Giáo án điện tử ngữ văn 9 tiết: Tổng kết từ vựng – Trường từ vựng

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

Tiết :

TỔNG KẾT TỪ VỰNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

• Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ
• Trường từ vựng

VIII. Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ

• Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ là phạm vi nghĩa rộng hay nghĩa hẹp của một từ.
• Nghĩa của một từ ngữ này có thể rộng hơn hay hẹp hơn nghĩa của từ ngữ khác.

1. Trường từ vựng

• Trường tự vựng là tập hợp của những từ  có  ít  nhất  một  nét  chung  về nghĩa.
• Trường từ vựng là gì?
• VÍ DỤ

- Trường tự vựng chỉ gia súc: lợn, bò, trâu, dê...

- Trường tự vựng chỉ cảm xúc: vui, buồn, hờn dỗi, mừng rỡ...

Cách nhận biết trường tự vựng:

Dựa vào hai yếu tố:

• Nghĩa của từ: các từ có chung về một ý nghĩa biểu đạt.

- Từ loại: các từ có cùng từ loại với nhau

Ví dụ:

+ lợn, bò, trâu, dê...(trường tự vựng chỉ gia súc): cùng là danh từ.

+ đi, chạy, trườn, bò, leo, nhảy...(trường tự vựng chỉ hoạt động di chuyển): cùng là động từ.

2. Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để phân tích sự độc đáo trong cách dùng từ ở đoạn trích sau:

Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.

                                                     (Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập)

à Các từ cùng trường từ vựng:

- Yêu nước, thương nòi, các cuộc khởi nghĩa: cùng trường nghĩa về tinh thần yêu nước

 → khơi dậy tinh thần nhân dân, lòng yêu Tổ quốc, tố cáo thực dân.

- Tắm và bể: cùng tính chất

→ tăng giá trị  biểu  cảm  của  câu  văn,  làm cho câu văn có  sức  tố  cáo  mạnh  mẽ.

2. Vận dụng kiến thức về trường từ vựng để phân tích sự độc đáo trong cách dùng từ ở đoạn trích sau:

Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.

                                                     (Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập)

à Các từ cùng trường từ vựng:

- Yêu nước, thương nòi, các cuộc khởi nghĩa: cùng trường nghĩa về tinh thần yêu nước

 → khơi dậy tinh thần nhân dân, lòng yêu Tổ quốc, tố cáo thực dân.

- Tắm và bể: cùng tính chất

→ tăng giá trị  biểu  cảm  của  câu  văn,  làm cho câu văn có  sức  tố  cáo  mạnh  mẽ.

THẢO LUẬN NÓM

Bài tập:

1. Tìm các từ có chung trường tự vựng sau:

• Trường từ vựng chỉ gia cầm
• Trường từ vựng chỉ thể thao
• Trường từ vựng chỉ thực vật
• Trường từ vựng chỉ màu sắc

2. Tìm trường tự vựng:

    Và hơn cả, đó là hình ảnh những vị bác sĩ, y tá, điều dưỡng in hằn vệt độ bảo hộ, mồ hôi ướt sũng, kính nhòe đi, cả ngày không dám đi vệ sinh, kiên cường giúp bệnh nhân chống chọi với dịch bệnh.

- Trường từ vựng nghề nghiệp: bác sĩ, y tá, điều dưỡng.