Giáo án điện tử Vật lí 11 kết nối Bài 17: Khái niệm điện trường

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MÔN VẬT LÍ

KHỞI ĐỘNG

Tại sao chúng không tiếp xúc nhưng vẫn tương tác được với nhau?

BÀI 17:KHÁI NIỆM ĐIỆN TRƯỜNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm điện trường

Cường độ điện trường

Điện phổ

KHÁI NIỆM ĐIỆN TRƯỜNG

Hoạt động (SGK – tr65)

Đặt điện tích q cách điện tích Q một khoảng r.

1. Có phải không khí đã truyền tương tác điện từ điện tích Q tới điện tích q hay không?
2. Vùng không gian bao quanh một nam châm có từ trường. Tương tự như vậy, vùng không gian bao quanh một điện tích có điện trường. Ta có thể phát hiện sự tồn tại của điện trường bằng cách nào?
3. Không phải không khí đã truyền tương tác điện từ điện tích Q tới điện tích q vì khi đặt hai điện tích trong chân không vẫn có tương tác này.
4. Có thể phát hiện ra điện trường bằng cách đặt một điện tích vào trong đó. Nếu có lực tác dụng lên điện tích thì tồn tại điện trường. Nếu không có lực tác dụng lên điện tích thì không tồn tại điện trường.

Hãy đưa ra nhận xét về tương tác giữa chúng.

Tương tác giữa hai nam châm

Điện trường là gì?

• Xung quanh nam châm có từ trường, từ trường sẽ truyền tương tác từ nam châm này tới nam châm khác.
• Tương tự như nam châm, xung quanh điện tích có một điện trường, điện trường sẽ truyền tương tác giữa các điện tích.

1. Khái niệm điện trường

Điện trường được tạo ra bởi điện tích, là dạng vật chất tồn tại xung quanh điện tích và truyền tương tác giữa các điện tích.

CƯỜNG ĐỘ ĐIỆN TRƯỜNG

THẢO LUẬN NHÓM

• Để đặc trưng cho độ mạnh yếu của điện trường, người ta sử dụng khái niệm nào?
• Làm thế nào để phát hiện lực điện tác dụng lên điện tích?
• Dựa vào công thức  em có nhận xét gì về độ lớn lực điện F và điện tích q. Từ đó suy ra công thức tính cường độ điện trường.

1. Cường độ điện trường

• Đại lượng đặc trưng cho độ mạnh yếu của điện trường được gọi là cường độ điện trường.
• Vecto cường độ điện trường  tại một điểm được xác định bằng tỉ số giữa vecto lực điện  tác dụng lên một điện tích q đặt tại điểm đó và giá trị của điện tích đó là:

Hoạt động (SGK – tr66)

Hãy chứng tỏ rằng vecto cường độ điện trường  có:

• Phương trùng với phương của lực điện tác dụng lên điện tích.
• Chiều cùng với chiều của lực điện khi q > 0, ngược chiều với chiều của lực điện khi q < 0,
• Độ lớn của vecto cường độ điện trường  bằng độ lớn của lực điện tác dụng lên điện tích 1 C đặt tại điểm ta xét.

Trả lời

Công thức  xác định vecto cường độ điện trường tại một điểm, ta có:

• Vecto cường độ điện trường  có cùng phương với vecto lực điện
• Vecto cường độ điện trường  có chiều cùng với chiều lực điện  khi điện tích q > 0 và ngược chiều lực điện khi q < 0.

Công thức  xác định vecto cường độ điện trường tại một điểm, ta có:

• Độ lớn của cường độ điện trường có giá trị không đổi tại một điểm xác định và bằng . Nếu sử dụng điện tích thử q = 1 C thì E = F, độ lớn của cường độ điện trường chính bằng độ lớn lực điện tác dụng lên điện tích 1C.

KẾT LUẬN

Độ lớn của cường độ điện trường do một điện tích điểm Q đặt trong chân không hoặc trong không khí gây ra tại một điểm cách nó một khoảng r có giá trị bằng:

Hoạt động (SGK – tr66)

Xét điện trường của điện tích Q = 6.10^-14 C,  sử dụng đoạn thẳng dài 1 cm để biểu diễn cho độ lớn của vecto cường độ điện trường  (V/m). Hãy tính và vẽ vecto cường độ điện trường tại một điểm có khoảng cách đến Q là 2 cm và 3 cm.