Giáo án điện tử ngữ văn 9 tiết: Liên kết câu và liên kết đoạn văn (luyện tập)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Xác định phép liên kết trong các câu sau:

• Người yếu đuối thường hay hiền lành. Muốn ác phải là kẻ mạnh.
• Cô Hằng là cô hàng xóm của tôi. Nhà cô ấy có rất nhiều hoa.
• Tôi thấy cô ấy rất xinh. Còn bạn tôi lại bảo cô ấy đẹp.

LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN (LUYỆN TẬP)

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. LÍ THUYẾT
2. NỘI DUNG BÀI HỌC

1. LÍ THUYẾT
2. Liên kết nội dung

• Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu phải phục vụ chủ đề của đoạn văn.
• Các đoạn văn và các câu phải được sắp xếp theo trình tự hợp lí.

2. Liên kết hình thức

• Các câu và các đoạn văn được liên kết bằng 1 số biện pháp chính như:
  • Lặp từ ngữ.
  • Phép đồng nghĩa, trái nghĩa, liên tưởng.
  • Phép thế.
  • Phép nối.

THẢO LUẬN NHÓM

Cho ví dụ:

• Mùa thu đã về. Nắng thu vàng óng trải dài trên những con đường làng. Gió thu nhè nhẹ thoang thoảng mùi hương cốm…
• Các bạn học sinh đang đến trường.Cây đa cổ thụ đầu làng bốn mùa xanh tốt. Không hiểu sao cá chết trắng cả ao. Con cò bỗng ngẩng lên ngơ ngác.

                        Trong 2 ví dụ trên, ví dụ nào được coi là đoạn      văn, ví             dụ nào không được coi là đoạn văn?

• Ví dụ 1: là đoạn văn hoàn chỉnh, vì:
  • Chủ đề nói về mùa thu với những đặc điểm của nó.
  • Hình thức: lặp từ thu trong câu 2, 3.
• Ví dụ 2: Không phải là đoạn văn mà là một chuỗi câu hỗn độn, vì:
  • Không thông báo vấn đề hoàn chỉnh, mỗi câu nói về một vấn đề không liên quan đến nhau.

1. LUYỆN TẬP

BÀI TẬP 1

Chỉ ra phép liên kết câu và liên kết đoạn trong các trường hợp (SGK/tr49 – 50)

a.

- Liên kết câu: lặp từ: trường học - trường học

- Liên kết đoạn: phép thế: trường học của chúng ta phải hơn hẳn trường học của thực dân và phong kiến - như thế

b.

- Liên kết câu: lặp từ: Văn nghệ - văn nghệ

- Liên kết đoạn: lặp từ: sự sống - Sự sống; văn nghệ - Văn nghệ

c.

- Liên kết câu: lặp từ: thời gian - thời gian - thời gian; con người - con người - Con người

d.

- Liên kết câu: sử dụng các cặp từ trái nghĩa: yếu đuối - mạnh; hiền lành - ác

BÀI TẬP 2

            Tìm trong hai câu dưới đây những cặp từ trái nghĩa phân biệt đặc điểm của thời gian vật lí với đặc điểm của thời gian tâm lí, giúp cho hai câu ấy liên kết chặt chẽ với nhau.

Thời gian vật lí vô hình, giá lạnh, đi trên một con đường thẳng tắp, đều đặn như một cái máy (tuyệt hảo vì không bao giờ hư), tạo tác và phá hủy mọi sinh vật, mọi hiện hữu. Trong khi đó, thời gian tâm lí lại hữu hình, nóng bỏng, quay theo một hình tròn, lúc nhanh lúc chậm với bao nhiêu kỉ niệm nhớ thương về dĩ vãng, cũng bao nhiêu dự trù lo lắng cho tương lai.

(Thời gian là gì? , trong tạp chí Tia sáng)

• Đoạn văn có chủ đề phân biệt thời gian vật lí, thời gian, mối quan hệ giữa các cặp từ trái nghĩa tạo ra mối liên kết chặt giữa hai câu văn.