Giáo án điện tử KHTN 8 cánh diều Bài 14: Khối lượng riêng

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình trong mục Tìm hiểu thêm (SGK – tr76):

Người ta làm thế nào tính được khối lượng của các khối đá dùng để dựng lên các kim tự tháp ở Ai Cập?

BÀI 14: KHỐI LƯỢNG RIÊNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm khối lượng riêng

Xác định khối lượng riêng bằng thực nghiệm

1. KHÁI NIỆM KHỐI LƯỢNG RIÊNG

Trong thực tế, có thể có hai vật có cùng thể tích nhưng khối lượng khác nhau; hoặc có cùng khối lượng nhưng thể tích khác nhau; hoặc không cùng khối lượng và cũng không cùng thể tích. Vậy làm thế nào để xác định “mật độ” khối lượng của các vật?

Phụ thuộc vào chất cấu tạo nên vật.

Khái niệm khối lượng riêng

Khối lượng riêng là đại lượng đặc trưng cho chất cấu tạo nên vật, được xác định bằng khối lượng trên một đơn vị thể tích.

Nếu kí hiệu D là khối lượng riêng, m là khối lượng, V là thể tích, công thức xác định khối lượng riêng như sau:

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Câu hỏi 1 (SGK – tr73)

So sánh khối lượng nước chứa trong một bình 20 lít và trong một chai 0,5 lít.

Lớn hơn

Câu hỏi 2 (SGK – tr73)

Nêu thêm một số đơn vị đo khối lượng riêng.

kg/m³, g/cm³, g/ml

KẾT LUẬN

• Khối lượng riêng là đại lượng đặc trưng cho chất cấu tạo nên vật, được xác định bằng khối lượng trên một đơn vị thể tích

Trong đó: D là khối lượng riêng, m là khối lượng của chất có thể tích V.

• Đơn vị đo của khối lượng riêng là kilogam trên mét khối, kí hiệu là kg/m³. Người ta cũng thường sử dụng đơn vị khác của khối lượng riêng là g/cm³. Đối với chất lỏng, người ta còn dùng đơn vị kg/l hoặc g/ml.

Trong một số trường hợp, có thể tính được khối lượng của một vật qua kích thước của nó mà không cần dùng cân. Ví dụ, có thể tính được khối lượng của nước trong bể bơi khi biết kích thước của bể. Dựa trên cơ sở nào có thể làm được điều đó?

> Ta có thể tính được khối lượng của một vật qua kích thước của nó mà không cần dùng cân dựa vào công thức khối lượng riêng.

Thực hành luyện tập

Một bể bơi có chiều dài 20 m, chiều rộng 8 m, độ sâu của nước là 1,5 m, tính khối lượng của nước trong bể.

• Thể tích nước trong bể là 20.8.1,5 = 240 m³.
• Tra Bảng 14.1 ta có khối lượng riêng của nước là 1000 kg/m³.
• Khối lượng của nước trong bể là 1000. 240 = 240 000 kg.

1. XÁC ĐỊNH KHỐI LƯỢNG RIÊNG BẰNG THỰC NGHIỆM
2. Xác định khối lượng riêng của một lượng chất lỏng

Thảo luận nhóm

Câu hỏi 3 (SGK – tr74)

Thảo luận, đề xuất các cách xác định khối lượng riêng của một lượng chất lỏng.

Câu hỏi 4 (SGK – tr74)

Cần lưu ý điều gì khi đọc giá trị thể tích chất lỏng trên cốc đong?

Trả lời câu hỏi 3

Cách xác định khối lượng riêng của một lượng chất lỏng:

• Dùng cân xác định khối lượng m của chất lỏng.
• Dùng bình chia độ xác định thể tích V của chất lỏng.
• Sử dụng công thức để khối lượng riêng của chất lỏng.

Trả lời câu hỏi 4

• Xác định giới hạn đo của cốc đong.
• Luôn đặt mắt vuông góc với cốc đong, ngang với mực chất lỏng và đọc giá trị thể tích V của chất lỏng.
• Luôn đặt cốc tại vị trí thăng bằng.

THÍ NGHIỆM

Dụng cụ

Chất lỏng, cốc đong, cân

Tiến hành

• Bước 1: Xác định khối lượng của lượng chất lỏng.
  • Dùng cân xác định khối lượng m₁ của cốc đong.
  • Đổ lượng chất lỏng cần xác định khối lượng riêng vào cốc đong. Dùng cân xác định tổng khối lượng m₂ của cốc đong và lượng chất lỏng.
  • Tính khối lượng của lượng chất lỏng: .
• Bước 2: Đo thể tích của lượng chất lỏng.
  • Đọc giá trị thể tích V của lượng chất lỏng trên cốc đong.
• Bước 3: Tính khối lượng riêng của lượng chất lỏng: .

Hãy xử lí số liệu và so sánh khối lượng riêng của chất lỏng trong thí nghiệm với Bảng 14.1 (SGK – tr74).

2. Xác định khối lượng riêng của một khối hộp chữ nhật

Hãy để đề xuất phương án xác định khối lượng riêng của một khối hộp chữ nhật ?

THÍ NGHIỆM

Dụng cụ

Khối hộp chữ nhật, thước, cân

Tiến hành

• Bước 1: Xác định khối lượng m của khối hộp bằng cân.

Tiến hành

• Bước 2: Đo thể tích của khối hộp:
  • Dùng thước đo: chiều dài a, chiều rộng b và chiều cao c của khối hộp.
  • Tính thể tích của khối hộp chữ nhật: V = a.b.c.
• Bước 3: Tính khối lượng riêng của khối hộp:

Luyện tập 2 (SGK – tr75): Tính khối lượng của một khối nhôm hình hộp chữ nhật có chiều dài 10 cm, chiều rộng 3 cm, chiều cao 5 cm.