BÀI 10: MỘT SỐ NÉT VĂN HÓA Ở LÀNG QUÊ VÙNG ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Em hãy chỉ ra sự khác biệt trong hai bức ảnh dưới đây

Trả lời:

Hình 1 là thành phố nhộn nhịp, sầm uất. Hình 2 là một làng quê yên bình.

KHÁM PHÁ

1. Đời sống ở làng quê vùng Đồng bằng Bắc Bộ

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 3, 4, 5, 6, em hãy mô tả phỏng cảnh làng quê ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ

Trả lời:

Phong cảnh quen thuộc ở làng quê thường có cổng làng, cây đa, lũy tre, giếng nước, chùa, đình làng,... Mỗi làng đều có một ngôi đình thờ Thành hoàng, là nơi hội họp, tổ chức các lễ hội truyền thống của người dân trong làng.

2. Các lễ hội tiêu biểu ở làng quê vùng Đồng bằng Bắc Bộ

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 7, 8, em hãy:

- Cho biết các lễ hội được tổ chức vào thời gian nào và có ý nghĩa gì.

- Nêu những hoạt động chính trong lễ hội Chùa Hương và hội Lim.

Trả lời:

Lễ hội Chùa Hương:

• Bắt đầu từ ngày 6 tháng Giêng và thường kéo dài đến hết tháng Ba âm lịch hàng năm
• Mở đầu là lễ dâng hương, gồm hương, hoa, đèn, nến,.. Bên cạnh phần lễ, phần hội ở chùa Hương là nơi hội tụ nhiều nét sinh hoạt văn hóa dân tộc độc đáo như hát chèo, hát văn,...

Hội Lim:

• Được tổ chức từ ngày 12 đến ngày 14 tháng giêng âm lịch hàng năm, trong đó ngày 13 là ngày hội chính.
• Trong phần lễ, người ta thực hiện các nghi thức rước, tế lễ Thành hoàng các làng, các vị anh hùng của quê hương, dâng hương cúng Phật,... Sau phần lễ, hội Lim còn có nhiều trò chơi dân gian như đấu vật, đấu cờ, đánh đu, thi dệt vải,... Đặc sắc nhất là phần hát Quan họ với những tiết mục biểu diễn trên thuyền rồng.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Dựa vào các thông tin đã học, em hãy mô tả một nét văn hóa ở làng quê vùng Đồng bằng Bắc Bộ mà em thích.

Trả lời:

Đình làng là nét đặc trưng tiêu biểu nhất của làng quê Bắc Bộ. Đình làng là ngôi nhà chung to lớn, kiến trúc đẹp, trang trọng nhất làng. Đình làng thờ thành hoàng làng, người có công lập ấp mở mang nghề nghiệp chăm lo cho dân, hoặc có công đánh giặc giữ nước. Mỗi dịp lễ hội, dân làng tổ chức lễ rước kiệu sơn son thếp vàng trong tiếng trống, tiếng chiêng, tiếng nhạc vang dội, diễn tả lại sự tích và công lao của Thành Hoàng. Lễ rước kiệu hội làng luôn tạo cảm xúc linh thiêng gắn bó đoàn kết  trong cộng đồng. Đình làng chứng kiến những sinh hoạt, lề thói và mọi đổi thay trong đời sống xã hội của làng quê.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Nếu được tham gia một lễ hội ở làng quê vùng Đồng bằng Bắc Bộ, em chọn tham gia lễ hội nào? Vì sao?

Trả lời:

Nếu được tham gia, em sẽ chọn tham gia hội Lim. Hội Lim là một hội lớn ở tỉnh Bắc Ninh. Hàng năm, cứ như vậy hội Lim lại được mở vào ngày mùng 10 tháng giêng. Mọi người đi xem hội rất đông, có tất cả các lứa tuổi: già, trẻ và đặc biệt là có khách nước ngoài. Mọi người ăn mặc rất đẹp, nét mặt ai cũng vui tươi. Khi hội bắt đầu, mọi người tản ra từng nhóm để chơi những trò họ yêu thích. Hội Lim có rất nhiều trò vui như: đấu vật, đấu cờ, thi kéo co, thi chọi gà,… Trên bến sông, dòng người không ngớt đổ về xem hát quan họ. Trên những chiếc thuyền được trang trí lộng lẫy, các liền anh, liền chị đang say sưa trong các làn điệu dân ca quan họ. Những làn điệu mời nước mời trầu, khách đến chơi nhà… được cất lên làm ấm lòng du khách gần xa. Em rất yêu thích hội Lim.