Giáo án PPT Ngữ văn 6 cánh diều Bài 2: Về thăm mẹ

VĂN BẢN VỀ THĂM MẸ

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- Em đã bao giờ sống xa nhà? Khi đi xa, người em nhớ nhất trong nhà là ai?

- Chúng ta ai rồi cũng sẽ lớn, sẽ rời vòng tay của cha mẹ yêu thương để theo đuổi những đam mê, khát vọng của mình. Nhưng hình ảnh về quê hương, về mái nhà nơi có cha mẹ dịu hiền sẽ mãi níu giữ đôi chân và trái tim,nhắc nhở chúng ta quay về. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Đọc và tìm hiểu chung

+ Giới thiệu tác giả, tác phẩm

+ Xác định thể loại bài thơ? chỉ ra những yếu tố đặc trưng của thể  thơ qua bài thơ  (vần, nhịp, dòng, khổ thơ).

Ghi nhớ:

1. Tác giả

- Quê quán: Thôn Đục Khuê, xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội.

- Chức danh: Từng là phó chủ tịch Hội Đông y Mỹ Đức, Hà Nội; Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam.

- Giải thưởng:

+ Giải A cuộc thi thơ 1981 - 1982 - Báo Văn nghệ.

+ Tặng thưởng bài thơ hay nhất 1992

- Báo Văn nghệ Quân đội.
+ Tặng thưởng chùm thơ hay nhất 2001 - Báo Văn nghệ.

+ Giải B cuộc thi thơ Lục bát 2002 - 2003.

2. Tác phẩm

- Xuất xứ: Trích Mẹ (Tuyển thơ) - 2002.

- Thể loại: thơ lục bát

2. Tổ chức đọc hiểu văn bản

+ Bài thơ là lời của ai? Thể hiện cảm xúc về ai?

+ Bài thơ gồm mấy khổ thơ? Có thể chia văn bản thành mấy phần và nội dung từng phần?

+ Người con về thăm mẹ trong hoàn cảnh nào?

+  Hình ảnh đầu tiên mà người con tìm đến là gì?nêu ý nghĩa của hình ảnh đó?

………………………………………

Ghi nhớ:

1. Bố cục: 2 phần

- P1: Tình cảm của người con với mẹ.

- P2: Hình ảnh người mẹ thương con.

2. Hình ảnh người mẹ trong kí ức của con

- Hình ảnh mẹ gắn lền với bếp lửa 

-> bếp lửa tượng trưng cho hơi ấm, cho tình yêu thương của ngôi nhà, thể hiện sự sự tần tảo, đảm đang của người mẹ. đó cũng là những đặc điểm điển hình của người mẹ, người phụ nữ Việt Nam.

- Những sự vật gần gũi, đời thường gắn bó với mẹ : 

+ chum tương đã đậy.

+ áo tơi lủn củn.

+ nón mê ngồi dầm mưa.

+ đàn gà, cái nơm hỏng vành.

- Tất cả các sự vật đều gần gũi, có vẻ cũ kĩ, xấu xí, không trọn vẹn.

 -> Sự vất vả, tích cóp, tiết kiệm của người mẹ để nuôi con khôn lớn. 

-> Tình yêu của mẹ đối với con trọn vẹn.

- Nghệ thuật:

+ Ẩn dụ "nón mê", "áo tơi" -> Hình ảnh người mẹ lam lũ, tảo tần

+ Liệt kê: chum tương, nón mê, áo tơi,...

3. Tình cảm người con đối với mẹ

- Dáng hình: thơ thẩn vào ra.

- Cảm xúc: nghẹn ngào, rưng rưng

- Thấy được sự tảo tần, vất vả của mẹ khi mọi thứ trong nhà đều do mẹ vun vén, khi nhìn thấy chiếc nón mê tàn, cái áo tơi lủn củn...

-> Thể hiện sự xúc động của người con cảm nhận được tình yêu thương của mẹ và thấy thương mẹ nhiều hơn.

- Nghệ thuật: từ láy “nghẹn ngào”, “rưng  rưng” -> gợi tả tâm trạng người.

3. Tổng kết

Bài thơ có ý nghĩa gì? Nêu những đặc sắc nghệ thuật của bài thơ?

Ghi nhớ:

a. Nội dung – Ý nghĩa:

* Nội dung: Bài thơ bày tỏ tình cảm của người con xa nhà trong một lần về thăm mẹ.

* Ý nghĩa: Mỗi cảnh, mỗi vật đều biểu hiện sự vất vả, sự tần tảo, hi sinh và đặc biệt là tình thương yêu của mẹ dành cho con.

b. Nghệ thuật

- Thể thơ lục bát nhịp nhàng biểu cảm.

- Phối hợp hài hòa các biện pháp tu từ: ẩn dụ, liệt kê

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Qua hai câu dưới đây của bài thơ Về thăm mẹ, tác giả đã nhấn mạnh phẩm chất nào của người mẹ?

Bất ngờ rụng ở trên cành

 Trái na cuối vụ mẹ dành phần con.

A. Lòng yêu thương con.

B. Sự hi sinh quên mình.

C. Lòng yêu thương xóm làng.

​D. Sự mạnh mẽ, kiên quyết.

Câu 2. Bài thơ Về thăm mẹ có thể chia thành mấy phần?

A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 2.

Câu 3: Hai từ "rưng rưng", "nghẹn ngào" là loại từ nào?

A. Từ đơn.

B. Từ ghép.

C. Từ láy.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 

1. Viết đoạn văn ngắn 5-7 câu nêu cảm nhận về hình ảnh người mẹ qua bài thơ?

2. Hình dung và tái hiện lại cảnh người con về thăm ngôi nhà của mẹ trong bài thơ bằng cách vẽ tranh minh hoạ hoặc miêu tả bằn lời văn.

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------