BÀI 1. LÀM QUEN VỚI PHƯƠNG TIỆN HỌC TẬP MÔN LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ

KHÁM PHÁ

1. Bản đồ, lược đồ

Câu 1: Quan sát hình 1, em hãy:

- Kể tên các yếu tố của bản đồ và xác định các hướng: bắc, nam, đông, tây trên bản đồ.

- Kể tên các dãy núi và cao nguyên của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.

Trả lời:

- Các yếu tố của bản đồ bao gồm: tên bản đồ, phương hướng trên bản đồ, tỉ lệ bản đồ, kí hiệu bản đồ, bảng chú giải, lưới kinh tuyến và vĩ tuyến.

- Các dãy núi và cao nguyên của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ bao gồm: vùng núi Tây Bắc (bao gồm Dãy Hoàng Liên Sơn với nhiều đỉnh cao trên 2500m, đỉnh núi cao nhất là Fansipan (3143m)), Vùng đồi núi Tây Bắc (có 4 cánh cung lớn là cánh cung sông Gâm, cánh cung Ngân Sơn, cánh cung Bắc Sơn và cánh cung Đông Triều)

Câu 2: Quan sát hình 2, em hãy:

- Xác định nơi Hai Bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa.

- Nêu thời gian Hai Bà Trưng khởi nghĩa.

Trả lời:

- Hai Bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa ở Hát Môn

- Hai Bà Trưng khởi nghĩa vào tháng 3 năm 40 (sau công nguyên)

2. Biểu đồ

Câu 1: Quan sát hình 3, em hãy cho biết:

- Các yếu tố của một biểu đồ.

- Biểu đồ thể hiện nội dung gì về dân số các vùng.

- Vùng nào có dân số nhiều nhất, ít nhất. Số dân các vùng đó là bao nhiêu?

Trả lời:

- Biểu đồ bao gồm các yếu tố: Tên biểu đồ và nội dung biểu đồ.

- Biểu đồ thể hiện số dân không đồng đều giữa các vùng ở nước ta.

- Nam Bộ có số dân nhiều nhất, với 36 triệu dân. Tây Nguyên có số dân ít nhất, chỉ 6 triệu dân.

3. Bảng số liệu

Câu 1:  Dựa vào bảng số liệu, em hãy cho biết:

- Các yếu tố của một bảng số liệu.

- Bảng số liệu thể hiện nội dung gì về các cao nguyên ở vùng Tây Nguyên.

- Tên cao nguyên có độ cao trung bình trên 1000m.

Trả lời:

- Các yếu tố của bảng số liệu gồm: tên bảng số liệu và nội dung bảng số liệu

- Bảng số liệu thể hiện độ cao trung bình của các cao nguyên ở vùng Tây Nguyên.

- Cao nguyên Lâm Viên có độ cao trung bình trên 1000m.

4. Sơ đồ

Câu hỏi: Quan sát hình 4, em hãy cho biết:

- Tên sơ đồ.

- Nội dung chính của sơ đồ.

- Có bao nhiêu cổng thành trong sơ đồ.

Trả lời:

- Tên sơ đồ: Sơ đồ Khu di tích thành Cổ Loa

- Nội dung chính của sơ đồ: Khu di tích thành Cổ Loa

- Có tất cả  9 cổng thành trong sơ đồ.

5. Tranh ảnh

Câu hỏi: Quan sát hình 5, em hãy cho biết:

- Nội dung của hình ảnh

- Ý nghĩa của hình ảnh

Trả lời:

- Nội dung hình ảnh: Nhà đa năng trên đảo Cô Lin thuộc quần đảo Trường Sa - Việt Nam

- Ý nghĩa: Giúp học sinh biết về một vùng miền ở Việt Nam

6. Hiện vật

Câu hỏi: Quan sát hình 6, em hãy cho biết:

- Nội dung của hiện vật.

- Ý nghĩa của hiện vật.

Trả lời:

- Nội dung của hiện vật: Gạch lát nền in nổi hình hoa bằng chất liệu đất nung

- Ý nghĩa của hiện vật: giúp học sinh biết thêm về mỹ thuật từ thời xa xưa.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hãy hoàn thành sơ đồ sau:

Trả lời:

Một số phương tiện học tập môn Lịch sử và Địa lí:

• Bản đồ, lược đồ
• Biểu đồ
• Bảng số liệu
• Sơ đồ
• Tranh ảnh
• Hiện vật

Câu 2: Dựa vào hình 7, em hãy cho biết:

- Tên lược đồ.

- Các kí hiệu trên lược đồ.

- Tên một cao nguyên ở phía bắc và một cao nguyên ở phía nam của vùng Tây Nguyên.

Trả lời:

- Tên lược đồ: Lược đồ địa hình vùng Tây Nguyên

- Các kí hiệu trên lược đồ:

• Thành phố
• Thủ đô
• Vườn quốc gia
• Điểm độ cao
• Sông
• Hồ
• Ranh giới vùng
• Biên giới quốc gia
• Núi

- Tên một cao nguyên ở phía bắc và một cao nguyên ở phía nam của vùng Tây Nguyên:

• Phía bắc: Cao nguyên Kon Tum
• Phía nam: Cao nguyên Di Linh

Câu 3: Hình 8 và 9 cho em biết điều gì?

Trả lời:

• Hình 8 cho biết một chiếc rìu gót vuông trang trí cảnh chó săn hươu là công cụ lao động của người Việt cổ.
• Hình 9 là cảnh chó săn hươu, là hình vẽ từ rìu gót vuông

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm một bản đồ hoặc lược đồ hành chính về tỉnh hoặc thành phố nơi em sống và hoàn thành bảng theo mẫu dưới đây.

Trả lời:

Gợi ý: