Giáo án điện tử KHTN 8 cánh diều Bài 19: Đòn bẩy

THÂN MẾN CHÀO CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI  

KHỞI ĐỘNG

Thảo luận nhóm

Để đưa một vật lên cao, người công nhân có thể trực tiếp tác dụng lên vật một lực hướng thẳng đứng lên trên (hình 19.1). Tuy nhiên, trong một số trường hợp, do kích thước hay khối lượng của vật lớn sẽ khó để nâng trực tiếp theo cách này. Có cách nào để nâng được vật lên mà không cần tác dụng lực theo phương thẳng đứng?

Hãy nêu một số ví dụ về việc dùng đòn bẩy

Hãy nêu các câu hỏi để tìm hiểu về việc sử dụng đòn bẩy để làm thay đổi hướng của lực

Đòn bẩy có vai trò gì? Có những loại đòn bẩy nào? Sử dụng đòn bẩy như thế nào?

BÀI 19: ĐÒN BẨY

NỘI DUNG BÀI HỌC

Đòn bẩy có thể làm đổi hướng tác dụng của lực

Các loại đòn bẩy có lực

Sử dụng đòn bẩy trong thực tiễn

01 ĐÒN BẨY CÓ THỂ LÀM ĐỔI HƯỚNG TÁC DỤNG CỦA LỰC

Thảo luận nhóm

Hãy bố trí thí nghiệm về đòn bẩy như hình 19.2 (SGK – tr94)

Dụng cụ

Bút chì hoặc thước nhựa, bút bi, quyển sách hoặc hộp bút

Tiến hành

Dùng bút chì hoặc thước nhựa, bút bi để tiến hành nâng quyển sách hoặc hộp bút dịch chuyển lên trên một đoạn ngắn.

Quan sát hình 19.3 và trả lời câu hỏi:

Điểm O mà thanh AB quay quanh được gọi là điểm tựa. Tác dụng vào đầu B một lực hướng xuống, vật ở đầu A sẽ được nâng lên.

Hãy chỉ ra sự tương ứng giữa các bộ phận của thí nghiệm vừa tiến hành với các bộ phận trong mô hình đòn bẩy đơn giản (hình 19.3)

Khi một vật quay do chịu lực tác dụng, nó có thể tác dụng lực lên một vật khác. Từ đặc điểm này người ta đã tạo ra đòn bẩy. Đòn bẩy có thể làm thay đổi hướng tác dụng của lực.

THẢO LUẬN NHÓM

Câu hỏi 1 (SGK – tr94): Nêu một số ví dụ về dùng đòn bẩy làm đổi hướng tác dụng của lực

Câu hỏi 2 (SGK – tr95): Dùng các dụng cụ học tập, thiết kế phương án và tiến hành thí nghiệm làm một đòn bẩy. Vẽ hình biểu diễn đòn bẩy, điểm tựa và lực tác dụng.

Câu trả lời 1

Một số ví dụ dùng đòn bẩy làm thay đổi hướng tác dụng của lực:

Dùng xà beng để nâng vật

Trò chơi xích đu

Câu trả lời 2

Các em có thể sử dụng các dụng cụ học tập để làm một đòn bẩy. Ví dụ như phương án sau, dụng cụ gồm có: 1 thước kẻ làm thanh đòn, bút làm điểm tựa và cục tẩy làm vật.

Sử dụng một thanh cứng và một điểm tựa cố định có thể tạo ra một đòn bẩy. Dùng đòn bẩy cho quay quanh điểm tựa có thể đổi hướng của lực tác dụng lên vật.

02 CÁC LOẠI ĐÒN BẨY

Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:

Có mấy loại đòn bẩy?

Mô tả cách dùng mỗi loại đòn bẩy đó để tác dụng lực lên vật?

Câu hỏi 3 (SGK – tr95)

Nêu một số ví dụ về mỗi loại đòn bẩy trong thực tiễn.

Ví dụ đòn bẩy loại 1

Mái chèo thuyền

Cái kéo

Ví dụ đòn bẩy loại 2

Xe rùa

Kẹp làm vỡ hạt

Ví dụ đòn bẩy loại 3

Cần câu

Đũa

KẾT LUẬN

• Dựa vào vị trí của vật, vị trí tác dụng lực, điểm tựa, người ta phân loại đòn bẩy thành 3 loại:

Đòn bẩy có điểm tựa ở giữa

Đòn bẩy có điểm tựa ở một đầu, vật ở giữa và lực tác dụng ở đầu bên kia

Đòn bẩy có điểm tựa ở một đầu, vật ở đầu bên kia và lực tác dụng ở trong khoảng giữa hai đầu

• Tùy theo mục đích công việc, lựa chọn loại đòn bẩy cho phù hợp để việc thực hiện công việc đó được thuận tiện.

03 SỬ DỤNG ĐÒN BẨY TRONG THỰC TIỄN