứt cuộc chiến gần 50 năm và mở ra hơn một thế kỷ hòa hoãn.

Thành nhà Mạc

• Là một trong số khá ít di tích còn lại của thời kỳ nhà Mạc trong lịch sử Việt Nam.
• Năm 1592, nhà Mạc thua trận, các quý tộc và quan lại rút về vùng núi Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Tuyên Quang.
• Trong thập niên cuối thế kỷ XVI, một quý tộc nhà Mạc đã tổ chức đắp thành ở núi Vệ Sơn - Đông Kinh.

CHƯƠNG 3: VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII

BÀI 4: XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU, TRỊNH – NGUYỄN

NỘI DUNG BÀI HỌC

Sự ra đời Vương triều Mạc

Xung đột Nam – Bắc triều

Xung đột Trịnh – Nguyễn

PHẦN I. SỰ RA ĐỜI VƯƠNG TRIỀU MẠC

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Hình 4.1. Một đoạn thành nhà Mạc ở Lạng Sơn

Em hãy quan sát hình 4.1, đọc thông tin trong mục I SGK tr.10 và trả lời câu hỏi: Nêu những nét chính về sự ra đời của Vương triều Mạc.

• Tình hình Đại Việt cuối thời Lê
  • Thế kỉ XVI, nhà Lê rơi vào khủng hoảng và suy yếu.
  • Quan lại, địa chủ và cường hào hoành hành.
  • Nhân dân nổi dậy đấu tranh.

• Sự ra đời của Triều Mạc:

Mạc Đăng Dung tranh chấp quyền hành và thao túng triều đình.

> Năm 1527, Mạc Đăng Dung ép vua Lê nhường ngôi, lập ra Triều Mạc.

> Sau khi lên ngôi, ông thực hiện một số chính sách về chính trị, kinh tế, xã hội.

Hoạt động tranh biện

Chủ đề: Xoay quanh vấn đề Mạc Đăng Dung lên ngôi, có hai quan điểm:

Quan điểm 1

Việc Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê và thành lập Vương triều Mạc không phù hợp với bối cảnh lịch sử.

Quan điểm 2

Vương triều Mạc ra đời là lẽ đương nhiên trước bối cảnh và yêu cầu khách quan của lịch sử.

Quan điểm của em về hai ý kiến trên như thế nào?

• Nhận xét
  • Mỗi quan điểm đưa ra đều có cơ sở riêng.
  • Chúng ta cần nhìn nhận sự kiện lịch sử một cách khách quan, ghi nhận sự đóng góp (công) và cả những hạn chế (tội) của mỗi triều đại trong lịch sử dân tộc.
• Hiện nay ở Hà Nội và nhiều địa phương khác trong cả nước có những đường phố được đặt tên của hai vị vua Triều Mạc.
• Thể hiện quan điểm đánh giá khách quan, ghi nhận đúng những đóng góp của Triều Mạc trong lịch sử dân tộc.

PHẦN II. XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU

THẢO LUẬN NHÓM

Em hãy quan sát hình 4.2, tư liệu, thông tin trong mục II SGK tr.21, 22 và hoàn thành Phiếu học tập:

• Giải thích nguyên nhân dẫn đến xung đột Nam – Bắc triều.
• Nêu hệ quả của cuộc xung đột Nam – Bắc triều.

PHIẾU HỌC TẬP

1. Nguyên nhân bùng nổ

Năm 1533

Năm 1545

>>> Mâu thuẫn Nam – Bắc triều dẫn đến cuộc xung đột gần 60 năm (1533 – 1592)

2. Hệ quả

• Kinh tế: ………………………………………………………………………
• Chính trị: ……………………………………………………………………
• Xã hội: ………………………………………………………………………

Năm 1592

Năm 1545

Năm 1533

Bắc triều

Nam triều

Nhà Mạc

Trịnh Kiểm

Nguyễn Kim

60 năm

Xung đột chấm dứt

Phù Lê diệt Mạc

Lê Duy Ninh

1. Nguyên nhân bùng nổ

• Năm 1533, Nguyễn Kim tập trung lực lượng, đưa Lê Duy Ninh lên ngôi vua.
• Năm 1545, Nguyễn Kim mất, con rể là Trịnh Kiểm lên thay.
• Hình thành Nam triều và Bắc triều.
• Thời gian xung đột kéo dài: gần 60 năm
• Kết quả:
  • Nam triều chiếm Thăng Long.
  • Nhà Mạc phải chạy lên Cao Bằng.

Thành nhà Mạc ở Lạng Sơn

Các em xem video sau về cuộc xung đột Nam – Bắc triều

2. Hệ quả