Giáo án và PPT KHTN 8 cánh diều Bài Mở đầu: Làm quen với bộ dụng cụ, thiết bị thực hành môn Khoa học tự nhiên 8

BÀI MỞ ĐẦU: LÀM QUEN VỚI BỘ DỤNG CỤ, THIẾT BỊ THỰC HÀNH MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh và trả lời:

Quan sát ống đong đựng dung dịch cooper (II) sulfate (hình 1), ghi lại thể tích của dung dịch trong ống đong và báo cáo kết quả trước lớp?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. MỘT SỐ DỤNG CỤ VÀ HÓA CHẤT TRONG MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN 8

Hoạt động 1: Một số dụng cụ thí nghiệm

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Những dụng cụ nào dùng để đo thể tích? Công dụng là gì?

• Nêu cách sử dụng dụng cụ đo thể tích. Khi sử dụng cần lưu ý điều gì?

• Nêu công dụng và cách sử dụng của dụng cụ đựng hóa chất.

• Khi sử dụng dụng cụ đựng hóa chất cần lưu ý điều gì?

• Kể tên các dụng cụ dùng để đun nóng và nêu cách sử dụng của mỗi loại dụng cụ đó.

• Ở mỗi loại dụng cụ để đun nóng cần lưu ý gì khi sử dụng?

• Những dụng cụ nào được dùng lấy hóa chất, khấy và trộn hóa chất? Nêu cách sử dụng của những loại dụng cụ này.

• Những loại dụng cụ nào được sử dụng để cố định và để ống nghiệm? Khi sử dụng cần lưu ý những gì?

Sản phẩm dự kiến:

Dụng cụ đo thể tích

- Dụng cụ đo thể tích: ống đong, cốc chia vạch,... 

- Công dụng: đo thể tích chất lỏng

- Cách sử dụng: rót chất lỏng đến gần vạch cần lấy, dùng ống hút nhỏ giọt thêm chất lỏng đến vạch cần đong. 

- Lưu ý:

+ Đặt dụng cụ đo thẳng đứng

+ Đặt tầm mắt ngang bằng với phần đáy lõm của dung dịch và dóng đến vạch chỉ số. 

Dụng cụ đựng hóa chất

- Công dụng: đựng hóa chất 

- Cách sử dụng: cho hóa chất vào lọ và đậy nút lại.

- Lưu ý: Sau khi lấy hóa chất xong phải đậy nút lại ngay 

Dụng cụ để đun nóng

- Đèn cồn: dùng để đun nóng.

+ Cách sử dụng: bỏ nắp rồi châm lửa để dùng. Đậy nắp để tắt đèn. 

+ Lưu ý: không được thổi để tắt đèn.

- Bát sứ: đựng khi trộn các hóa chất rắn hoặc nung chất ở nhiệt độ cao,...

Cách sử dụng: đun bát sứ trên ngọn lửa hoặc đốt các chất trong bát sứ.

- Lưới thép: lót dưới đáy cốc khi đun nóng dung dịch dưới đèn cồn. 

- Kiềng đun: cố định dụng cụ có chứa hóa chất để đun nóng

Cách sử dụng: đặt lưới thép lên kiềng, dụng cụ trên lưới thép, rồi châm lửa đèn cồn và đặt giữa các chân kiềng.     

Dụng cụ lấy hóa chất, khuấy và trộn hóa chất

- Thìa thủy tinh: lấy lượng nhỏ chất rắn dạng bột vào dụng cụ thí nghiệm

- Đũa thủy tinh: khuấy khi hòa tan chất rắn hoặc pha trộn dung dịch

Cách sử dụng: Khuấy nhẹ theo chiều kim đồng hồ, tránh va mạnh. 

Dụng cụ để cố định và để ống nghiệm

- Bộ giá thí nghiệm: lắp dụng cụ thí nghiệm

Lưu ý: khi kẹp, chỉ kẹp 13 ống nghiệm

- Giá để ống nghiệm: đặt các ống nghiệm.    

- Không nên kẹp ống nghiệm quá cao để dễ dàng thao tác thí nghiệm

- Không nên kẹp ống nghiệm quá thấp để tránh tuột, rơi ống nghiệm. 

Hoạt động 2: Một số hóa chất thí nghiệm

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Nêu một số hóa chất thường dùng.
• Cần lưu ý điều gì khi sử dụng hóa chất?
• Cần thực hiện những thao tác như thế nào khi lấy hóa chất? Nêu những lưu ý khi lấy hóa chất.
• Trình bày những quy tắc về những việc cần làm và những việc không được làm để sử dụng hóa chất an toàn.

Sản phẩm dự kiến:

Một số hóa chất thường dùng

- Hóa chất rắn: Zn, Cu, Fe, S, C, CaCO₃, NaCl,...

- Hóa chất lỏng: dung dịch Ca(OH)₂, BaCl₂, CuSO₄,...

- Hóa chất nguy hiểm: HCl, H₂SO₄,...

- Hóa chất dễ cháy, nổ: cồn, H₂,...

- Lưu ý: chỉ sử dụng hóa chất có nhãn mác ghi đầy đủ: tên hóa chất, công thức,...

Thao tác lấy hóa chất

- Chất rắn dạng bột: dùng thìa xúc hóa chất

- Chất rắn dạng miếng: dùng kẹp gắp hóa chất cho trượt nhẹ nhàng theo thành ống nghiệm

- Khi cho hóa chất lỏng vào ống nghiệm: Dùng ống hút nhỏ giọt.

- Lưu ý: 

+ Hơ nóng đều ống nghiệm rồi đun trực tiếp nơi có hóa chất.  

+ Đun chất lỏng cần để nghiêng ống nghiệm 60^o, hướng phía không người.

II. QUY TẮC SỬ DỤNG HÓA CHẤT AN TOÀN

Trình bày những quy tắc về những việc cần làm và những việc không được làm để sử dụng hóa chất an toàn.

Sản phẩm dự kiến:

III. THIẾT BỊ ĐIỆN

Hoạt động 1: Một số thiết bị điện cơ bản trong môn Khoa học tự nhiên 8. 

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Em hãy liệt kê một số thiết bị điện cơ bản trong môn Khoa học tự nhiên 8.
• Kể tên một số loại đèn LED khác.
• Kể tên một số loại pin.

• Công tắc trong nhà thường lắp các vị trí nào? 

• Cầu chì thường được mắc ở vị trí nào? 

• Kể tên một số đồng hồ đo điện khác.

Sản phẩm dự kiến:

- Điện trở và biến trở: có trị số được biểu diễn bằng các vòng màu hoặc được ghi trên thân của chúng.

- Điôt và điôt phát quang: hoạt động khi dòng điện một chiều đi qua.

- Pin: cung cấp năng lượng trong mạch điện

- Oát kế : đồng hồ đo công suất điện ở mạch điện

- Công tắc: đóng công tắc sẽ cho dòng điện đi qua mạch, mở công tắc sẽ không cho dòng điện đi qua. 

- Cầu chì : tự ngắt dòng điện khi dòng điện qua nó lớn tới một giá trị nhất định.

- Một số đồng hồ đo điện cơ bản : ampe kế, vôn kế

- Điện trở, biến trở thường có trong quạt điện, bếp điện,...

- Pin thường có trong các thiết bị điều khiển, đồ chơi trẻ em

- Công tắc, cầu chì thường có trong mạch điện

Một số loại đèn LED khác :

- Đèn tuýp led :

- Đèn led rọi ray :

- Đèn pha led : 

- Pin tiểu (pin 2A, 3A) : dùng trong các thiết bị điện tử cầm tay. 

- Pin trung (pin C) : thường sử dụng trong đài cát – sét, mồi lửa bếp ga,...

- Pin đại (pin D) : pin có dung lượng lớn nhất trong các loại pin hình trụ. 

- Pin cúc áo (pin điện tử) : pin dẹt, thường trong các thiết bị, vật dụng nhỏ như đồng hồ, đồ chơi. 

- Công tắc trong nhà thường lắp các vị trí như hai đầu cầu thang, nơi có bóng đèn điện, quạt điện, bếp điện.

- Cầu chì thường được mắc sau nguồn điện tổng và ở trước các thiết bị điện trong mạch điện

-  Một số đồng hồ đo điện khác :

+ Ôm kế: đo điện trở của mạch điện hay khối vật chất. 

+ Oát kế : đo công suất điện năng 

Hoạt động 1: Một số lưu ý để sử dụng điện an toàn

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Để sử dụng điện an toàn cần lưu ý những điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Đọc kĩ hướng dẫn sử dụng, các quy định trên mỗi thiết bị điện

- Thực hiện đúng các quy định trong nội quy, hướng dẫn an toàn điện tại phòng thí nghiệm hoặc những nơi có sử dụng điện

- Thực hiện lắp ráp các thiết bị điện theo hướng dẫn khi đã ngắt dòng điện trong mạch

- Chỉ được tiến hành thí nghiệm với các thiết bị điện sau khi giáo viên hoặc người phụ trách cho phép. 

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Dụng cụ nào được sử dụng để đo thể tích lỏng một cách chính xác?

A. Ống nghiệm

B. Bình định mức

C. Buret

D. Pipet

Câu 2: Dụng cụ nào được sử dụng để tách chất rắn ra khỏi chất lỏng?

A. Lọc giấy

B. Nón lọc

C. Ống nghiệm

D. Bình sinh hóa

Câu 3: Dụng cụ nào được sử dụng để đo nhiệt độ của dung dịch?

A. Nhiệt kế

B. Đo độ dẫn điện

C. Buret

D. Pipet

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: A

Câu 3: A

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Cần làm gì khi bị cháy do hóa chất trong phòng thí nghiệm?

Câu 2: Thu thập thông tin và hình ảnh về tác động của con người đã làm thay đổi đjia hình ở địa phương em.