CHỦ ĐỀ 10. SINH SẢN Ở SINH VẬT

BÀI 38 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH SẢN VÀ ĐIỀU HOÀ, ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở SINH VẬT

1. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH SẢN VÀ ĐIỀU HOÀ, ĐIỀU KHIỂN SINH SẢN Ở SINH VẬT

Câu 1: Đọc đoạn thông tin và quan sát Hình 38.1, hãy nêu một số yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật.

Trả lời:

Một số yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật: nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, gió, thức ăn,...

Câu 2: Yếu tố bên trong nào tác động đến sinh sản ở sinh vật?

Trả lời:

Yếu tố bên trong ảnh hưởng đến sinh sản của sinh vật: hormone, loài.

Câu 3: Em hãy nêu một số yếu tố điều hoà, điều khiến sinh sản ở sinh vật.

Trả lời:

Một số yếu tố điều hoà, điều khiến sinh sản ở sinh vật:

Hormone điều hoà sinh sản: 

• Ở thực vật: hormone kích thích sự nở hoa.
• Ở động vật: hormone điều khiển sự phát sinh giao tử đực và giao tử cái.

Loài: độ tuổi sinh sản, mùa vụ sinh sản, trung bình số con trong một lứa đẻ.

Câu 4: Quan sát Hình 38.1, hãy cho biết con người đã điều hoà, điều khiển sinh sản ở sinh vật như thế nào? So sánh kết quả sinh sản ở Hình 38.1 và 38.2.

Trả lời:

• Con người đã điều hoà, điều khiển sinh sản ở sinh vật bằng cách chủ động tác động lên sinh vật một số yếu tố: bổ sung thức ăn, tiêm hormone sinh sản,… 
• So sánh kết quả sinh sản ở Hình 38.1 và 38.2: Cá được con người điều khiển sinh sản có tỉ lệ trứng được thụ tinh cao gấp 2 lần so với cá sinh sản tự nhiên.

2. VẬN DỤNG NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ SINH SẢN HỮU TÍNH TRONG THỰC TIỄN

Câu 5: Quan sát Hình 38.3, hãy nêu biện pháp điều khiển sinh sản ở sinh vật.

Trả lời:

Biện pháp điều khiển sinh sản ở sinh vật:

• Sử dụng một số loại hormone sinh sản.
• Điều chỉnh yếu tố môi trường: ánh sáng, nhiệt độ,…

Câu 6: Quan sát các hình từ Hình 38.3 đến Hình 38.6, hãy nêu những ứng dụng của sinh sản hữu tính trong chăn nuôi, trồng trọt

Trả lời:

Những ứng dụng của sinh sản hữu tính trong:

• Chăn nuôi: sử dụng biện pháp thụ tinh nhân tạo nhằm tăng hiệu quả thụ tinh và điều khiển số con sinh ra trong một lứa.
• Trồng trọt: thực hiện thụ phấn nhân tạo nhằm đạt hiệu quả cao về tỉ lệ thụ phấn, thụ tinh, tạo quả.

Câu 7: Hãy nêu vai trò của điều khiển giới tính đàn con trong chăn nuôi

Trả lời:

Vai trò của điều khiển giới tính đàn con trong chăn nuôi:

• Tăng nhanh đàn gia súc, thu hoạch nhiều trứng, sữa => Tăng số lượng con cái.
• Thu hoạch nhiều thịt, tơ tằm => Tăng số lượng con đực.

Luyện tập: Lấy ví dụ về một số loài cây trồng thường được thụ phấn nhân tạo và thụ phấn nhờ côn trùng.

Trả lời:

Ví dụ về một số loài cây trồng thường được:

• Thụ phấn nhân tạo: bầu, bí, mướp, dưa,...
• Thụ phấn nhờ côn trùng: bưởi, cam, chanh, mướp,...

Vận dụng:

• Theo em, người nông dân thường nuôi ong trong các vườn cây ăn quả để làm gì?
• Vì sao chúng ta cần bảo vệ những loài côn trùng có lợi?

Trả lời:

Người nông dân thường nuôi ong trong các vườn cây ăn quả để:

• Tăng số lượng hoa được thụ phấn => Giúp đạt hiệu quả cao về tỉ lệ thụ tinh, tạo quả, góp phần tăng năng suất và chất lượng cây trồng.
• Ong sử dụng chất ngọt trong hoa để làm thức ăn và làm mật => Tăng thêm thu nhập từ sáp ong, mật ong nguyên chất.

Chúng ta cần bảo vệ những loài côn trùng có lợi vì:

• Chúng hỗ trợ thụ phấn tự nhiên cho hoa: ong, bướm,...
• Làm thiên địch bảo vệ mùa màng trong nông nghiệp: bọ ngựa, bọ dừa, ong mắt đỏ, kiến ba khoang,...
• Đem lại các nguồn kinh tế khác: mật ong,...

BÀI TẬP

Câu 1: Lấy ví dụ chứng tỏ yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sinh sản ở sinh vật.

Trả lời:

Ví dụ chứng tỏ yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sinh sản ở sinh vật: 

• Cá chép chỉ đẻ khi nhiệt độ môi trường không thấp hơn 15^oC.
• Mùa xuân vào những ngày thiếu sáng, cá chép có thể đẻ trứng sớm hơn nếu cường độ chiếu sáng được tăng cường.

Câu 2: Con người chủ động điều khiển sinh sản ở động vật trong những giai đoạn nào? Cho ví dụ minh hoạ.

Trả lời:

Con người chủ động điều khiển sinh sản ở động vật trong giai đoạn thụ tinh và khi con non mới sinh ra. Ví dụ: 

• Mổ cá hồi cái lấy trứng và vuốt bụng cá hồi đực lấy giao tử đực để tiến hành thụ tinh nhân tạo nhằm điều khiển số lượng cá hồi con sinh ra.
• Cho cá rô phi con 4-6 ngày tuổi ăn thức ăn có chứa hormone chuyển giới tính trong 21 ngày để điều khiển giới tính của chúng.

Câu 3: Nêu ý nghĩa của việc điều khiển giới tính đàn con trong chăn nuôi.

Trả lời:

Ý nghĩa của việc điều khiển giới tính đàn con trong chăn nuôi: 

• Giúp tăng số lượng con non được sinh ra trong đàn.
• Đem lại giá trị kinh tế cao tuỳ theo mục đích của người chăn nuôi: trứng, sữa, thịt, lông,...