Giáo án điện tử ngữ văn 9 tiết: Tổng kết từ vựng

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

Tiết

TỔNG KẾT TỪ VỰNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

• Sự phát triển của từ vựng
• Từ mượn
• Từ Hán Việt

Câu 1: Sơ đồ cách thức phát triển từ vựng:

Bài 2: Tìm dẫn chứng minh họa cho những cách phát triển của từ vựng đã được nêu trong sơ đồ

- Phát triển nghĩa của từ: mũi (của người).

- Chuyển nghĩa theo phương thức ẩn dụ: mũi thuyền, mũi dao, mũi đất…

• Tăng số lượng từ ngữ:
• Tạo thêm từ mới: sách đỏ, tiền khả thi, kinh tế tri thức, ...
• Mượn từ ngữ nước ngoài: cách mạng, dân quyền, cộng hòa, xà phòng, a-xít, ra-đi-ô, ...

Cho các từ sau: chân, đầu. Em hãy phát triển nghĩa các từ đó bằng phương thức ẩn dụ và hoán dụ.

• Phương thức ẩn dụ
• - Phương thức hoán dụ
• chân ghế, đầu tường...
• Cậu ấy có chân trong đội tuyển bóng đá.
• + Trong nền kinh tế tri thức người ta hơn nhau ở cái đầu.

Bài 3: Có thể có ngôn ngữ mà từ vựng chỉ phát triển theo cách phát triển số lượng từ ngữ hay không? Vì sao?

=> Không có ngôn ngữ nào mà từ vựng chỉ phát triển theo cách phát triển số lượng từ ngữ. Vì nếu không phát triển về nghĩa mỗi từ chỉ có một nghĩa sẽ không đáp ứng được nhu cầu giao tiếp.

1. Từ mượn
2. Nhắc lại khái niệm từ mượn

- Từ mượn là những từ vay mượn các tiếng nước ngoài để biểu thị sự vật, hiện tượng... mà tiếng Việt chưa có từ thích hợp biểu thị.

*  Nguồn vay mượn:

Tiếng Hán.

Ngôn ngữ khác (Anh, Pháp, Nga...).

Bài 3:

Cho nhóm từ sau: phụ nữ, đàn bà, hi sinh, chết, săm, lốp, xăng, phanh, a-xít, ra-đi-ô, vi-ta-min.

Em hãy điền các từ đó vào bảng sau:

1. Từ mượn

Nhắc lại khái niệm từ mượn

- Từ mượn là những từ vay mượn các tiếng nước ngoài để biểu thị sự vật, hiện tượng... mà tiếng Việt chưa có từ thích hợp biểu thị.

*  Nguồn vay mượn:

• Tiếng Hán.
• Ngôn ngữ khác (Anh, Pháp, Nga...).

Bài tập 2

Chọn nhận định đúng trong những nhận định sau:

1. Chỉ một số ít ngôn ngữ trên thế giới phải vay mượn từ ngữ.
2. Tiếng Việt vay mượn nhiều từ ngữ của các ngôn ngữ khác là do sự ép buộc của nước ngoài.
3. Tiếng Việt vay mượn nhiều từ ngữ của các ngôn ngữ khác là để đáp ứng nhu cầu giao tiếp của người Việt.
4. Ngày nay, vốn từ tiếng Việt rất dồi dào và phong phú, vì vậy không cần vay mượn từ ngữ tiếng nước ngoài nữa.

Bài tập 3

Theo cảm nhận của em thì những từ mượn như: săm, lốp, (bếp) ga, xăng, phanh,…có gì khác so với những từ mượn như: a-xít, ra-di-ô, vi-ta-min,…?        

III. Từ Hán Việt

Chọn quan niệm đúng trong các quan niệm sau sau:

1. Từ Hán Việt chiếm một tỷ lệ không đáng kể trong vốn từ tiếng Việt.
2. Từ Hán Việt là bộ phận quan trọng của lớp từ mượn gốc Hán.
3. Từ Hán Việt không phải là một bộ phận của vốn từ tiếng Việt.
4. Dùng nhiều từ Hán Việt là việc làm cần phê phán.

à Là những từ vay mượn của tiếng Hán nhưng được phát âm và dùng theo cách dùng từ của tiếng Việt.