CHƯƠNG V: ĐIỆN

BÀI 22: MẠCH ĐIỆN ĐƠN GIẢN

1. NHẬN BIẾT 

Câu 1: Công dụng của cầu chì là gì? Số liệu kĩ thuật ghi trên cầu chì là?

Giải:

Công dụng của cầu chì là: Bảo vệ an toàn cho đồ dùng điện và mạch điện

Số liệu kĩ thuật ghi trên cầu chì là: Điện áp và dòng điện định mức

Câu 2: Cầu chì giúp bảo vệ an toàn cho đồ dùng điện, mạch điện khi nào? Cầu chì thường được mắc ở vị trí nào ?

Giải:

Cầu chì thường được mắc ở vị trí trên dây pha, trước công tắc và ổ lấy điện.

Cầu chì giúp bảo vệ an toàn cho đồ dùng điện, mạch điện khi ngắt mạch hoặc quá tải

Câu 3: Các kí hiệu để vẽ mạch điện? Nêu rõ tên và kí hiệu?

Giải:

Một nguồn điện mắc nối tiếp (bộ pin, bộ acquy): 

Hai nguồn điện mắc nối tiếp (bộ pin, bộ acquy): 

Công tắc đóng có kí hiệu: ; Công tắc mở có kí hiệu: 

Bóng đèn có kí hiệu: 

Dây dẫn điện có kí hiệu: 

Câu 4: Trong các sơ đồ mạch điện dưới đây, sơ đồ mạch điện có đèn sáng và chiều dòng điện đúng là:

Giải:

Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.

Chọn B

Câu 5: Nêu quy ước về chiều của dòng điện? Lấy ví dụ minh họa cụ thể?

Giải:

Quy ước về chiều của dòng điện:

• Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện.

Ví dụ:

Dòng điện cung cấp bởi pin, acquy có chiều không đổi gọi là dòng điện một chiều.

2. THÔNG HIỂU 

Câu 1: Vì sao nói aptomat an toàn hơn so với cầu chì?

Giải:

- Aptomat là thiết bị vừa đóng cắt vừa bảo vệ mạch điện

- Aptomat tự động cắt điện khi có sự cố chập mạch 

- Aptomat có thể thay thế cầu dao, đóng cắt nhanh

Câu 2: Vẽ sơ đồ mạch điện gồm 1 bóng đèn; 1 công tắc K; 1pin; dùng mũi tên chỉ chiều dòng điện quy ước khi K đóng. Nếu đổi cực của pin thì đèn có sáng không, chiều dòng điện khi đó như thế nào?

Giải:

Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.

Nguồn điện một pin: 

Công tắc đóng có kí hiệu: ; Công tắc mở có kí hiệu: 

Bóng đèn có kí hiệu: 

Ta có sơ đồ:

Câu 3:  Vẽ sơ đồ mạch điện và biểu diễn chiều dòng điện trong mạch điện: Nguồn gồm 2 pin mắc nối tiếp, một công tắc, một bóng đèn.

Giải:

Sơ đồ có mạch điện.

Câu 4: Cho các dụng cụ điện gồm 1 nguồn điện 2 pin, bóng đèn, 1 công tắc.
Vẽ sơ đồ mạch điện kín với công tắc đóng.

Giải:

Câu 5: Cho các dụng cụ điện gồm 1 nguồn điện 2 pin, bóng đèn, 1 công tắc.
Vẽ sơ đồ mạch điện gồm những dung cụ điện như trên và mắc thêm 1 ampe kế đo cường độ dòng điện chạy trong mạch điện.

Giải:

3. VẬN DỤNG 

Câu 1:  Vẽ sơ đồ mạch điện: Nguồn gồm 2 pin mắc nối tiếp, hai bóng đèn có thể bật tắt riêng biệt.

Giải:

Để hai bóng có thể bật tắt riêng biệt cần 2 khóa K và 2 đèn cần phải mắc song song.

Câu 2: Vẽ sơ đồ mạch điện gồm: nguồn điện (2 pin); khóa đóng, 2 bóng đèn nối tiếp và dây dẫn. Dùng mũi tên chỉ chiều dòng điện trong sơ đồ mạch.

Giải:

Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.

Hai nguồn điện mắc nối tiếp (bộ pin, bộ acquy): 

Công tắc đóng có kí hiệu: ; Công tắc mở có kí hiệu: 

Bóng đèn có kí hiệu: 

Ta có sơ đồ:

Câu 3: Vẽ sơ đồ mạch điện gồm: 3 pin, 1 khoá K, 1 đèn. Biểu diễn chiều dòng điện trong mạch điện trên.

Giải:

Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.

Ta vẽ được sơ đồ:

Câu 4: Một mạch điện gồm: Một nguồn điện, một công tắc chung cho hai bóng đèn mắc song song. Vẽ sơ đồ của mạch điện, xác định chiều dòng điện ?

Giải:

Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.

Ta vẽ được sơ đồ:

Câu 5: 

a, Nêu quy ước chiều dòng điện?

b, Hãy dùng các kí hiệu, vẽ lại sơ đồ mạch điện sau và dung mũi tên để biểu diễn chiều dòng điện chạy trong sơ đồ mạch điện vừa vẽ.

Giải:

1. a) Quy ước: chiều dòng điện là chiều dịch chuyển của các hạt mang điện dương.
2. b) Sơ đồ mạch điện trên hình gồm hai pin, 1 công tắc đóng, 1 đèn đang sáng.

Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.

Hai nguồn điện mắc nối tiếp (bộ pin, bộ acquy): 

Công tắc đóng có kí hiệu: ; Công tắc mở có kí hiệu: 

Bóng đèn có kí hiệu: 

Ta vẽ được sơ đồ có mạch điện:

4. VẬN DỤNG CAO 

Câu 1: Vẽ sơ đồ thiết kế mạch điện dùng cho hai anh em cùng ngồi học trong một phòng có hai bàn riêng biệt gồm một công tắc điều khiển hai bóng đèn giống nhau có hiệu điện thế định mức là 110V vào nguồn điện 220V ?

Giải:

- Hai bóng đèn đều có U = 110 V mà hiệu điện thế nguồn là 220V nên hai đèn cần mắc nối tiếp.

- Sơ đồ mạch điện:

Câu 2: Vẽ sơ đồ mạch điện gồm một nguồn điện, hai đèn, hai khóa K sao cho:

Đóng K1: cả hai đèn cùng sáng

Đóng K2: hai đèn cùng tắt.

Đóng cả hai khóa: chỉ 1 đèn sáng.

Giải:

Vì đóng K1: cả hai đèn cùng sáng nên K1 điều khiển cả hai đèn.

Đóng cả hai khóa: chỉ 1 đèn sáng tức là một đèn bị nối tắt bởi K2.

Như vậy, hai đèn mắc nối tiếp.

Ta có sơ đồ mạch điện

Câu 3: Hãy vẽ một mạch điện gồm 1 nguồn, hai đèn, ba khóa K sao cho:

K1 đóng thì đèn Đ1 sáng.

K2 đóng thì đèn Đ2 sáng.

K3 đóng thì cả hai đèn đều tắt.

Giải:

Theo yêu cầu đề bài thì mỗi khóa điều khiển một đèn, nên ta có hai cách mắc cho đèn : nối tiếp hoặc song song.

K3 đóng thì cả hai đèn đều tắt tức là K3 nối tắt cả hai đèn.

Sơ đồ thứ nhất:

Sơ đồ thứ hai:

Câu 4: Vẽ sơ đồ mạch điện gồm 1 nguồn điện, một đèn, một chuông, hai công tắc với yêu cầu sau:

Đóng K1 thì đèn sáng

Đóng K2 chuông kêu

Đóng cả hai khóa thì đèn sáng và chuông kêu.

Giải:

Từ yêu cầu của đề bài, ta thấy hai công tắc điều khiển hai thiết bị hoạt động riêng biệt, nên đây là mạch hai dụng cụ mắc song song với mỗi công tắc điều khiển một thiết bị.

Ta có sơ đồ:

Câu 5: Vẽ một sơ đồ mạch điện gồm một nguồn điện, hai bóng đèn, khóa 2 K1 và K2 sao cho:

Đóng K1: hai đèn cùng sáng

Đóng K2: một đèn sáng

Đóng K1 và K2: một đèn sáng.

Giải:

Ta vẽ được sơ đồ có mạch điện:

Khi đóng K1 thì cả hai đèn cùng sáng.

Khi đóng K2 thì đèn 1 sáng.

Khi đóng cả hai khóa K thì đèn 1 sáng, đèn 2 bị nối tắt bởi K2 nên đèn 2 không sáng.