Giáo án và PPT Âm nhạc 9 cánh diều Bài 1: Hát Bài hát Tuổi mười lăm, Thường thức âm nhạc Một số thể loại nhạc đàn, Lí thuyết âm nhạc Sơ lược về quãng

CHỦ ĐỀ 1: TUỔI MƯỜI LĂM – BÀI 1

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Hãy kể tên một vài bài hát có chủ đề về mái trường và học trò?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Hát bài Tuổi mười lăm 

GV yêu cầu HS hoạt động theo cặp thảo luận và trả lời câu hỏi: 

•  Tìm hiểu về nội dung và giai điệu của bài hát Tuổi mười lăm.
• Trình bày những hiểu biết của em về nhạc sĩ Trương Quang Lục.

Sản phẩm dự kiến:

- Tác giả Trương Quang Lục:

+ Nhạc sĩ có những đóng góp xuất sắc cho mảng âm nhạc thiếu nhi cả về số lượng và chất lượng.

+Ông đã sáng tác hơn 400 ca khúc cho tuổi thơ, trong số đó có rất nhiều ca khúc hay.

+Một số bài hát: Xỉa cá mè, Chỉ có một trên đời, Tuổi mười lăm, Tuổi hồng,...

­+ Ông có 2 ca khúc được bình chọn vào danh sách “50 bài hát thiếu nhi hay nhất thế kỉ XX” là Mùa mực tím và Trái Đất này là của chúng em (phổ thơ Định Hải).

- Bài hát Tuổi mười lăm:

+Nội dung: thể hiện sự hồn nhiên, vô tư, trong sáng của lứa tuổi 15 – lứa tuổi trăng tròn với biết bao hoài bão và ước mơ.

+Giai điệu: vui tươi, trong sáng, lời ca trong trẻo, dạt dào cảm xúc.

Hoạt động 2: Một số thể loại nhạc đàn

GV yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

• Trình bày đặc điểm thể loại bài ca không lời và kể tên một vài tác phẩm tiêu biểu?

• Trình bày đặc điểm thể loại Vanxơ và kể tên một vài tác phẩm tiêu biểu?

• Trình bày đặc điểm thể loại dạ khúc và kể tên một vài tác phẩm tiêu biểu?

Sản phẩm dự kiến:

- Bài ca không lời:

+ Tác phẩm khí nhạc nhỏ, giai điệu có tính chất du dương như hát, viết cho piano, violin hoặc violoncello.

+ Phù hợp với đông đảo thính giả, biểu diễn trong phòng hòa nhạc nhỏ có tính gia đình.

+ Nhạc sĩ người Đức D. Mendelssohn là người sáng tạo ra thể loại này. Ông đã viết tập Bài ca không lời gồm 48 bản cho đàn piano.

+ Tác phẩm tiêu biểu: Bài ca mùa xuân (F. Mendelssohn), Tháng Sáu: Khúc hát người chèo thuyền (P. I. Tchaikovsky), Quê hương (Lưu Cầu),...

- Vanxơ (Waltz): 

+ Thể loại âm nhạc gắn liền với loại nhịp gồm 3 phách, có nguồn gốc từ sinh hoạt múa dân gian.

+ Có các dạng khác nhau: vanxơ Đức, vanxơ Pháp và vanxơ của thành Viên (Thủ đô nước Áo).

+ Nhiều nhạc sĩ yêu thích thể loại này nên đã sáng tác những bản vanxơ thể hiện trạng thái tình cảm đa dạng, phong phú của con người.

+ Tác phẩm tiêu biểu: Waltz in A Minor (F. Chopin), The Blue Danube (J. Strauss II), Waltz Favorite (W. A. Mozart),...

- Dạ khúc (Nocturne):

+ Tên gọi của loại tác phẩm một chương, có đặc điểm ca xướng trữ tình.

+ Thể hiện những ước mơ, gợi sự yên tĩnh, hình tượng về đêm.

+ Viết ở nhịp độ vừa phải hoặc chậm rãi.

+Tác phẩm tiêu biểu: Nocturne in Eb Major (F. Chopin), Nocturne in D Major (W. A. Mozart(, Nocturne in F Minor (M. Glinka),..

Hoạt động 3: Sơ lược về quãng, xác định và gọi tên quãng

GV yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

• Quãng là gì?

• Em hãy nêu cách đọc quãng.

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: 

+ Quãng là sự kết hợp cao độ của 2 âm thanh. 

+ Khi 2 âm thanh vang lên cùng một lúc tạo thành quãng hòa thanh, vang lên lần lượt tạo thành quãng giai điệu.

+ Âm dưới của quãng gọi là âm gốc, âm trên gọi là âm ngọn.

- Cách đọc quãng:

+ Quãng hòa thanh: đọc âm gốc trước, âm ngọn sau.

+ Quãng giai điệu: âm nào vang lên trước đọc trước, âm nào vang lên sau đọc sau kèm với hướng chuyển động của quãng. 

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Bài hát Tuổi mười lăm do ai sáng tác?

A. Văn Cao.

B. Hồ Quỳnh Hương.

C. Nguyễn Đức Trí.

D. Trương Quang Lục.

Câu 2: Bài hát Tuổi mười lăm có giai điệu

A. thiết tha, trìu mến.

B. vui tươi, trong sáng.

C. nhớ nhung, da diết.

D. dứt khoát, mạnh mẽ.

Câu 3: Câu đầu tiên của bài hát Tuổi mười lăm là

A. Em bước vào tuổi mười lăm ... đến dần theo tháng năm.

B. Em giã từ ngày tuổi thơ ... trong lòng bao ước mơ.

C. Dịu dàng như lời mẹ ... ầu ơ.

D. Ôi đẹp lắm ... hơn thế chăng?

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy chia sẻ thông tin và cảm nhận về một tác phẩm nhạc đàn.

Câu 2: Em hãy chia sẻ thông tin và cảm nhận về một tác phẩm dạ khúc.