Giáo án và PPT KHTN 8 cánh diều Bài 6: Nồng độ dung dịch

BÀI 6: NỒNG ĐỘ DUNG DỊCH

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh và trả lời:

Khi hòa chất rắn vào nước, có chất tan nhiều, có chất tan ít, có chất không tan. Làm thế nào để so sánh khả năng hòa tan trong nước của các chất và xác định khối lượng chất tan có trong một dung dịch?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. ĐỘ TAN CỦA MỘT CHẤT TRONG NƯỚC

Hoạt động 1: Định nghĩa độ tan

GV cho HS đọc thí nghiệm 1 và trả lời câu hỏi: 

• Độ tan là gì?
• Dung dịch bão hòa là gì?
• Tính khối lượng sodium chloride cần hòa tan trong 200 gam nước ở 20 ^oC để thu được dung dịch sodium chloride bão hòa. 

Sản phẩm dự kiến:

- Độ tan (kí hiệu là S) của một chất trong nước là số gam chất đó hòa tan trong 100 gam nước để tạo thành dung dịch bão hòa ở một nhiệt độ, áp suất xác định 

- Dung dịch bão hòa là dung dịch không thể hòa tan thêm chất tan ở nhiệt độ, áp suất xác định

- Lượng sodium chloride hòa tan tối đa trong 100 gam nước tạo thành dung dịch bão hòa ở 20 ^oC là 35,9 gam. Vậy 200 gam nước sẽ hòa tan tối đa được 35,9 2 =  71,8 (gam) sodium chloride

Hoạt động 2: Cách tính độ tan của một chất trong nước

GV cho HS đọc thí nghiệm 1 và trả lời câu hỏi: 

• Công thức tính độ tan của một chất ở nhiệt độ xác định là gì?
• Tính độ tan của muối sodium nitrate (NaNO₃) ở 0 ^oC, biết để tạo ra dung dịch NaNO₃ bão hòa ở nhiệt độ này, người ta cần hòa tan 14,2 gam muối trong 20 gam nước. 

Sản phẩm dự kiến:

- Công thức tính độ tan của một chất ở nhiệt độ xác định là:

(gam/100 gam H₂O)

Trong đó:

+ m_ct là khối lượng của chất tan được hóa tan trong nước để tạo thành dung dịch bão hòa, có đơn vị là gam.

+ m_nước là khối lượng của nước, có đơn vị là gam

+ Có một số chất khi tăng nhiệt độ, độ tan lại giảm

- Độ tan của muối sodium nitrate (NaNO₃) ở 0 ^oC :

(gam/100 gam H₂O)

Hoạt động 3: Ảnh hưởng của nhiệt độ đến độ tan của chất rắn trong nước

GV cho HS đọc thí nghiệm 1 và trả lời câu hỏi: 

• Có thể hòa tan tối đa bao nhiêu gam đường ăn trong 250 gam nước ở 30 ^oC?
• Có thể hòa tan tối đa bao nhiêu gam đường ăn trong 250 gam nước ở 60 ^oC?

Sản phẩm dự kiến:

- Độ tan của đường ăn trong nước ở 30 ^oC là 216,7 gam/100 gam H₂O

Khối lượng đường tối đa có thể hòa tan trong 250 gam nước ở 30 ^oC là:

= = 541,75 (gam)

- Độ tan của đường ăn trong nước ở 60 ^oC là 288,8 gam/100 gam H₂O

Khối lượng đường tối đa có thể hòa tan trong 250 gam nước ở 60 ^oC là:

= = 722 (gam)

II. NỐNG ĐỘ DUNG DỊCH

Hoạt động 1: Nồng độ phần trăm

GV cho HS quan sát Hình 5.1 trang 34 SGK và trả lời câu hỏi: 

• Nồng độ phần trăm là gì? Hãy cho biết công thức tính nồng độ phần trăm.
• Hòa tan 20 gam đường ăn trong 60 gam nước thu được dung dịch đường. Tính C% của dung dịch đường đó.

Sản phẩm dự kiến:

- Nồng độ phần trăm (C%) của một dung dịch là số gam chất tan có trong 100 gam 

Trong đó:

+m_ct là khối lượng chất tan, có đơn vị là gam

+m_dd là khối lượng dung dịch, có đơn vị là gam 

 – Nếu biết được nồng độ phần trăm của dung dịch thì ta có thể xác định được khối lượng chất tan và khối lượng dung dịch:

Hoạt động 2: Nồng độ mol của dung dịch

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Công thức tính nồng độ mol của dung dịch là gì? 
• Tính khối lượng chất tan cần để pha chế 100 ml dung dịch CuSO₄ 0,1M?

Sản phẩm dự kiến:

- Công thức tính nồng độ mol của dung dịch: (M)

Trong đó:

+n là số mol chất tan, có đơn vị là mol

+V là thể tích dung dịch, có đơn vị là lít

- Nếu biết được nồng độ mol của dung dịch ta có thể xác định được số mol chất tan và thể tích dung dịch theo biểu thức:

n = C_M V (mol); V = (lít)

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Phát biểu nào sau đây không đúng? 

A. Có chất tan nhiều, có chất tan ít trong nước

B. Có chất không tan và có chất tan trong nước

C. Dung môi là chất bị hòa tan trong nước

D. Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất của chất tan và dung môi

Câu 2. Độ tan kí hiệu là

A. M

B. V

C. T

D. S

Câu 3. Ở nhiệt độ 18^oC, khi hòa tan hết 74,2 gam Na₂CO₃ trong 350 gam nước thì được dung dịch bão hòa. Độ tan của muối Na₂CO₃ ở nhiệt độ này là

A. 18,4

B. 21,2

C. 42,1

D. 74,2

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: D

Câu 3: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Dung dịch D-glucose 5% được sử dụng trong y tế làm dịch truyền, nhằm cung cấp nước và năng lượng cho bệnh nhân bị suy nhược cơ thể hoặc sau phẫu thuật. Biết trong một chai dịch truyền có chứa 25 gam đường D-glucose. Tính khối lượng dung dịch và khối lượng nước có trong chai dịch truyền đó.

Câu 2: Từ sodium chloride, nước và những dụng cụ cần thiết, nêu cách pha 500 gam dung dịch sodium chloride 0,9%.