Giáo án và PPT KHTN 9 kết nối bài 5: Khúc xạ ánh sáng

BÀI 5. KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Khi ta đưa cốc thủy tinh lên sát mắt và nhìn một bông hoa hay một quyển sách, hình dạng của bông hoa và quyển sách mà ta thấy được sẽ như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Hiện tượng khúc xạ ánh sáng: hiện tượng tia sáng bị gãy khúc (bị lệch khỏi phương truyền ban đầu) tại mặt phân cách khi truyền từ môi trường này sang môi trường khác.

- Quy ước tên gọi các yếu tố trong hình ảnh mô tả hiện tượng khúc xạ ánh sáng (phần quy ước trong SGK/tr.26).

Hoạt động 2. Định luật khúc xạ ánh sáng

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày định luật khúc xạ ánh sáng?

Sản phẩm dự kiến:

- Định luật khúc xạ ánh sáng:

+ Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới. 

+ Với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin của góc tới (sini) và sin của góc khúc xạ (sinr) luôn không đổi: = hằng số =

Hoạt động 3. Chiết suất của môi trường

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày công thức tính chiết suất của môi trường?

Sản phẩm dự kiến:

- Chiết suất tỉ đối:

- Chiết suất tuyệt đối (n) có giá trị bằng tỉ số có giá trị bằng tỉ số tốc độ ánh sáng trong chân không (c) với tốc độ ánh sáng trong môi trường (v): .

Trong đó:

• n là chiết xuất

• c là tốc độ ánh sáng trong chân không (c = 3.10⁸ m/s)

• v là tốc độ ánh sáng trong môi trường.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Nhận định nào sau đây về hiện tượng khúc xạ là không đúng?

A. Tia khúc xạ nằm ở môi trường thứ 2 tiếp giáp với môi trường chứa tia tới.

B. Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến.

C. Khi góc tới bằng 0, góc khúc xạ cũng bằng 0.

D. Góc khúc xạ luôn bằng góc tới.

Câu 2: Cho ánh sáng đơn sắc truyền từ môi trường (1) với vận tốc v₁ sang môi trường (2) với vận tốc v₂, biết v₂ < v₁ thì

A. i < r.

B. i > r.

C.

D. n₂sini = n₁sinr.

Câu 3: Chọn câu không đúng. Khi hiện tượng khúc xạ ánh sáng từ không khí vào nước thì.

A. góc tới i lớn hơn góc khúc xạ r.

B. góc tới i bé hơn góc khúc xạ r.

C. góc tới i đồng biến góc khúc xạ r.

D. tỉ số sini với sinr là không đổi.

Câu 4: Chiếu một tia sáng đơn sắc đi từ không khí vào môi trường có chiết suất n, sao cho tia phản xạ vuông góc với tia khúc xạ. Khi đó góc tới i được tính theo công thức

A. sini = n.

B. sini = 1/n.

C. tani = n.

D. tani = 1/n.

Câu 5: Chọn câu sai.

A. Chiết suất là đại lượng không có đơn vị.

B. Chiết suất tuyệt đối của một môi trường luôn luôn nhỏ hơn 1.

C. Chiết suất tuyệt đối của chân không bằng 1.

D. Chiết suất tuyệt đối của một môi trường không nhỏ hơn 1.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

• Chiết suất tỉ đối của môi trường chứa tia khúc xạ đối với môi trường chứa tia tới có thay đổi không?

• Một cái cọc cắm thẳng đứng trên sông, nửa bên trong nửa bên ngoài nước. Một cái cọc khác cùng chiều dài được cắm thẳng đứng trên bờ. Bóng của cọc cắm thẳng đứng dưới sông sẽ như thế nào?

• Hoàn thành câu phát biểu sau: “Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng khi truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác, tia sáng bị …… tại mặt phân cách giữa hai môi trường”