Giáo án điện tử chuyên đề Công nghệ chăn nuôi 11 cánh diều Bài 2: Ứng dụng công nghệ sinh học trong chăn nuôi

RẤT VUI GẶP LẠI CÁC EM TRONG TIẾT HỌC CÔNG NGHỆ!

Hãy kể tên một số công nghệ được ứng dụng trong chăn nuôi mà em biết. Mục đích của việc ứng dụng các công nghệ này là gì?

Trả lời:

• Một số công nghệ được ứng dụng trong chăn nuôi mà em biết: chọn lọc dựa vào chỉ thị phân tử, cấy truyền phôi, thụ tinh trong ống nghiệm,...
• Mục đích của việc ứng dụng các công nghệ này:
• Rút ngắn thời gian chọn tạo giống.
• Giảm chi phí.
• Giảm công lao động.

KHỞI ĐỘNG

BÀI 2: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG CHĂN NUÔI

NỘI DUNG BÀI HỌC

1

Ứng dụng công nghệ sinh sản trong chọn và nhân giống vật nuôi

2

Ứng dụng công nghệ lên men lỏng trong chế biến thức ăn chăn nuôi

3

Ứng dụng công nghệ sinh học trong phòng bệnh, trị bệnh cho vật nuôi

4

Ứng dụng công nghệ vi sinh trong xử lí chất thải chăn nuôi

1

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH SẢN TRONG

CHỌN VÀ NHÂN GIỐNG VẬT NUÔI

1.1. Chọn lọc dựa vào chỉ thị phân tử

Chọn giống vật nuôi dựa vào chỉ thị phân tử là gì?

1

Trong chăn nuôi, công nghệ MAS được ứng dụng để chọn lọc những tính trạng nào?

2

Hãy nêu ưu điểm của phương pháp chọn lọc này.

3

Thảo luận theo cặp, đọc nội dung mục I.1 SGK trang 13, 14 và trả lời câu hỏi:

Khái niệm

Chọn giống vật nuôi dựa vào chỉ thị phân tử (MAS) là quá trình chọn lọc gián tiếp, sử dụng thông tin từ các gene đánh dấu (genetic marker) để xác định cấu trúc di truyền (kiểu gene) và dự đoán năng suất của vật nuôi.

Trong chăn nuôi, công nghệ MAS được ứng dụng để chọn lọc những tính trạng:

• Có hệ số di truyền thấp, chỉ số kiểm tra được ở đời sau (sản lượng sữa, thời gian cho sữa, sức khỏe, khả năng sinh sản).
• Các tính trạng không có sẵn tại thời điểm chọn lọc (năng suất, chất lượng thịt).
• Các tính trạng có tính rủi ro và chi phí cao (kháng stress, kháng bệnh).

Cải thiện các tính trạng mong muốn (năng suất cao, kháng bệnh,...).

Tăng cơ hội chọn lọc đối với những tính trạng có hệ số di truyền thấp; những tính trạng mà việc xác định kiểu hình khó khăn, tốn kém hoặc chỉ có thể thực hiện được ở những thế hệ sau.

Ưu điểm

1.2. Cấy truyền phôi

• Kĩ thuật cấy truyền phôi là gì?
• Nêu ứng dụng của cấy truyền phôi.
• Trình bày quy trình công nghệ cấy truyền phôi.

Nhóm 1 + 2

• Công nghệ cấy truyền phôi được ứng dụng trong chăn nuôi bò với mục đích gì?
• Kĩ thuật gây rụng nhiều trứng đóng vai trò gì trong công nghệ cấy truyền phôi?

Nhóm 3 + 4

Cấy truyền phôi là kĩ thuật lấy trứng đã thụ tinh (phôi) cấy vào vòi trứng hoặc tử cung của con cái nhận có trạng thái sinh lí đồng pha.

Khái niệm

Ứng dụng

Phổ biến trong nhân giống nhanh vật nuôi cho thịt, sữa năng suất cao.

Tăng năng suất chăn nuôi, cải thiện khả năng sinh sản giảm nguy cơ lây bệnh trong quá trình nhân giống.

Chọn con cái và con nhận.

Gây rụng nhiều trứng ở con cái cho phôi.

Gây động dục đồng pha cho con cái nhận phôi.

Phối giống cho con cái.

Thu hoạch phôi.

Cấy truyền phôi cho con cái nhận.

Con cái nhận mang thai, sinh ra đàn con mang đặc điểm di truyền tốt.

Quy trình

Công nghệ cấy truyền phôi được ứng dụng trong chăn nuôi bò với mục đích

1

2

3

Giúp tăng năng suất chăn nuôi

Cải thiện khả năng sinh sản

Giảm nguy cơ lây bệnh trong quá trình nhân giống.

Vai trò của kĩ thuật gây rụng nhiều trứng trong công nghệ cấy truyền phôi

Thu được nhiều phôi.

Tăng năng suất chăn nuôi.

1.3. Thụ tinh trong ống nghiệm

Thảo luận theo cặp, đọc nội dung mục I.3 SGK trang 15 và trả lời câu hỏi:

Công nghệ thụ tinh trong ống nghiệm là gì? Hãy nêu vai trò của kĩ thuật này trong chăn nuôi.

Hãy nêu ưu và nhược điểm của công nghệ thụ tinh trong ống nghiệm trong nhân giống bò sữa và lợn.

Khái niệm: Thụ tinh trong ống nghiệm là công nghệ được ứng dụng để tạo phôi trong phòng thí nghiệm từ trứng của con cái có thành tích di truyền tốt với tinh trùng của con đực có năng suất cao.

Vai trò

Rút ngắn thời gian nhân giống.

Tăng nhanh số lượng.

• Rút ngắn thời gian nhân giống.
• Tăng nhanh số lượng ở bò sữa cao sản.
• Chi phí kĩ thuật thực hiện khá cao.
• Đòi hỏi kĩ thuật viên có chuyên môn.

Hiệu quả thấp

2

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ LÊN MEN LỎNG TRONG CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI

Đọc nội dung mục II SGK trang 16, 17 và trả lời câu hỏi:

Công nghệ lên men lỏng là gì?

Công nghệ này được áp dụng để chế biến thức ăn cho đối tượng vật nuôi nào?

Công nghệ lên men lỏng là quá trình lên men thức ăn dạng lỏng nhờ vi khuẩn lactic và nấm men để hình thành các acid hữu cơ (lactic acid, acetic acid,...), làm thức ăn có vị chua nhẹ.

KHÁI NIỆM

Áp dụng cho đối tượng: chăn nuôi lợn quy mô trang trại và nông hộ.

3

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG PHÒNG BỆNH, TRỊ BỆNH CHO VẬT NUÔI

Đọc nội dung mục III.1 SGK trang 17, 18 và trả lời câu hỏi:

+ Nêu các công nghệ và kĩ thuật mới được ứng dụng trong sản xuất vaccine.

+ Vaccine cổ điển sử dụng toàn bộ tế bào vi khuẩn hoặc virus, còn vaccine sản xuất theo công nghệ mới sử dụng nguồn kháng nguyên gì?

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

3.1. Sản xuất vaccine phòng bệnh cho vật nuôi

Các công nghệ và kĩ thuật mới được ứng dụng trong sản xuất vaccine:

Công nghệ vaccine tái tổ hợp

Kĩ thuật tạo giống virus trao đổi gene (reassortant virus).

Vaccine sản xuất theo công nghệ mới sử dụng nguồn kháng nguyên

Nucleic acid (DNA, RNA)

Các đoạn gene, protein.

3.2. Sản xuất kháng sinh điều trị bệnh cho vật nuôi

Kháng sinh được sản xuất bởi những nhóm vi sinh vật nào?

Đọc nội dung mục III.2 SGK trang 18, 19 và trả lời câu hỏi:

Công nghệ nào được ứng dụng trong sản xuất kháng sinh ở quy mô công nghiệp?

Kháng sinh được sản xuất bởi những vi sinh vật:

Kháng sinh từ vi khuẩn Bacillus:

• Bacitracin
• Polymyxin
• Tyrothricin...

Kháng sinh từ xạ khuẩn Streptomyces:

• Streptomycin
• Kanamycin
• Tetracycline…

Kháng sinh từ nấm mốc:

Penicillin từ nấm Penicillium.

Công nghệ được ứng dụng trong sản xuất kháng sinh ở quy mô công nghiệp là công nghệ lên men.

4

ỨNG DỤNG

CÔNG NGHỆ VI SINH TRONG XỬ LÍ

CHẤT THẢI CHĂN NUÔI

4.1. Công nghệ biogas

HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI

Đọc nội dung mục IV.1 SGK trang 19, 20 và trả lời câu hỏi:

Hoạt động của hầm biogas dựa trên ứng dụng công nghệ gì?

Hãy nêu ưu và nhược điểm của công nghệ biogas xử lí chất thải.

Hoạt động của hầm biogas dựa trên ứng dụng công nghệ biogas.

• Giúp xử lí hiệu quả chất thải chăn nuôi mà không phá thải mùi ra môi trường xung quanh.
• Nước thải biogas sau khi xử lí có thể được tái sử dụng để tưới cho cây trồng.
• Đòi hỏi diện tích đất lớn.
• Chi phí đầu từ xây dựng cao.
• Đòi hỏi kĩ thuật nghiêm ngặt để tránh rò rỉ khí.

Nêu nguyên tắc hoạt động của hệ thống biogas.

Trả lời

+ Giai đoạn 1: Giai đoạn phân hủy: vi sinh vật trong hầm biogas lên men kị khí phân hủy chất thải để hình thành các acid béo, amino acid và các chất khí (H2, CO2).

+ Giai đoạn 2: Giai đoạn sinh khí methane:

• Các sản phẩm hình thành các acid hữu cơ bay hơi và được vi khuẩn acetate hóa phân giải tiếp thành acetic acid, giải phóng H2.
• Sau đó các vi khuẩn sinh khí methane tiếp tục chuyển hóa H2, acetic acid thành khí methane và CO2.

4.2. Công nghệ chăn nuôi trên đệm lót sinh học

Thảo luận theo nhóm, đọc nội dung mục IV.2 SGK trang 21, 22 và trả lời câu hỏi:

Phương pháp chăn nuôi trên đệm lót sinh học là gì?

Vì sao phương pháp này được áp dụng trong chăn nuôi?

Phương pháp chăn nuôi trên đệm lót sinh học là công nghệ sử dụng các tổ hợp vi sinh vật hữu ích, được đưa vào lớp độn lót nền chuồng giúp phân giải chất hữu cơ trong chất thải ngay tại chuồng nuôi.

Phương pháp này được áp dụng trong chăn nuôi vì

--------------- Còn tiếp ---------------