Giáo án điện tử ngữ văn 9 tiết 20: Thuật ngữ

Chào mừng cô giáo và các em học sinh đến với bài học

Tiết 20:

THUẬT NGỮ

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Thuật ngữ là gì?
2. Đặc điểm của thuật ngữ

III. Luyện tập

1. Thuật ngữ là gì?
2. Ví dụ:

So sánh 2 cách giải thích sau đây về nghĩa của từ nước và từ muối.

Cách 1:- Nước là chất lỏng không màu, không mùi có trong sông, hồ, biển…

- Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường tách ra từ nước biển, dùng để ăn.

Cách 2: - Nước là hợp chất của các nguyên tố Hi-drô và ôxi, có công thức H₂O .

- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít.

1. Thuật ngữ là gì?

Nhận xét:

• Cách 1: Là cách giải thích dựa vào những đặc tính bên ngoài của sự vật được hình thành trên cơ sở những kinh nghiệm, có tính chất cảm tính.
• Cách 2: Dựa vào đặc tính bên trong của sự  vật không thể nhận biết qua cảm tính mà phải qua sự nghiên cứu khoa học mới biết được.

à Cách 2 giải thích dựa vào kiến thức hóa học

1. Thuật ngữ là gì?

Hãy giải thích từ “Rượu” theo hai cách theo mẫu?

Cách 1: Rượu là chất lỏng, không màu,  là thức uống được chế biến từ gạo, có pha với cồn được dùng để uống  trong các bữa tiệc, gặp gỡ bạn bè...

à Cách giải thích theo kinh nghiệm và hiểu biết thông thường

Cách 2: Rượu là chất lỏng, không màu, sôi ở 78,3^oc, nhẹ hơn nước, tan vô hạn trong nước (công thức hoá học của rượu : C₂H₅OH)

à Đây là cách giải thích về rượu có tính khoa học hơn , phải có kiến thức hoá học mới hiểu và giải thích được. Và thường xuất hiện trong các văn bản khoa học     

Hãy nối các cột cho phù hợp để hoàn thành các định nghĩa sau và cho biết các từ ngữ in đậm thường dùng trong loại văn bản nào?

Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ, thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.

1. Đặc điểm của thuật ngữ
2. Xét ví dụ

• Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc.
• Ba-zơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.
• Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.
• Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10.
• Nhận xét: Các thuật ngữ trên không có nghĩa nào khác thay thế

1. Đặc điểm của thuật ngữ

Bài tập nhanh

Em hãy tìm thuật ngữ  cho khái niệm sau:

….......…... những chất do một nguyên tố hóa học cấu tạo nên.a

…....................là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa.

Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm,  ngược  lại mỗi khái niệm chỉ được biểu thị bằng một thuật ngữ.

1. Đặc điểm của thuật ngữ

1. Muối là một hợp chất có thể  hoà tan trong nước.              

1. Tay nâng chén muối đĩa gừng,

Gừng cay muối mặn  xin đừng quên nhau. 

                                                            (Ca dao)

à Muối  trong câu ca dao ngoài nghĩa chỉ muối có tính mặn, có thể hoà tan trong nước thì còn được dùng để thể hiện những vất vả, gian truân mà con người phải nếm trải trong cuộc đời.