Giáo án và PPT Vật lí 10 kết nối Bài 5: Tốc độ và vận tốc

BÀI 5. TỐC ĐỘ VÀ VẬN TỐC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Bố bạn A đưa A đi học bằng xe máy vào lúc 7 giờ. Sau 5 phút xe đạt tốc độ 30 km/h. Sau 10 phút nữa, xe tăng tốc độ lên thêm 15 km/h. Đến gần trường, xe giảm dần tốc độ và dừng trước cổng trường lúc 7 giờ 30 phút.

a) Tính tốc độ trung bình của xe máy chở A khi đi từ nhà đến trường. Biết quãng đường từ nhà đến trường dài 15 km.

b) Tính tốc độ của xe vào lúc 7 giờ 15 phút và 7 giờ 30 phút. Tốc độ này là tốc độ gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TỐC ĐỘ

Hoạt động 1.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  

Khái niệm tốc độ trung bình?

Sản phẩm dự kiến:

1. Tốc độ trung bình

- Người ta thường dùng quãng đường đi được trong cùng một đơn vị thời gian để xác định độ nhanh, chậm của chuyện động. Đại lượng này gọi là tốc độ trung bình của chuyển động (gọi tắt là tốc độ trung bình), kí hiệu là v

- Công thức tính:

(5.1a)

Từ công thức trên, ta suy ra:

+ Quãng đường đi được: s=v.t

+ Thời gian đi:

2. Tốc độ tức thời. 

Ta có thể thấy tốc độ tức thời là tốc độ trung bình trên một đoạn đường rất ngắn. 

II. VẬN TỐC

Hoạt động 2.

GV đưa ra câu hỏi:

Khái niệm vận tốc trung bình?

Nêu đặc điểm của vecto vận tốc?

Sản phẩm dự kiến:

1. Vận tốc trung bình.

Trong vật lý, người ta dùng thương số của độ dịch chuyển và thời gian dịch chuyển để xác định độ nhanh chậm của chuyển động theo một hướng xác định. Đại lượng này được gọi là vận tốc trung bình, kí hiệu là v

(5.2a)

Có thể viết : v = (5.2b)

Trong đó: là độ dịch chuyển trong thời gian

2. Vận tốc tức thời

Vận tốc tức thời là vận tốc tại một thời điểm xác định, được kí hiệu là

với rất nhỏ.

3. Tổng hợp vận tốc. 

a) Tổng hợp hai vận tốc cùng phương.

b) Tổng hợp hai vận tốc vuông góc với nhau.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Khái niệm vận tốc tức thời?

Câu 2: Nêu công thức cộng vận tốc. 

Câu 3: Bạn A đi học từ nhà đến trường theo lộ trình ABC (Hình 5.2). Biết bạn A đi đoạn đường AB = 400 m hết 6 phút, đoạn đường BC = 300 m hết 4 phút. Xác định tốc độ trung bình và vận tốc trung bình của bạn A khi đi từ nhà đến trường.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Một ca nô chạy hết tốc lực trên mặt nước yên lặng có thể đạt 21,5 km/h. Ca nô này chạy xuôi dòng sông trong 1 giờ rồi quay lại thì phải mất 2 giờ nữa mới về tới vị trí ban đầu. Hãy tính vận tốc chảy của dòng sông.

Câu 2: Một người lái máy bay thể thao đang tập bay ngang. Khi bay từ A đến B thì vận tốc tổng hợp của máy bay là 15 m/s theo hướng 60° Đông – Bắc và vận tốc của gió là 7,5 m/s theo hướng Bắc. Hãy chứng minh rằng khi bay từ A đến B thì người lái phải luôn hướng máy bay về hướng Đông.