Giáo án và PPT Mĩ thuật 8 chân trời bản 1 Bài 4: Nét đặc trưng trong tranh sơn mài Việt Nam

BÀI 4: NÉT ĐẶC TRƯNG TRONG TRANH SƠN MÀI VIỆT NAM

 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV chiếu bức tranh sau và đặt câu hỏi cho HS:

Quan sát một số tác phẩm tranh sơn mài Việt Nam và cho biết:

+ Đề tài của bức tranh sơn mài.

+ Hòa sắc hoặc màu chủ đạo trong tranh.

+ Chất liệu và kĩ thuật tạo hình của tranh sơn mài Việt Nam.

+ Tác giả, tác phẩm tiêu biểu của thể loại tranh sơn mài Việt Nam.

- GV trình chiếu cho HS xem về tranh sơn mài truyền thống của Việt Nam:

https://youtu.be/byLcdPrgTVI

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Quan sát - nhận thức về nét đặc trưng của tranh sơn mài Việt Nam

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Nghệ thuật tranh sơn mài đã xuất hiện tại Việt Nam vào thời gian nào?

• Chất liệu của tranh sơn mài là gì? 

• Em hãy liệt kê một số tác giả tiêu biểu của tranh sơn mài?

Sản phẩm dự kiến:

- Nghệ thuật sơn mài đã xuất hiện tại Việt Nam từ khá lâu (trước Công nguyên) nhưng tranh sơn mài chỉ thực sự được phổ biến ở thời kì Mĩ thuật Hiện đại Việt Nam cùng với sự ra đời và phát triển của Trường Mĩ thuật Đông Dương. 

- Ngoài những chất liệu truyền thống như vàng, bạc, son, then, nhiều hoạ sĩ đã tìm tôi, kết hợp, thể nghiệm những chất liệu độc đáo như vỏ trứng, vỏ ốc,... và đưa vào tranh sơn mài, tạo nên những tác phẩm giá trị mang bản sắc riêng của hội hoạ Việt Nam. 

- Một số tác phẩm và tác giả tiêu biểu của tranh sơn mài hiện đại Việt Nam là: Tất nước đồng chiêm (Trấn Vân Cần), Nhớ một chiều Tây Bắc (Phan Kế An), Điệu múa cổ (Nguyễn Tư Nghiêm), Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ (Nguyễn Sáng).....

Hoạt động 2. Cách tạo tranh kết hợp kĩ thuật gắn vỏ trứng

GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận: Em hãy nêu các bước tạo bức tranh có hình, màu từ vỏ trứng.

Sản phẩm dự kiến:

* Các bước tạo bức tranh có hình, màu từ vỏ trứng:

- Bước 1: Xác định bố cục và hình vẽ cần thể hiện

- Bước 2: Bôi keo và gắn vỏ trứng để tạo màu cho các mảng hình

- Bước 3: Vẽ màu cho các mảng hình khác

- Bước 4: Vẽ màu nền, hoàn thiện sản phẩm

Hoạt động 3. Tạo bức tranh kết hợp gắn vỏ trứng

GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận: Em hãy nêu các bước gắn vỏ trứng.

Sản phẩm dự kiến:

* Các bước tạo bức tranh gắn với vỏ trứng:

- Bước 1: Bôi keo vào mảng hình cần dán vỏ trứng

- Bước 2: Đặt vỏ trứng lên mảng hình đã bôi keo

- Bước 3: Dùng ngón tay ấn nhẹ để vỏ trứng dính đều xuống mảng hình

- Bước 4: Dùng vỏ chai lăn đều lên phần đã gắn trứng

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Nghệ thuật sơn mài đã được phổ biến ở Việt Nam vào thời kỳ nào?

A. Thời kỳ Mĩ thuật Hiện đại Việt Nam

B. Thời kỳ phong kiến

C. Thời kỳ cổ đại

D. Thời kỳ Trường Mĩ thuật Đông Dương

Câu 2: Chất liệu nào sau đây không được sử dụng trong tranh sơn mài hiện đại của Việt Nam?

A. Vỏ trứng

B. Vỏ ốc

C. Vàng, bạc

D. Gỗ và đá

Câu 3: Các bước tạo bức tranh từ vỏ trứng gồm những bước nào?

A. Xác định bố cục, bôi keo và gắn vỏ trứng, vẽ màu nền, hoàn thiện sản phẩm

B. Bôi keo, đặt vỏ trứng, ấn nhẹ, lăn vỏ chai

C. Xác định bố cục, bôi keo, gắn vỏ trứng, vẽ màu các mảng hình, hoàn thiện sản phẩm

D. Xác định bố cục, vẽ màu nền, gắn vỏ trứng, vẽ màu các mảng hình

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: D

Câu 3: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu hỏi: Hãy nghiên cứu một bức tranh sơn mài nổi tiếng của Việt Nam (ví dụ: "Nhớ một chiều Tây Bắc" của Phan Kế An hoặc "Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ" của Nguyễn Sáng). Trả lời các câu hỏi sau:

• Tác phẩm đó sử dụng những chất liệu gì trong quá trình tạo hình?
• Hãy mô tả kỹ thuật sử dụng vỏ trứng hoặc các chất liệu khác trong tác phẩm.
• Tác phẩm truyền tải thông điệp hoặc cảm xúc gì?
• So sánh sự khác biệt giữa bức tranh sơn mài này với các loại tranh khác mà bạn biết.