BÀI 7. VĂN HÓA TRUNG QUỐC

1. Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 7.1, hình 7.2, hãy giới thiệu và nhận xét về một số tư tưởng và tôn giáo của Trung Quốc từ TK VII - giữa TK XIX.

Trả lời:

- Nho giáo là hệ tư tưởng thống trị trong đời sống chính trị, xã hội Trung Quốc. Thời Tùy, Đường, hệ thống khoa cử được mở rộng, từng bước đưa các nho sĩ trở thành trụ cột của nền hành chính. Nho giáo cũng thúc đẩy sự phát triển của tri thức và văn hoá Trung Quốc.

- Dưới thời Đường, Phật giáo rất thịnh hành và được đông đảo các tầng lớp xã hội tôn sùng. Nhiều vị hoàng đế cho xây chùa, đúc chuông, tạc tượng, in kinh Phật.

2. Văn học, sử học

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 7.3, hãy giới thiệu và nhận xét về các thành tựu văn học và sử học của Trung Quốc thời phong kiến.

Trả lời:

- Thành tựu về văn học: có nhiều thành tựu tiêu biểu ở các thể loại: phú, thơ, từ, kịch, tiểu thuyết chương hồi.

+ Thời Đường, thơ ca Trung Quốc phát triển đến định cao với khoảng 2 000 nhà thơ và 50 000 tác phẩm. Có thể kể đến các nhà thơ tiêu biểu, như Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bach Cu Di....

+ Dưới thời Minh, Thanh, tiểu thuyết chương hồi phát triển với nhiều kiệt tác, như Tam quốc diễn nghĩa (của La Quán Trung), Thuỷ hủ (của Thi Nại Am), Tây du kí (của Ngô Thừa Ân), Hồng lâu mộng (của Tào Tuyết Cần),....

- Thành tựu về sử học: Trung Quốc có truyền thống biên soạn lịch sử, được thực hiện bởi cả nhà nước và tư nhân.

+ Vào thời Đường, cơ quan chép sử nhà nước được thành lập, gọi là Sử quán. Nền sử học Trung Quốc có nhiều công trình lớn, tiêu biểu là 26 bộ sử của các triều đại, như Tống sử, Nguyên sử, Minh sử, Thanh thực lục.... và sự ra đời của nhiều bộ bách khoa thư đồ sộ, như Vĩnh Lạc đại điển (thời Minh), Tử khổ toàn thư (thời Thanh),...

3. Nghệ thuật

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 7.4, hãy giới thiệu và nhận xét về các thành tựu nghệ thuật tiêu biểu của Trung Quốc đối với TK VII - XIX.

Trả lời:

Các thành tựu nghệ thuật tiêu biểu của Trung Quốc đối với TK VII - XIX:

- Nghệ thuật Trung Quốc phát triển đa dạng, đạt tới trình độ cao ở nhiều lĩnh vực như kiến trúc, điêu khắc, hội hoạ, thư pháp, chế tác đồ thủ công,

- Nhiều công trình kiến trúc đặc sắc đã trở thành biểu tượng của văn hoá Trung Quốc, như Vạn Lý Trường Thành, lầu Hoàng Hạc, chùa Thiếu Lâm, Tử Cấm Thành,...

4. Khoa học và kĩ thuật

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 7.5 hãy:

- Trình bày các thành tựu về khoa học và kĩ thuật của Trung Quốc

- Đánh giá tầm quan trọng của các phát minh khoa học và kĩ thuật của Trung Quốc.

Trả lời:

- Những phát minh khoa học, kĩ thuật từ thời kì cổ đại của Trung Quốc có ảnh hưởng lớn đến lịch sử văn minh nhân loại.

+ Nghề dệt lụa tơ tằm, làm giấy, làm gốm,... tiếp tục được duy trì và tiến bộ hơn.

+ Bên cạnh đó là sự xuất hiện của các thành tựu mới, như làm đồ sứ, chế tạo thuốc súng, khai thác hầm mỏ, chế tạo bánh lái tàu thuyền, cải tiến la bàn đi biển,...

+ Sự phát triển từ kĩ thuật in khắc gỗ sang in bằng chữ rời ở Trung Quốc (thế kỉ XI) giúp gia tăng số lượng sách và hoạt động truyền bá tri thức.

+ Từ thế kỉ XI, thuốc súng bắt đầu được người Trung Quốc sử dụng làm vũ khí.

+ Dưới thời Tống, họ đã sử dụng la bản đề đi biển, tạo ra một bước tiến mới trong kĩ thuật hàng hải.

- Đánh giá tầm quan trọng các phát minh khoa học và kĩ thuật của Trung Quốc: các thành tựu văn hoá của Trung Quốc không chỉ thúc đẩy sự phát triển của Trung Quốc, mà còn có ảnh hưởng tới khu vực châu Á và thế giới.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Giới thiệu các thành tựu văn hoá chủ yếu của Trung Quốc thời phong kiến.

Trả lời:

Các thành tựu chủ yếu của Trung Quốc thời phong kiến:

- Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo. Nho giáo là hệ tư tưởng thống trị trong đời sống chính trị, xã hội Trung Quốc

- Văn học: tiêu biểu ở các thể loại: phú, thơ, từ, kịch, tiểu thuyết chương hồi.

- Sử học: có truyền thống biên soạn lịch sử, được thực hiện bởi cả nhà nước và tư nhân.

- Khoa học, kĩ thuật: Nghề dệt lụa tơ tằm, làm giấy, làm gốm, sứ, nghệ thuật in khắc gỗ, thuốc súng,..

- Nghệ thuật: nhiều công trình điêu khắc,...

Câu 2: Văn hoá Trung Quốc đã có những đóng góp quan trọng nào cho lịch sử nhân loại?

Trả lời:

Các thành tựu văn hoá của Trung Quốc không chỉ thúc đẩy sự phát triển của Trung Quốc, mà còn có ảnh hưởng tới khu vực châu Á và thế giới.

Câu 3: Hãy sưu tầm tư liệu về ảnh hưởng của văn hoá Trung Quốc ở khu vực châu Á, đề giới thiệu cho thầy cô và bạn cùng lớp.

Trả lời:

Tư liệu về ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc ở khu vực châu Á:

- Ảnh hưởng văn hoá tư tưởng Nho giáo:

+ Miếu thờ Khổng Tử xuất hiện vào thời nhà Lý sau một thời gian thì miếu thờ Nho giáo đã đượcdu nhập vào nước ta.

+ Khoa cử được tổ chức một cách quy củ hơn thời xưa rất nhiều

+ Khu vực Đông Á của Trung Quốc đã trở thành một mô hình chính của ở chế độ quân chủ tập quyền.

+ Tầng lớp thuộc giới Nho sĩ ngày càng phát triển. Không thể không kể đến những nhà nho như Chu Văn An, Mạc Đĩnh Chi, Trương Hán Siêu.

- Ảnh hưởng văn hoá Đông y.

- Ảnh hưởng nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc,...