Giáo án và PPT KHTN 8 cánh diều Bài 1: Biến đổi vật lí và biến đổi hoá học

BÀI 1: BIẾN ĐỔI VẬT LÍ VÀ BIẾN ĐỔI HÓA HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh và trả lời:

Quan sát Hình 1.1, dự đoán hình nào mô tả hiện tượng chất bị biến đổi thành chất khác, hình nào chỉ mô tả sự thay đổi về tính chất vật lí (trạng thái, kích thước, hình dạng,...). 

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. SỰ BIẾN ĐỔI CHẤT

Hoạt động 1: Sự biến đổi vật lí

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Em hiểu biến đổi vật lí là hiện tượng gì?

• Mô tả hiện tượng khi hòa tan sodium chloride trong nước và hiện tượng khi cô cạn.

• Nhận xét sự biến đổi về trạng thái (thể) của sodium chloride

Sản phẩm dự kiến:

- Biến đổi vật lí là hiện tượng chất có sự biến đổi về trạng thái, hình dạng, kích thước,... nhưng vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.

- Mô tả hiện tượng:

+ Hòa tan muối ăn vào nước thu được dung dịch đồng nhất, không màu

+ Sau khi cô cạn thu được chất rắn, màu trắng bám trên đáy bát sứ

- Nhận xét sự biến đổi về trạng thái (thể) của sodium chloride: Sodium chloride là chất rắn, tan tốt trong nước, không bị nhiệt phân hủy

Hoạt động 2: Sự biến đổi hóa học

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Biến đổi hóa học là gì ?
• Mô tả các hiện tượng quan sát được khi tiến hành thí nghiệm 
• Khi trộn hỗn hợp bột sắt và bột lưu huỳnh có chất mới được tạo thành hay không?

Sản phẩm dự kiến:

- Biến đổi hóa học là hiện tượng chất có sự biến đổi tạo ra chất khác. 

- Mô tả các hiện tượng:

+ Khi đun nóng hỗn hợp, sắt tác dụng mạnh với lưu huỳnh hỗn hợp cháy nóng đỏ, phản ứng tỏa nhiều nhiệt.

+ Ở bước 3, mẩu nam châm không bị hút vào đáy ống nghiệm 2. Do ở thí nghiệm này chất ban đầu đã bị biến đổi tạo thành chất khác, không còn những đặc tính như chất ban đầu. 

- Sau khi trộn bột sắt và bột lưu huỳnh không có chất mới tạo thành, do đây chỉ là sự trộn vật lí, không có sự thay đổi về chất và lượng, sắt trong hỗn hợp vẫn bị nam châm hút. 

II. PHÂN BIỆT SỰ BIẾN ĐỔI VẬT LÍ VÀ SỰ BIẾN ĐỔI HÓA HỌC

GV cho HS thảo luận và trả lời câu hỏi: 

• Mô tả các hiện tượng xảy ra trong quá trình nến cháy, chỉ ra giai đoạn diễn ra sự biến đổi vật lí và giai đoạn diễn ra sự biến đổi hóa học. Biết rằng nến cháy trong không khí chủ yếu tạo ra khí carbon dioxide và hơi nước.
• Trong thí nghiệm 3, dấu hiệu nào dùng để phân biệt sự biến đổi vật lí và sự biến đổi hóa học?   

Sản phẩm dự kiến:

- Mô tả các hiện tượng xảy ra trong quá trình nến cháy: Khi đốt nến (có thành phần chính là parafin), nến cháy lỏng thấm vào bấc. Sau đó, nến lỏng chuyển thành hơi. Hơi nến cháy, trong không khí tạo thành carbon dioxide và hơi nước

+ Giai đoạn diễn ra sự biến đổi vật lí: nến chảy lỏng thấm vào bấc và nến lỏng chuyển thành hơi do các giai đoạn này là sự thay đổi về trạng thái, không có sự tạo thành chất mới.

+ Giai đoạn diễn ra sự biến đổi hóa học: hơi nến cháy trong không khí tạo thành carbon dioxide và hơi nước. Do ở giai đoạn này có chất mới được tạo thành (carbon dioxide và hơi nước).

- Trong thí nghiệm 3, dấu hiệu dùng để phân biệt sự biến đổi vật lí và sự biến đổi hóa học là:

+ Sự biến đổi vật lí: không tạo thành chất mới

+ Sự biến đổi hóa học: có sự tạo thành chất mới

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Trong các thí nghiệm sau đây, thí nghiệm nào có sự biến đổi hóa học?

A. Đun nóng dung dịch, nước chuyển thành hơi

B. Mang các hạt chất rắn nghiền được bột màu trắng

C. Nung đá vôi có màu trắng thoát ra một chất khí có thể làm đục nước vôi trong

D. Hòa tan một ít chất rắn màu trắng vào nước lọc để loại bỏ các chất bẩn không tan được dung dịch

Câu 2. Sự biến đổi vật lí là 

A. hiện tượng chất có sự biến đổi tạo thành chất mới

B. hiện tượng chất có sự biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu

C. hiện tượng chất có sự biến đổi sinh ra chất rắn không tan

D. hiện tượng chất có sự biến đổi sinh ra chất bay hơi

Câu 3. Sự biến đổi hóa học là 

A. hiện tượng chất có sự biến đổi mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu

B. hiện tượng hòa tan các chất rắn vào nước 

C. hiện tượng chuyển chất lỏng thành hơi

D. hiện tượng chất có sự biến đổi tạo ra chất khác 

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: B

Câu 3: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Trong các quá trình được mô tả ở hình 1.1, quá trình nào diễn ra sự biến đổi vật lí? Giải thích.

Câu 2: Quan sát hình 1.3 và cho biết quá trình nào diễn ra sự biến đổi vật lí, quá trình nào diễn ra sự biến đổi hóa học.