Giáo án và PPT Tiếng Việt 4 cánh diều Bài 11: Tra từ điển

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: TRA TỪ ĐIỂN

 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt CH cho HS: Em đã từng nhìn thấy cuốn từ điển chưa? Em thấy nó ở đâu và nó dùng để làm gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Nêu tác dụng của từ điển

GV mời 1 HS đọc BT 1: Quan sát một số quyển từ điển tiếng Việt (sổ tay từ ngữ tiếng Việt) và cho biết Quyển sách đó được dùng để làm gì?

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: 

HS1 hỏi: Quyển Từ điển tiếng Việt được dùng để làm gì?

HS2 trả lời: Quyển Từ điển tiếng Việt dùng để tra nghĩa của từ tiếng Việt.

Câu 2:

HS2 hỏi: Quyển Từ điển học sinh được dùng để làm gì? 

HS1 trả lời: Quyển sách này giúp học sinh tra nghĩa của từ ngữ chưa hiểu khi học (thường là từ ngữ trong SGK). Từ điển loại này nhỏ hơn cuốn Từ điển tiếng Việt.

Hoạt động 2: Tìm hiểu cách sắp xếp từ trong từ điển.

HS thảo luận nhóm đôi, trả lời CH trong BT 2: Đọc quy tắc sau đây của một quyển từ điển (sổ tay từ ngữ) và cho biết: Các từ trong quyển sách được sắp xếp theo thứ tự nào:

Sản phẩm dự kiến:

Các từ trong quyển từ điển này được sắp xếp theo thứ tự abc (thứ tự trước sau trong bảng chữ cái) của những chữ cái mở đầu từ.

Các từ cùng vần trong một mục từ được xếp theo thứ tự dấu thanh (không dấu, dấu huyền, dấu hỏi, dấu ngã, dấu sắc, dấu nặng).

Hoạt động 3: Luyện tập

GV yêu cầu HS tự đọc thầm và làm BT 3: Tìm các từ sau trong từ điển (sổ tay từ ngữ):

Sản phẩm dự kiến:

+ Câu 1: Làm thế nào để tìm khoảng xuất hiện của một từ trong từ điển? 

• Cần tìm từ theo chữ cái đầu tiên trong từ. Do vậy, phải học thuộc bảng chữ cái theo thứ tự abc. Khi tra từ điển, ta dựa vào thứ tự các chữ cái để tìm khoảng xuất hiện của từ.

+ Câu 2: Khi giờ từ điển ra, chưa thấy mục từ cần tìm thì làm gì tiếp theo? 

• Trước hết, xem mục từ vừa mở ra đứng trước hay sau mục từ cần tìm (theo thứ tự abc) rồi quyết định tìm ở các trang trước hay sau.

VD: Tìm từ nghịch và từ nhận biết:

+ Tìm khoảng xuất hiện của mục N. Nếu mở từ điển vào mục M thì cần tiếp tục mở các trang sau vì mục N đứng sau mục M. Ngược lại, nếu mở từ điển vào mục Đ thì cần mở lại các trang trước vì mục O đứng sau mục N.

+ Nếu 2 từ cần tra cùng mục thì ta tim theo thứ tự abe của chữ cái thứ 2 trong tử. Chẳng hạn. Khi tra được từ nhận biết rồi, nên tìm ở trang trước để tra được nghĩa của từ nghịch vì “g” đứng trước “h.

…………………..

 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Câu 1: Từ điển là gì?

• A. Giải nghĩa các cụm từ khó hiểu trong ngoặc đơn.
• B. Là danh sách các từ, ngữ được sắp xếp thành các từ vị chuẩn.
• C. Nghĩa của các từ tiếng nước ngoài.
• D. Cách phát âm của các từ Tiếng Anh.

Câu 2: Theo quy ước của một quyển từ điển, các từ trong quyển sách được sắp xếp theo thứ tự nào?

• A. Các mục được xếp theo thứ tự chữ cái; các từ cùng vần trong một mục từ được xếp theo thứ tự dấu thanh.
• B. Các mục được xếp theo ý thích; các từ cùng vần trong một mục được xếp theo thứ tự dấu thanh.
• C. Các mục được xếp theo số thứ tự; các từ cùng vần trong một mục được xếp theo thứ tự dấu thanh.
• D. Tất cả các đáp án trên đều đúng.

Câu 3: Tra từ điển tiếng Việt và tìm nghĩa của từ nghịch.

• A. Không thuận, ngược lại với thuận.
• B. Hành vì trêu đùa không đúng mực.
• C. Thái độ gắt gỏng.
• D. Hành vi gây hại đến cộng đồng.

Câu 4: Tra từ điển tiếng Việt và tìm nghĩa của từ ngữ ăn bám.

• A. Ăn và bám vào cửa.
• B. Sống không có mục tiêu phấn đấu.
• C. Sống nhờ vào lao động của người khác, không chịu làm gì.
• D. Sống sung sướng không phụ thuộc vào ai.

Câu 5: Tra từ điển tiếng Việt và cho biết nghĩa của từ ngữ sau hiểu biết.

• A. Biết rõ hiểu thấu sự việc nào đó.
• B. Tìm tòi khám phá về một vấn đề khó.
• C. Hành động nhanh gọn, dứt khoát.
• D. Có thái độ tiêu cực.

Câu 6: Từ ngữ nào dưới đây không mang nghĩa dễ bảo, biết nghe lời.

• A. Nghịch ngợm.
• B. Ngoan.
• C. Chăm chỉ.
• D. Lười nhác.

Sản phẩm dự kiến: