Đáp án công nghệ 9 - Lắp đặt mạng điện trong nhà cánh diều Bài 1: Thiết bị đóng cắt và lấy điện trong gia đình

BÀI 1. THIẾT BỊ ĐÓNG CẮT VÀ LẤY ĐIỆN TRONG GIA ĐÌNH

KHỞI ĐỘNG       

Kể tên các thiết bị đóng cắt và lấy điện có trong mạng điện ở Hình 1.1.

Hướng dẫn chi tiết:

Các thiết bị đóng cắt và lấy điện: Công tắc, cầu dao, ổ điện.

I. THIẾT BỊ ĐÓNG CẮT TRONG GIA ĐÌNH

Câu hỏi: Quan sát Hình 1.2 và mô tả cấu tạo công tắc.

Hướng dẫn chi tiết:

• Công tắc gồm các bộ phận chính: vỏ, nút bật tắt và các cực nối điện.

• Vỏ và nút bật tắt của công tắc thường được làm bằng nhựa, các cực nối điện được làm bằng đồng.

Câu hỏi: Trên vỏ công tắc có ghi 6 A - 250 V. Hãy giải thích ý nghĩa thông số kĩ thuật đó.

Hướng dẫn chi tiết:

• 6A: Dòng điện định mức.

• 250 V: Điện áp định mức.

Câu hỏi: Trên cần đóng cắt hoặc vỏ của câu dao có ghi 15 A - 600 V. Hãy giải thích ý nghĩa thông số kĩ thuật đó.

Hướng dẫn chi tiết:

• 600 V là điện áp định mức của cầu dao

• 15A là dòng điện định mức mà cầu dao chịu được.

Câu hỏi: So sánh chức năng của aptomat với cầu dao. Từ đó, nêu ưu điểm của aptomat.

Hướng dẫn chi tiết:

• Cầu dao điện là thiết bị đóng cắt điện bằng tay có tác dụng đóng ngắt dòng điện khi mạch điện bị quá tải hoặc gặp phải tình trạng ngắn mạch. Chính vì vậy nhiệm vụ của nó chủ yếu là phát hiện ra các lỗi xuất hiện trong mạch điện và ngắt mạch điện ngay khi tìm ra dấu hiệu lỗi đó.

• Aptomat là dạng thiết bị đóng cắt tự động khi sự cố mạch điện xảy ra trong hệ thống điện mà nó quản lý. Với aptomat, đây là sản phẩm sở hữu tính năng vượt trội hơn hẳn cầu dao. Nó khắc phục nhược điểm của cầu dao là có thể tự động đóng ngắt khi không may xảy ra các sự cố về điện trong mạch điện.
• Ngoài ra, aptomat còn có khả năng khắc phục hiện tượng cháy nổ ở các thiết bị điện. 

Câu hỏi: Trên vỏ của aptomat có ghi 10 A - 240 V, giải thích ý nghĩa thông số kĩ thuật đó.

Hướng dẫn chi tiết:

Dòng điện định mức là 10 A, khi dòng điện vượt quá dòng điện định mức thì aptomat tự động cắt dòng điện để bảo vệ mạch điện, thiết bị và đồ dùng điện không bị hỏng. Điện áp định mức là 240 V.

II. THIẾT BỊ LẤY ĐIỆN TRONG GIA ĐÌNH

Câu hỏi: Kể tên một số đồ dùng điện trong gia đình thường lấy điện qua ổ cắm điện.

Hướng dẫn chi tiết:

Một số đồ dùng điện trong gia đình thường lấy điện qua ổ cắm điện:

• Đèn điện: Các đèn trong nhà, bàn làm việc, đèn ngủ, đèn chùm,...

• Tivi và thiết bị giải trí: TV, loa, máy nghe nhạc,...

• Điện gia dụng như tủ lạnh: Tủ lạnh, máy giặt, máy sấy, máy hút bụi, quạt,...

• Thiết bị nhà bếp: Bếp điện, lò vi sóng, lò nướng, ấm đun nước, máy xay sinh tố,...

• Thiết bị nấu ăn: Nồi cơm điện, ấm đun nước, lò vi sóng, lò nướng,...

• Thiết bị làm việc từ xa: Máy tính, máy in, máy quét,...

• Thiết bị cá nhân: Sấy tóc, ủi, máy cạo râu, máy làm tóc,...

Câu hỏi: Các bộ phận của ổ cắm điện được làm bằng vật liệu gì?

Hướng dẫn chi tiết:

• Vỏ: bằng nhựa, sứ

• Cực tiếp điện: Làm bằng đồng.

Câu hỏi: Trên vỏ ổ cắm điện kéo dài có ghi 15 A - 250 V, giải thích ý nghĩa thông số kĩ thuật đó.

Hướng dẫn chi tiết:

• 15A: Dòng điện định mức

• 250V: Điện áp định mức

Câu hỏi: Tại sao không nối quạt để bàn trực tiếp với nguồn điện mà phải nối với phích cắm điện để lấy điện?

Hướng dẫn chi tiết:

• Nếu nối thiết bị sử dụng điện trực tiếp vào đường dây điện thì các thiết bị này hoạt động 24/24 sẽ gây nguy hiểm. 

• Quạt để bàn thường được di chuyển chỗ theo yêu cầu của người sử dụng. Nếu chúng ta mắc cố định vào mạch điện thì không thuận tiện trong sử dụng, do vậy ổ điện được dùng nhằm cung cấp điện ở nhiều vị trí khác nhau để thuận tiện khi sử dụng.

Câu hỏi: Giải thích ý nghĩa thông số 10 A - 250 V ghi trên vỏ phích cắm điện.

Hướng dẫn chi tiết:

• 10 A: Dòng điện định mức

• 250 V: Điện áp định mức

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Nêu chức năng của thiết bị đóng cắt và lấy điện trong gia đình.

Hướng dẫn chi tiết:

• Thiết bị đóng cắt (cầu dao hoặc aptomat): bảo vệ hệ thống điện khỏi các nguy cơ như quá tải, ngắn mạch và các sự cố điện khác. Khi dòng điện vượt quá mức cho phép, thiết bị đóng cắt sẽ ngắt mạch, ngăn chặn dòng điện tiếp tục lưu thông qua mạch điện, giúp ngăn chặn nguy cơ gây ra sự cố, bảo vệ thiết bị và người sử dụng.

• Thiết bị lấy điện (ổ cắm điện): cung cấp điện năng từ nguồn điện đến các thiết bị điện trong gia đình hoặc trong môi trường làm việc; thường được thiết kế để phù hợp với các tiêu chuẩn an toàn và điện, bao gồm việc có các chốt cắm để tránh tình trạng ngắn mạch.

Câu hỏi: 

a) Tìm hiểu một số thiết bị đóng cắt và lấy điện theo mẫu gợi ý dưới đây (Bảng 1.1).

• Nêu tên các bộ phận chính của thiết bị đóng cắt và lấy điện.

• Đọc các thông số kĩ thuật ghi trên thiết bị đóng cắt và lấy điện. Giải thích ý nghĩa những thông số kĩ thuật đó.

Bảng 1.1. Tìm hiểu cấu tạo, thông số kĩ thuật của một số thiết bị đóng cắt và lấy điện

b) Đánh giá kết quả tìm hiểu theo các tiêu chí trong Phiếu đánh giá dưới đây:

Hướng dẫn chi tiết:

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Tìm hiểu và chia sẻ thông tin về chức năng, cấu tạo, thông số kĩ thuật của aptomat chống rò (giật) trong gia đình.

Hướng dẫn chi tiết:

• Aptomat chống rò dùng khỏi nguy cơ rò điện, giúp giảm thiểu nguy cơ tai nạn và bảo vệ hệ thống điện khỏi hỏng hóc. 

• Chức năng: phát hiện sự cố rò điện (giật điện) trong mạch điện. Khi phát hiện dòng rò điện vượt quá mức an toàn, aptomat sẽ tự động ngắt mạch, cắt nguồn điện để ngăn chặn nguy cơ giật điện cho người sử dụng.

• Cấu tạo: thường bao gồm hai phần chính: cảm biến dòng rò và bộ cắt ngắt mạch.

• Thông số kỹ thuật: 250 V - 6A