Giáo án PowerPoint ngữ văn 6 Cánh diều Bài 2: Tập làm thơ lục bát

BÀI 2: TẬP LÀM THƠ LỤC BÁT

1. Tìm hiểu chung
2. Vần điệu trong thơ lục bát

Hãy lựa chọn các từ ngữ say: sắc màu, lần đầu, bao giờ, chồi xanh, lời ca, chúng em. EM hãy chọn từ ngữ nào để điền vào những chỗ trống?

Sáng ra trời rộng đến đâu
Trời xanh như mới.............biết xanh
Tiếng chim lay động lá cành
Tiếng chim đánh thức ...........dậy cùng.

Sáng ra trời rộng đến đâu
Trời xanh như mới lần đầu biết xanh
Tiếng chim lay động lá cành
Tiếng chim đánh thức chồi xanh dậy cùng.

• Tiếng thứ 6 của câu lục vần với tiếng thứ 6 của câu bát. Tiếng thứ 8 của câu bát vần với tiếng thứ 6 của câu lục tiếp theo.

2. Thanh điệu trong thơ lục bát

HOẠT ĐỘNG NHÓM:

Hãy chép lại các dòng thoe trong ô bên cạnh vào vở và điền kí hiệu B (thanh bằng) hoặc T (thanh trắc)  dưới mỗi tiếng để tìm hiểu quy tắc đó.

Sáng ra trời rộng đến đâu

B     B    B    T      B      B
Trời xanh như mới lần đầu biết xanh

B     B    B   T    B     B     T     B
Tiếng chim lay động lá cành

T        B       B      T        T     B
Tiếng chim đánh thức chồi xanh dậy cùng.

T        B        T       T      B       B      T    B

• Việc sắp xếp các tiếng có thanh bằng và thanh trắc phải theo quy tắc.
• Thanh bằng: tiếng không dấu và dấu huyền
• Thanh trắc: tiếng có dấu hỏi, ngã, sắc, nặng.

Hãy điền kí hiệu B, T. BV vào mô hình các tiếng ở vị trí 2,4,6,8.

Em có nhận xét gì về việc sắp xếp thanh điệu trong thơ lục bát?

Kết luận:

- Trong thơ lục bát, các tiếng ở vị trí 2, 4, 6, 8 phải theo luật; các tiếng ở vị trí 1, 3, 5, 7 không bứắ buộc phải tuân theo luật bằng trắc.

LUYỆN TẬP

TRỔ TÀI LÀM THƠ

Mỗi đội sẽ trổ tài làm thơ, viết câu thơ còn thiếu sao cho phù hợp về nội dung, vần, nhịp và luật bằng trắc

MỘT SỐ CÂU THƠ THAM KHẢO

(1) Con đường rợp bóng cây xanh

Tiếng chim ríu rít trên cành cây cao

(2) Tre xanh tự những thuở nào

Dựng làng giữ nước chặn bao quân thù.

(3) Phượng đang thắp lửa sân trường

 Hè sang nắng đỏ nhớ thương học trò

(4) Bàn tay mẹ dịu dàng sao

Đưa nôi con ngủ biết bao giấc nồng.

VẬN DỤNG

Viết một bài thơ lục bát về cha mẹ, ông bà hoặc thầy cô giáo.

BÀI TẬP VỀ NHÀ

• Hoàn thiện bài thơ lục bát
• Đọc trước bài: Kể lại một trải nghiệm đáng nhớ.