Giáo án và PPT Sinh học 12 cánh diều bài 1: Gene và sự tái bản DNA
Đồng bộ giáo án word và powerpoint (ppt) bài 1: Gene và sự tái bản DNA. Thuộc chương trình Sinh học 12 cánh diều. Giáo án được biên soạn chỉn chu, hấp dẫn. Nhằm tạo sự lôi cuốn và hứng thú học tập cho học sinh.
Giáo án ppt đồng bộ với word
Còn nữa....
Các tài liệu bổ trợ khác
Xem toàn bộ: Trọn bộ giáo án và PPT Sinh học 12 cánh diều
BÀI 1: GENE VÀ SỰ TÁI BẢN DNA
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:
Nhờ các cơ chế phân tử nào mà nhiều tính trạng ở sinh vật có thể được di truyền qua các thế hệ?
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG I. CHỨC NĂNG CỦA DNA
HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày những chức năng của DNA?
Sản phẩm dự kiến:
Chức năng | Cấu trúc hóa học | Cơ sở chức năng |
Mang thông tin di truyền | - DNA cấu tạo theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là các nucleotide. - Các liên kết hóa học giữa các nucleotide tạo nên tính bền vững của DNA. | - Thành phần, số lượng và trật tự sắp xếp các nucleotide trên mạch đơn của DNA là thông tin di truyền quyết định tính đặc thù cá thể. - Đảm bảo duy trì sự ổn định của thông tin di truyền trong tế bào và cơ thể. |
Truyền thông tin di truyền | Các nucleotide trên hai mạch đơn của DNA liên kết với nhau bằng các liên kết hydrogen theo NTBS, liên kết hydrogen yếu. | Phân tử DNA có khả năng tái bản, mỗi mạch đơn là khuôn để các nucleotide kết cặp đặc hiệu theo NTBS (A liên kết T, G liên kết C và ngược lại) tạo nên mạch đơn mới tổng hợp. |
Biểu hiện thông tin di truyền | Bắt cặp bổ sung giữa nucleotide trên phân tử DNA và RNA | Trình tự nucleotide của DNA được biểu hiện thành trình tự nucleotide của RNA, từ đó quy định trình tự amino acid trên protein. |
Tạo biến dị | Khả năng thay thế, biến đổi hóa học của các nucleotide. | Sự thay đổi thông tin di truyền, tạo nên biến dị ở sinh vật. |
HOẠT ĐỘNG II. KHÁI NIỆM, CẤU TRÚC VÀ PHÂN LOẠI GENE
HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy nêu khái niệm, cấu trúc và phân loại Gene?
Sản phẩm dự kiến:
1. Khái niệm và cấu trúc gene
- Gene là đoạn trình tự nucleotide trên DNA mang thông tin di truyền mã hóa RNA hoặc chuỗi polypeptide.
- Cấu trúc của một gene điển hình gồm vùng điều hòa, vùng mã hóa và vùng kết thúc tổng hợp RNA.
2. Phân loại gene
- Dựa vào chức năng:
Gene cấu trúc: là gene mã hóa protein có chức năng hình thành cấu trúc tế bào hoặc xúc tác các quá trình chuyển hóa trong tế bào như enzyme.
Gene điều hòa: là gene mã hóa protein có chức năng điều hòa hoạt động của gene cấu trúc.
- Dựa cấu trúc của vùng mã hóa:
Gene không phân mảnh: là gene có vùng mã hóa chỉ có trình tự được dịch mã.
Gene phân mảnh là gene có vùng mã hóa gồm đoạn trình tự được dịch mã (exon) xen kẽ các đoạn không được dịch mã (intron).
HOẠT ĐỘNG III. TÁI BẢN DNA
HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày những nội dung sau:
- Nêu khái niệm tái bản DNA
- Quá trình tái bản DNA
- Ý nghĩa và ứng dụng của DNA
Sản phẩm dự kiến:
- Khái niệm: Tái bản DNA là quá trình tạo ra bản sao giống với phân tử DNA ban đầu.
- Quá trình tái bản DNA:
STT | Nội dung | Kết quả | |
1 | Nguyên tắc thực hiện | - Nguyên tắc bổ sung (NTBS): A = T, G ≡ C và ngược lại. - Nguyên tắc song song: mạch mới tổng hợp luôn theo chiều 5’ ® 3’, tương ứng với chiều của mach khuôn là 3’ ® 5’. - Nguyên tắc bán bảo toàn: trong mỗi DNA con có một mạch của DNA mẹ và một mạch mới được tổng hợp. | |
2 | Thành phần tham gia | DNA khuôn; các nucleotide môi trường cung cấp; enzyme helicase, topoisomerase, RNA polymerase, DNA polymerase, ligase. | |
3 | Diễn biến | - Enzyme helicase, topoisomerase xúc tác → DNA dãn xoắn, các liên kết hydrogen giữa hai mạch bị bẻ gãy, hình thành hai chạc tái bản. - Ở mỗi chạc tái bản, enzyme primase xúc tác tổng hợp đoạn mồi.
- Hai mạch mới được tổng hợp kéo dài theo chiều 5’ ® 3’ nhờ sự xúc tác của enzyme DNA polymerase. - Một mạch mới được tổng hợp liên tục, được gọi là mạch dẫn đầu. - Mạch mới còn lại được tổng hợp gián đoạn tạo ra các phân đoạn Okazaki, sau đó enzyme DNA ligase xúc tác nối các phân đoạn này hình thành mạch ra chậm. - Các đoạn mồi RNA được thay thể bởi đoạn DNA nhờ enzyme DNA polymerase khác. | |
4 | Kết quả | Từ 1 phân tử DNA khuôn tạo ra 2 phân tử DNA mới (giống nhau và giống DNA khuôn). |
- Ý nghĩa: Tái bản DNA là cơ chế phân tử của sự truyền thông tin di truyền qua các thế hệ tế bào và các thế hệ cơ thể.
- Ứng dụng:
+ Truy tìm thủ phạm, xác định danh tính nạn nhân trong các vụ án;
+ Xác định tác nhân gây bệnh, qua đó đưa ra các biện pháp chữa trị phù hợp, cũng như phòng tránh bệnh;
+ Xét nghiệm huyết thống.
HOẠT ĐỘNG IV. THỰC HÀNH TÁCH CHIẾT DNA
HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy nêu cơ sở lí thuyết và trình bày các bước tiến hành tách chiêý DNA?
Sản phẩm dự kiến:
Cơ sở lí thuyết
- Dung dịch chất tẩy rửa và NaCl → phá vỡ tế bào.
- Dung môi ethanol và isopropanol → kết tủa DNA.
Các bước tiến hành
Chuẩn bị: dụng cụ, hóa chất, mẫu vật theo hướng dẫn SGK tr.11.
Tiến hành
- Nghiền nát mẫu vật.
- Cho 50 mL nước cất, 1 thìa muối ăn (5g), 1 - 2 mL nước rửa bát, lắc đều trộn thành một hỗn hợp.
- Rót hỗn hợp vào cối có mẫu đã nghiền → trộn đều → dịch nghiền đồng nhất. Lọc bã, thu dịch lọc.
- Rót từ từ vào thành cốc một thể tích tương đương ethanol (hoặc isopropanol) lạnh vào cốc (ống nghiệm) dịch lọc.
- Chuyển dung dịch ethanol phía trên chứa DNA sang một ống nghiệm nước sạch. Để ở nhiệt độ 0 – 4℃.
- Chụp ảnh kết quả tách chiết DNA.
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Câu 1: Mã di truyền có tính thái hóa là do:
A. Số loại mã di truyền nhiều hơn số loại axitamin
B. Số loại mã di truyền nhiều hơn số loại nucleotit
C. Số loại axitamin nhiều hơn số loại nucleotit
D. Số loại axitamin nhiều ơn số loại mã di truyền
Câu 2: Gen mang thông tin mã hóa cho các sản phẩm tạp nên thành phần cấu trúc chức năng của tế bào là:
A. Gen khởi động
B. Gen mã hóa
C. Gen vận hành
D. Gen cấu trúc
Câu 3: Trong quá trình nhân đôi ADN, trên một mạch khuôn, mạch ADN mới được tổng hợp liên tục, còn trên mạch khuôn còn lại, mạch mới được tổng hợp ngắt quãng theo từng đoạn. Hiện tượng này xảy ra do
A. mạch mới luôn luôn được tổng hợp theo chiều tháo xoắn của ADN
B. mạch mới luôn luôn được tổng hợp theo chiều 3’ → 5’
C. mạch mới luôn luôn được tổng hợp theo chiều 5’→3’
D. mạch mới luôn luôn được tổng hợp theo hướng ngược chiều tháo xoắn của ADN
Câu 4: Đặc điểm nào sau đây của mã di truyền là sai?
A. Mã di truyền được đọc từ một điểm xác định theo từng bộ ba nucleotit
B. Mã di truyền có đặc thù riêng cho từng loài
C. Mã di truyền có tính đặc hiệu, tức là 1 bộ ba chỉ mã hóa cho 1 loại axit amin
D. Mã di truyền mang tính thoái hóa
Câu 5: Chức năng nào sau đây của ADN là không chính xác?
A. Mang thông tin di truyền quy định sự hình thành các tính trạng của cơ thể
B. Đóng vai trò quan trọng trong tiến hóa thông qua các đột biến của ADN
C. Trực tiếp tham gia vào quá trình sinh tổng hợp protein
D. Duy trì thông tin di truyền ổn định qua các thế hệ tế bào của cơ thể
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
Câu 1: Em hãy so sánh các gene được phân loại dựa theo cấu trúc và chức năng
Câu 2: Theo em, thông tin di truyền được duy trì ổn định qua các thế hệ ở sinh vật sinh sản hữu tính bằng các cơ chế nào?
Câu 3: Em hãy giải thích tại sao phân tích trình tự nucleotide của DNA được ứng dụng trong nhận dạng cá thể?
Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II
Cần nâng cấp lên VIP
Khi nâng cấp lên tài khoản VIP, sẽ tải được tài liệu + nhiều hữu ích khác. Như sau:
- Giáo án đồng bộ word + PPT: đủ cả năm
- Trắc nghiệm cấu trúc mới: Đủ cả năm
- Ít nhất 10 đề thi cấu trúc mới ma trận, đáp án chi tiết
- Trắc nghiệm đúng/sai cấu trúc mới
- Câu hỏi và bài tập tự luận
- Lý thuyết và kiến thức trọng tâm
- Phiếu bài tập file word
- File word giải bài tập
- Tắt toàn bộ quảng cáo
- Và nhiều tiện khác khác đang tiếp tục cập nhật..
Phí nâng cấp:
- 1000k/6 tháng
- 1150k/năm(12 tháng)
=> Khi nâng cấp chỉ gửi 650k. Tải về và dùng thực tế. Thấy hài lòng thì 3 ngày sau mới gửi số phí còn lại
Cách nâng cấp:
- Bước 1: Chuyển phí vào STK: 1214136868686- Cty Fidutech- Ngân hàng MB
- Bước 2: Nhắn tin tới Zalo Fidutech - nhấn vào đây để thông báo và nhận các tài liệu
Xem toàn bộ: Trọn bộ giáo án và PPT Sinh học 12 cánh diều