HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV dựa vào nội dung thông tin, trường hợp và các câu hỏi của mục 1 SCĐHT trang 24 – 25 để hướng dẫn HS thực hiện với các bước như sau:

+ Cá nhân: Đọc thông tin, câu hỏi trong SCĐHT trang 24 – 25.

+ Thảo luận theo nhóm để xây dựng 5 câu hỏi (có thể tự luận hoặc trắc nghiệm khách quan) từ những nội dung đã học.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin trang SCĐHT và trả lời câu hỏi mục 1.

- HS thảo luận nhóm để xây dựng bộ câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS thiết kế trò chơi từ bộ câu hỏi (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trình bày câu trả lời ở mục 1.

- GV yêu cầu các nhóm chia sẻ câu hỏi trước lớp, thống nhất lựa chọn những câu hỏi thể hiện rõ các dấu hiệu bản chất của khái niệm pháp luật lao động.

- GV hướng dẫn HS sử dụng các câu hỏi đã chọn để thiết kế trò chơi (Chiếc nón kì diệu/ Ai là triệu phú/ Giải đáp ô chữ,… có thể sử dụng các phần mềm như PowerPoint, Kahoot, Quizizz,… để thiết kế).

- GV tổ chức cho HS cả lớp thực hiện trò chơi (chọn 1 hoặc 2 nhóm có chất lượng)

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, và kết luận.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

1. Khái niệm pháp luật lao động

Gợi ý trả lời:

* Trả lời câu hỏi mục 1

a) Đối tượng điều chỉnh của pháp luật lao động trong thông tin:

- Quan hệ lao động: Quan hệ xã hội phát sinh giữa người sử dụng lao động với người lao động trong thuê mướn, sử dụng lao động.

- Các quan hệ liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động: quan hệ học nghề, việc làm, tranh chấp lao động,…

b) Xác định quan hệ lao động trong từng trường hợp:

- Trường hợp 1: Chị H và công ty BM có quan hệ lao động dựa trên hợp đồng lao động. Tuy nhiên, quan hệ lao động giữa chị H và công ty BM đã kết thúc khi hợp đồng lao động giữa chị H và công ty BM đã chấm dứt vì công ty BM trả lương chậm.

- Trường hợp 2: Công ty AC và người lao động trong công ty có quan hệ lao động. Quan hệ giữa công ty AC và 80 người lao động dư thừa đã chấm dứt quan hệ lao động do công ty đã cho thôi việc. Tuy nhiên, quan hệ lao động vẫn tiếp tục tồn tại giữa công ty và những người lao động còn lại.

c) Pháp luật lao động là hệ thống các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động với người lao động và các quan hệ liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động phát sinh trong quá trình sử dụng lao động.

* Bộ câu hỏi tự luận:

Câu 1: Quan hệ lao động phát sinh giữa các đối tượng nào trong thuê mướn, sử dụng lao động? (Đáp án: Phát sinh giữa người sử dụng lao động với người lao động)

Câu 2: Quan hệ lao động gồm các quan hệ nào? (Đáp án: Quan hệ lao động cá nhân và quan hệ lao động tập thể)

Câu 3: Kể tên các quan hệ liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động. (Đáp án: Quan hệ về việc làm, quan hệ học nghề, quan hệ về bồi thường thiệt hại, quan hệ về bảo hiểm xã hội, quan hệ giữa người sử dụng lao động và đại diện của tập thể lao động, quan hệ về giải quyết tranh chấp lao động và các cuộc đình công, quan hệ về quản lí lao động)

Câu 4: Pháp luật lao động gồm các quy phạm pháp luật được sử dụng nhằm mục đích gì? (Đáp án: Điều chỉnh các quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động với người lao động và các quan hệ liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động phát sinh trong quá trình sử dụng lao động)

Câu 5: Hãy cho biết phạm vi điều chỉnh của Bộ luật Lao động năm 2019. (Đáp án: Bộ luật Lao động quy định tiêu chuẩn lao động; quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của người lao động, người sử dụng lao động, tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, tổ chức đại diện người sử dụng lao động trong quan hệ lao động và các quan hệ khác liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động; quản lí nhà nước về lao động)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS viết bài tham dự cuộc thi “Đường lên đỉnh Olympia” với các bước sau:

+ Giới thiệu mục tiêu của bài thuyết trình, cuộc thi.

+ Nêu các yêu cầu của bài thuyết trình:

* Nội dung: Tập trung vào các nguyên tắc của pháp luật lao động.

* Hình thức bài dự thi: Bài viết trên giấy A4, dung lượng 150 – 200 từ.

- GV hướng dẫn HS đọc mục 2 trong SCĐHT: phân tích các quy định của pháp luật lao động, các trường hợp, tìm thêm các ví dụ thực tế, đưa ra những nhận định, ý kiến cá nhân để viết bài thuyết trình.

- GV tổ chức bình chọn bài thuyết trình (bình chọn theo nhóm, mỗi nhóm chọn 2 bài).

- GV yêu cầu nhóm thảo luận để góp ý, hoàn thiện thêm bài được chọn, xác định thông điệp và thống nhất cách thuyết trình (có thể chuyển sang PowerPoint để bổ sung hình ảnh, số liệu), tổ chức luyện tập để tham gia cuộc thi theo nội dung hoạt động 3.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS lắng nghe các hướng dẫn của GV về cuộc thi.

- HS đọc thông tin trong sách, tìm tài liệu, thảo luận nhóm để hoàn thiện bài thuyết trình.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trình bày bài thuyết trình (bài thuyết trình của HS phải thể hiện được các nguyên tắc cơ bản của pháp luật lao động).

- Các nhóm khác theo dõi và bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét sản phẩm của HS.

- GV kết luận những nguyên tắc cơ bản của pháp luật lao động.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

2. Nguyên tắc của pháp luật lao động

* HS có thể dựa vào phân tích các nguyên tắc và trường hợp sau để thực hiện bài thuyết trình.

a) Nguyên tắc tự do làm việc và tuyển dụng lao động

Trả lời câu hỏi trang 26

a) Điều 35 Hiến pháp năm 2013 và Điều 10 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định về lựa chọn đối tác làm việc, chọn việc làm, nghề nghiệp, nơi làm việc là nguyên tắc tự do làm việc.

- Nguyên tắc này được áp dụng với người lao động. Điều 11 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định về quyền được sắp xếp, bố trí người lao động là nguyên tắc tự do tuyển dụng lao động. Nguyên tắc này áp dụng với người sử dụng lao động.

b) Nhận xét việc làm của các nhân vật trong từng trường hợp:

- Trường hợp 1: Anh Y có quyền giao kết nhiều hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật Lao động năm 2019 (khoản 1 Điều 19: Người lao động có thể giao kết nhiều hợp đồng lao động với nhiều người sử dụng lao động, nhưng phải bảo đảm thực hiện đầy đủ các nội dung đã giao kết).

- Trường hợp 2: Chị G là người sử dụng lao động, chị đang thực hiện đúng pháp luật về quyền quyết định việc tuyển dụng lao động theo nhu cầu của doanh nghiệp.

c) Cả hai trường hợp trên đều đảm bảo nguyên tắc tự do làm việc và tuyển dụng lao động.

- Nếu là người lao động thì được tự do lựa chọn địa điểm làm việc, xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ lao động (không trái pháp luật); nếu là người sử dụng lao động thì được quyền quyết định tuyển dụng người lao động (thời gian, số lượng, cách thức,… tuyển người), được quyền bố trí, sắp xếp, sử dụng người lao động (không được trái pháp luật).

b) Nguyên tắc bảo vệ người lao động

Trả lời câu hỏi trang 27

a) Sử dụng thông tin để nhận xét hành vi của các nhân vật trong từng trường hợp:

- Trường hợp 1: Chị M có quyền được bố trí công việc và đảm bảo các điều kiện về an toàn lao động theo thỏa thuận (Điều 35 Hiến pháp năm 2013; Điều 5 Bộ luật Lao động năm 2019). Việc chị M kiến nghị là đúng, chị có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng với công ty X (điểm a khoản 2 Điều 35 Bộ luật Lao động).

+ Công ty X có nghĩa vụ thực hiện đúng thỏa thuận theo hợp đồng lao động với chị M. Hành vi không bố trí công việc và không đảm bảo điều kiện an toàn lao động theo thỏa thuận của công ty X là không thực hiện nghĩa vụ của người sử dụng lao động (khoản 2 Điều 6 Bộ luật Lao động).

- Trường hợp 2: Người lao động ở công ty Y, ca sáng làm việc liên tục 9 giờ mỗi ngày (ca sáng: 7 giờ đến 16 giờ; ca đêm: 19 giờ đến 4 giờ), nếu tăng ca thì sẽ làm việc liên tục 12 giờ (7 giờ đến 19 giờ; 19 giờ đến 7 giờ). Tuy nhiên, do nghỉ giữa ca (từ 12 giờ đến 13 giờ; từ 1 giờ đến 2 giờ) nên thời gian làm việc trung bình một ngày không vượt quá giới hạn 8 giờ (Điều 105, 106 Bộ luật Lao động), tổng số giờ làm việc bình thường và số giờ làm thêm không vượt quá giới hạn 12 giờ trong một ngày (Điều 107 Bộ luật Lao động).

b) Nguyên tắc bảo vệ người lao động chưa được đảm bảo trong trường hợp 1, vì chị M không được bố trí đúng công việc và đảm bảo các điều kiện về an toàn lao động theo thỏa thuận. Nguyên tắc này được đảm bảo trong trường hợp 2, vì người lao động được lao động và nghỉ ngơi theo đúng quy định của pháp luật.

c) Nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động

Trả lời câu hỏi trang 29

a) Nhận xét việc làm của ông K và quyết định của công ty A, công ty B:

- Ông K vì lí do kinh tế nên có quyền cho người lao động thôi việc (điểm c khoản 1 Điều 36 Bộ luật Lao động). Ông K phải thực hiện nghĩa vụ trả trợ cấp mất việc làm cho người lao động (khoản 5 Điều 42 và Điều 47 Bộ luật Lao động).

- Công ty A có quyền tuyên bố phá sản và chuyển nhượng nhà máy, nhân sự cho công ty B vì lí do kinh tế (khoản 2 Điều 42 Bộ luật Lao động).

- Hợp đồng lao động giữa chị P và công ty A bị chấm dứt theo trường hợp người sử dụng lao động cho người lao động thôi việc do chuyển nhượng nhà máy. Chị P được hưởng trợ cấp mất việc làm theo quy định (khoản 5 Điều 42 và Điều 47 Bộ luật Lao động).

b) Nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích cho người sử dụng lao động được đảm bảo trong các trường hợp. Có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng với người lao động theo quy định, được Nhà nước ưu đãi khi có đủ các điều kiện hoặc hỗ trợ nếu gặp khó khăn theo quy định của pháp luật.

Ý kiến

Lựa chọn

Giải thích

A. Thuê mướn lao động được các quy phạm pháp luật lao động điều chỉnh

Đồng tình

Pháp luật lao động đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các hoạt động thuê mướn lao động. Người thuê mướn lao động phải tuân thủ các quy phạm pháp luật về tuyển dụng, hợp đồng lao động, trả lương và các quyền lợi khác của người lao động.

B. Quan hệ pháp luật lao động chủ yếu dựa trên cơ sở giao kết hợp đồng lao động.

Đồng tình

Hợp đồng lao động là một tài liệu pháp lí giữa người lao động và người sử dụng lao động, ghi lại các điều kiện làm việc như lương, thời gian làm việc, quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi bên. Hợp đồng lao động được coi là cơ sở quan trọng để giải quyết các tranh chấp pháp lí liên quan đến quan hệ lao động.

C. Năng lực pháp luật lao động của người lao động là khả năng pháp luật quyết định cho họ có quyền tuyển chọn và sử dụng lao động.

Không đồng tình

Việc tuyển chọn và sử dụng lao động là năng lực của người sử dụng lao động.

D. Người sử dụng lao động là cá nhân 18 tuổi có khả năng chịu trách nhiệm về hành vi của mình trước pháp luật.

Không đồng tình

Người sử dụng lao động là cá nhân phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Người từ đủ 18 tuổi trở lên là người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Do đó, người sử dụng lao động là cá nhân phải đủ 18 tuổi trở lên.

E. Pháp luật lao động điều chỉnh quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động với người giúp việc trong gia đình.

Đồng tình

Pháp luật lao động điều chỉnh quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và lao động là người giúp việc gia đình theo các Điều 162, 163, 164, 165 Bộ luật Lao động năm 2019.

Trường hợp

Nguyên tắc

a. Người sử dụng lao động không được phép trừ lương hằng tháng của người lao động khi người lao động vi phạm nội quy lao động.

Bảo vệ người lao động.

b. Doanh nghiệp yêu cầu người lao động phải trả một khoản tiền vì đã làm mất thiết bị của doanh nghiệp theo nội quy lao động.

Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động.

c. Người lao động không phải giao nộp bản chính giấy tờ tùy thân, văn bằng, chứng chỉ cho người sử dụng lao động giữ.

Bảo vệ người lao động.

d. Hợp đồng lao động được giao kết bằng văn bản thì được làm thành 2 bản, người lao động giữ 1 bản, người sử dụng lao động giữ 1 bản.

- Bảo vệ người lao động.

- Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động.

e. Người lao động phải chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc thì được tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động.

Bảo vệ người lao động.