Nội dung chính Sinh học 12 kết nối Bài 34: Phát triển bền vững

I. KHÁI NIỆM PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG VÀ MỐI TƯƠNG TÁC GIỮA KINH TẾ - XÃ HỘI - MÔI TRƯỜNG

- “Phát triển bền vững là sự phát triển có thể đáp ứng được những nhu cầu hiện tại mà không ảnh hưởng hay tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai” (Theo Liên hợp quốc – 1987).

- “Phát triển bền vững là sự đảm bảo tăng trưởng kinh tế ổn định đi cùng với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; khai thác hợp lí, sử dụng tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường sống”.

2. Mối tương tác giữa kinh tế – xã hội – môi trường trong quá trình phát triển

- Mục tiêu chung của phát triển bền vững là đảm bảo cho mọi người dân được đáp ứng đầy đủ những nhu cầu thiết yếu về kinh tế, văn hoá , xã hội và được sống trong môi trường an toàn.

- Kinh tế, xã hội và môi trường luôn có sự tương tác qua lại lẫn nhau, hỗ trợ nhau cùng phát triển.

II. PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG TRONG MỘT SỐ LĨNH VỰC

1. Khái niệm và vai trò của phát triển nông nghiệp bền vững

- Nông nghiệp bền vững là phương thức canh tác nông nghiệp theo cách bền vững, để đáp ứng nhu cầu lương thực, thực phẩm và dệt may hiện tại của xã hội mà không ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng các nhu cầu đó của các thế hệ tương lai.

- Nông nghiệp bền vững có vai trò quan trọng đối với kinh tế, xã hội và môi trường.

- Ứng dụng các quy luật sinh thái trong sản xuất nông nghiệp bền vững: ứng dụng quy luật khuếch đại sinh học đối với các chất dinh dưỡng qua các bậc sinh thái, từ đó tạo ra các sản phẩm có giá trị cao; mở ra nhiều khả năng mới trong giải quyết an ninh lương thực, bệnh tật và biến đổi khí hậu.

2. Các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường

- Ô nhiễm môi trường là sự biến đổi tính chất vật lí, hoá học, sinh học của thành phần môi trường đến mức gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ của con người, sinh vật và tự nhiên.

- Biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường:

+ Giáo dục và khuyến khích.

+ Ngăn ngừa.

+ Khắc phục và nâng cao khả năng chịu đựng.

3. Vai trò và các biện pháp sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên 

- Tài nguyên thiên nhiên là nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế, xã hội.

- Cần có các biện pháp khai thác và sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên:

+ Tài nguyên có khả năng tái tạo (nước, đất, sinh vật,...): đánh giá được trữ lượng, khả năng tái tạo, khai thác phù hợp với tốc độ tái tạo.

+ Tài nguyên không có khả năng tái tạo (khoáng sản,...): đánh giá trữ lượng, khả năng và chi phí khai thác, lập kế hoạch khai thác có chiến lược, tiết kiệm, lâu dài. 

+ Tài nguyên khí hậu (thuỷ triều, sóng, bức xạ mặt trời,...): cần nghiên cứu để có biện pháp khai thác tối đa, đảm bảo an toàn và hiệu quả.

4. Vấn đề dân số và vai trò của chính sách dân số đối với phát triển bền vững 

- Dân số tăng nhanh tạo gánh nặng cho việc đảm bảo thu nhập, việc làm, nơi ở, lương thực, y tế, giáo dục, giao thông, điện, nước,... cản trở tiến trình phát triển bền vững.

- Chính sách dân số mỗi quốc gia cần phù hợp với tình trạng dân số, nhu cầu lao động và kế hoạch phát triển của quốc gia mình, chính sách chung là duy trì tỉ lệ sinh thay thế, mỗi gia đình nên có trung bình hai con. 

5. Vai trò của giáo dục môi trường đối với phát triển bền vững 

- Giáo dục môi trường có mục tiêu đào tạo ra những công nhân có đủ nhận thức, ý thức và năng lực bảo vệ môi trường trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội, hướng tới phát triển bền vững.

- Biện pháp: 

+ Giáo dục môi trường cho cộng đồng.

+ Giáo dục môi trường trong nhà trường.

+ Giáo dục môi trường cho nhà quản lí, cán bộ các cấp.

+ Đào tạo chuyên môn về môi trường cho công nhân lành nghề, kĩ thuật viên, kĩ sự, cán bộ nghiên cứu, giảng dạy.

6. Học sinh cần làm gì để góp phần phát triển bền vững

- Trang bị kiến thức về môi trường và phát triển bền vững.

- Thể hiện chính kiến và thái độ đúng đắn với môi trường.

- Tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

- Tổ chức các hoạt động vì sự phát triển bền vững.

- Trở thành các chuyên gia trong lĩnh vực phát triển trong tương lai, quan tâm đến sự phát triển bền vững trong lĩnh vực của mình.