Giáo án điện tử Tiếng Việt 4 cánh diều Bài 11 Luyện từ và câu 1: Tra từ điển

CHÀO CẢ LỚP!

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MỚI

KHỞI ĐỘNG

Đố vui

Trong khi đọc sách hay trao đổi cùng bạn bè, gặp một từ mà chúng ta không biết nghĩa của từ ấy, chúng ta phải làm gì?

BÀI 11

LUYỆN TỪ VÀ CÂU

TRA TỪ ĐIỂN

NỘI DUNG BÀI HỌC

Nêu tác dụng của từ điển

Tìm hiểu cách sắp xếp từ trong từ điển

Luyện tập

Nêu ý nghĩa của một trong các từ ở BT3

NÊU TÁC DỤNG

CỦA TỪ ĐIỂN

Quan sát một số quyển từ điển tiếng Việt (sổ tay từ ngữ tiếng Việt) và cho biết quyển sách đó được dùng để làm gì?

Trò chơi phỏng vấn

Quyển Từ điển tiếng Việt dùng để tra nghĩa của từ tiếng Việt.

Quyển Từ điển tiếng Việt được dùng để làm gì?

Quyển Từ điển học sinh được dùng để làm gì?

Quyển sách này giúp học sinh tra nghĩa của từ ngữ chưa hiểu khi học (thường là từ ngữ trong SGK). Từ điển loại này nhỏ hơn cuốn Từ điển tiếng Việt.

Người ta còn làm một loại từ điển nhỏ nữa là sổ tay từ ngữ tiếng Việt của một lớp nhất định. Sách này chỉ tập hợp các từ ngữ trong SGK Tiếng Việt (Cánh Diều).

TÌM HIỂU CÁCH

SẮP XẾP TỪ

TRONG TỪ ĐIỂN

THẢO LUẬN

NHÓM ĐÔI

Đọc quy tắc sau đây của một quyển từ điển (sổ tay từ ngữ) và cho biết: Các từ trong quyển sách được sắp xếp theo thứ tự nào?

Các từ trong quyển từ điển này được sắp xếp theo thứ tự abc (thứ tự trước sau trong bảng chữ cái) của những chữ cái mở đầu từ.

Các từ cùng vần trong một mục từ được xếp theo thứ tự dấu thanh (không dấu, dấu huyền, dấu hỏi, dấu ngã, dấu sắc, dấu nặng).

LUYỆN TẬP

Tìm các từ sau trong từ điển (sổ tay từ ngữ)

ai

bù đắp

bám

nơ

nghịch

ngoan

nhận biết

Gợi ý

Các từ trong BT này được chọn trong bài đọc Buổi học cuối cùng, bao gồm:

• Những từ có chữ cái mở đầu khác nhau: A, B, N.
• Những từ có chữ cái mở đầu giống nhau nhưng chữ cái thứ 2 và thứ 3 khác nhau: NG, NGH, NH.

Làm thế nào để tìm khoảng xuất hiện của một từ trong từ điển?

• Cần tìm từ theo chữ cái đầu tiên trong từ. Do vậy, phải học thuộc bảng chữ cái theo thứ tự abc.
• Khi tra từ điển, ta dựa vào thứ tự các chữ cái để tìm khoảng xuất hiện của từ.

Khi mở từ điển ra, chưa thấy mục từ cần tìm thì làm gì tiếp theo?

• Trước hết, xem mục từ vừa mở ra đứng trước hay sau mục từ cần tìm (theo thứ tự abc).
• Sau đó, tìm ở các trang trước hoặc sau từ cần tra.

Ví dụ

Tìm từ nghịch và từ nhận biết

• Tìm khoảng xuất hiện của mục N. Nếu mở từ điển vào mục M thì cần tiếp tục mở các trang sau vì mục N đứng sau mục M. Ngược lại, nếu mở từ điển vào mục Đ thì cần mở lại các trang trước vì mục O đứng sau mục N.
• Nếu 2 từ cần tra cùng mục thì ta tim theo thứ tự abe của chữ cái thứ 2 trong tử. Chẳng hạn. Khi tra được từ nhận biết rồi, nên tìm ở trang trước để tra được nghĩa của từ nghịch vì “g” đứng trước “h.