Giáo án Tiếng Việt 4 cánh diều Bài 11 Luyện từ và câu 1: Tra từ điển

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu

- Tạo tâm thế hứng thú cho HS và từng bước làm quen bài học.

b. Cách tiến hành

- GV đặt CH cho HS: Em đã từng nhìn thấy cuốn từ điển chưa? Em thấy nó ở đâu và nó dùng để làm gì?

- GV mời HS chia sẻ.

- GV nhận xét và gợi ý, VD: Em từng nhìn thấy cuốn từ điển khi được mẹ đưa đi nhà sách đầu năm học. Cuốn từ điển dùng để tra nghĩa của những từ mới và khó.

 - GV dẫn dắt vào bài mới: Trong khi đọc sách hay trao đổi cùng bạn bè, gặp một từ mà chúng ta không biết nghĩa của từ ấy, chúng ta phải làm gì? Tiết học hôm nay, cô (thầy) sẽ giới thiệu với các em một “người bạn” có thể giúp các em dễ dàng giải quyết những khó khăn trên. Đó chính là cuốn từ điển. Sau bài này, các em sẽ biết cách tra từ điển dễ tìm hiểu nghĩa của từ ngữ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Nêu tác dụng của từ điển

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS sẽ:

- Nắm được tác dụng của từ điển.

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời 1 HS đọc BT 1: Quan sát một số quyển từ điển tiếng Việt (sổ tay từ ngữ tiếng Việt) và cho biết Quyển sách đó được dùng để làm gì?

- HS làm việc độc lập (cá nhân) để trả lời CH của BT 1.

- GV mời 1 – 2 HS trả lời CH trước lớp.

- GV tổ chức cho HS thực hiện trò chơi phỏng vấn đề trả lời các CH

* GV bổ sung thông tin: Người ta còn làm một loại từ điển nhỏ nữa là số tay từ ngữ tiếng Việt của một lớp nhất định (VD: Số tay từ ngữ Tiếng Việt 4 của NXB Đại học Huế). Sách này chỉ tập hợp các từ ngữ trong SGK Tiếng Việt 4 (Cánh Diều); do đó, HS sử dụng thuận lợi hơn là sử dụng một quyển từ điển dày hàng nghìn trang hoặc vài trăm trang.

Hoạt động 2: Tìm hiểu cách sắp xếp từ trong từ điển.

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS nắm được kiến thức từ điển.

- Tìm hiểu cách sáp xếp từ trong từ điển.

b. Tổ chức thực hiện

- HS thảo luận nhóm đôi, trả lời CH trong BT 2: Đọc quy tắc sau đây của một quyển từ điển (sổ tay từ ngữ) và cho biết: Các từ trong quyển sách được sắp xếp theo thứ tự nào:

- GV mời một số nhóm nêu ý kiến.

- GV tổ chức cho cả lớp trao đổi thêm, GV chốt câu trả lời đúng:

+ Các từ trong quyển từ điển này được sắp xếp theo thứ tự abc (thứ tự trước sau trong bảng chữ cái) của những chữ cái mở đầu từ.

+ Các từ cùng vần trong một mục từ được xếp theo thứ tự dấu thanh (không dấu, dấu huyền, dấu hỏi, dấu ngã, dấu sắc, dấu nặng).

- GV mời 1 - 2 HS đọc to Quy ước trong SGK. Các HS khác đọc thầm theo (SGK tr.8).

- GV cho HS thảo luận nhóm để hiểu và nhớ quy ước của từ điển.

Hoạt động 3: Luyện tập

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- HS lắng nghe, chuẩn bị.

- HS chia sẻ.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài mới.

- HS đọc yêu cầu BT1.

- HS làm việc cá nhân theo hướng dẫn của GV.

- HS trả lời CH.

- HS thực hiện trò chơi phỏng vấn:

Câu 1:

HS1 hỏi: Quyển Từ điển tiếng Việt được dùng để làm gì?

HS2 trả lời: Quyển Từ điển tiếng Việt dùng để tra nghĩa của từ tiếng Việt.

Câu 2:

HS2 hỏi: Quyển Từ điển học sinh được dùng để làm gì?

HS1 trả lời: Quyển sách này giúp học sinh tra nghĩa của từ ngữ chưa hiểu khi học (thường là từ ngữ trong SGK). Từ điển loại này nhỏ hơn cuốn Từ điển tiếng Việt.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS thảo luận nhóm đôi, trả lời CH.

- HS nhận xét, bổ sung

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc quy ước trong SGK.

- HS thảo luận nhóm.