Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện một cách độc lập hay theo nhóm; trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn vè làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực riêng:

Năng lực nhận thức khoa học tự nhiên: Phát biểu được khái niệm quần thể sinh vật, nêu được các đặc trưng cơ bản của quần thể sinh vật và lấy được ví dụ minh họa.
Năng lực tìm tòi, khám phá thế giới tự nhiên: Tìm hiểu được được một số biện pháp bảo vệ quần thể.
Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải các bài tập vận dụng liên quan đến quần thể sinh vật

Phẩm chất

Tham gia tích cực các hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
Cẩn thận, trung thực và thực hiện yêu cầu bài học.
Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.

THIẾT BỊ DẠY HỌC
Đối với giáo viên

Giáo án, SHS, SGV, SBT khoa học tự nhiên 8.

Đối với học sinh

SHS khoa học tự nhiên 8.
Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập.
TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG ( MỞ ĐẦU)
Mục tiêu: Đưa ra các câu hỏi thực tế gần gũi để khơi gợi hứng thú học tập.
Nội dung: HS trả lời câu hỏi mở đầu.
Sản phẩm: Đáp án cho câu hỏi mở đầu
Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

GV yêu cầu HS nhắc lại vai trò của trao đổi chất đối với cơ thể người.
GV đưa ra câu hỏi: “Trong thế giới sống, quần thể sinh vật là cấp độ tổ chức thấp nhất trong các cấp độ tổ chức trên cơ thể. Quần thể sinh vật là gì? Quần thể có những đặc trưng cơ bản nào?”

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HS ôn lại kiến thức cũ.
HS suy nghĩ trả lời câu hỏi mở đấu.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

Các học sinh xung phong phát biểu trả lời.

Bước 4: Kết luận và nhận xét:

GV nhận xét, đánh giá và dẫn vào bài: “Quần thể sinh vật là gì? Quần thể có những đặc trưng cơ bản nào?”. Để có được câu trả lời đầy đủ và chính xác nhất cho câu hỏi này, chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu Bài 42. Quần thể sinh vật

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Hình thành khái niệm quần thể sinh vật

Mục tiêu: Phát biểu được khái niệm quần thể sinh vật
Nội dung: HS tìm hiểu thông tin trong sgk kết hợp trả lời câu hỏi và thực hiện hoạt động trong sách để hình thành kiến thức.
Sản phẩm: Khái niệm quần thể sinh vật và đáp án câu hỏi hoạt độc mục I sgk trang 174
Tổ chức thực hiện

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm 4, trả lời câu hỏi hoạt độc mục I sgk trang 174 và đưa ra kết luận khái niệm quần thể sinh vật.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS theo dõi hình ảnh, đọc thông tin trong sgk, thảo luận nhóm hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện nhóm HS giơ tay phát biểu hoặc lên bảng trình bày.

- Một số HS nhóm khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét kết quả thảo luận nhóm, thái độ làm việc của các HS trong nhóm.

- GV tổng quát lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

I. Khái niệm quần thể sinh vật

- Đáp án câu hỏi hoạt độc mục I sgk trang 174:

Câu 1: Một số quần thể sinh vật trong ruộng lúa: quần thể lúa, quần thể cò.

Câu 2:

+ Quần thể tự nhiên: trâu rừng, tập hợp cá chép trong ao.

+ Quần thể nhân tạo: đàn vịt nuôi,…

ð Kết luận: Quần thể sinh vật là tập hợp các cá thể cùng loài, sinh sống trong một khoảng không gian xác định, ở một thời điểm nhất định và có khả năng sinh sản để tạo thành những thế hệ mới.

Hoạt động 2: Tìm hiểu các đặc trưng cơ bản của quần thể.

Mục tiêu: HS nêu được các đặc trưng cơ bản của quần thể.
Nội dung: GV sử dụng tranh ảnh, HS thông qua quan sát kết hợp trả lời các câu hỏi khai thác để nêu được các đặc trưng cơ bản của quần thể.
Sản phẩm: Các đặc trưng cơ bản của quần thể và đáp án các mâu hỏi mục
Tổ chức thực hiện

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành 5 nhóm, thảo luận theo các nhiệm vụ riêng biệt:

+ Nhóm 1: Nêu khái niệm kích thước của quần thể và trả lời câu hỏi mục II.1 sgk trang 175.

+ Nhóm 2: Nêu khái niệm mật độ cá thể của quần thể và trả lời câu hỏi mục II.1 sgk trang 175.

+ Nhóm 3: Nêu khái niệm tỉ lệ giới tính và ý nghĩa của tỉ lệ giới tính.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu nhóm tuổi và các kiểu tháp tuổi, trả lời câu hỏi mục II.4 sgk trang 175.

+ Nhóm 5: Tìm hiểu các kiểu phân bố cá thể trong quần thể và hoàn thành bảng sau:

*Kiểu phân bố*	*Nguyên nhân*	*Ý nghĩa sinh thái*	*Ví dụ*
Đều
Theo nhóm
Ngẫu nhiên

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS theo dõi hình ảnh, đọc thông tin trong sgk, thảo luận nhóm hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện nhóm HS giơ tay phát biểu hoặc lên bảng trình bày.

- Một số HS nhóm khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét kết quả thảo luận nhóm, thái độ làm việc của các HS trong nhóm.

- GV tổng quát lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

II. Các đặc trưng cơ bản của quần thể

1. Kích thước quần thể

- Kích thước quần thể là số lượng các cá thể phân bố trong khoảng không gian của quần thể

- Đáp án câu hỏi mục II.1 sgk trang 175:

+ Về kích thước cơ thể: Voi > Hươu > Thỏ rừng > Chuột.

+ Về kích thước quần thể: Voi < Hươu < Thỏ rừng < Chuột.

Vậy chúng ta không thể kết luận rằng kích thước cơ thể tương ứng với kích thước của quần thể được.

2. Mật độ cá thể trong quần thể

- Mật độ cá thể trong quần thể là số lượng cá thể trên một đơn vị diện tích của quần thể.

- Đáp án câu hỏi mục II.2 sgk trang 175.

Mật độ cá thể của:

+ Lim xanh: 750 cá thể/ha

+ Bắp cải: 40 cá thể/m²

+ Cá chép: 2 cá thể /m³

1. Tỉ lệ giới tính

- Tỉ lệ giới tính là tỉ lệ giữa số lượng cá thể được và số lượng cá thể cái trong quần thể.

- Tỷ lệ giới tính là đặc trưng quan trọng đảm bảo hiệu quả sinh sản của quần thể. Trong quá trình sống, tỉ lệ giới tính có thể thay đổi theo thời gian và điều kiện sống.

2. Nhóm tuổi

- Đáp án câu hỏi mục II.4 sgk trang 175.

+ Tháp phát triển: số lượng cá thể thuộc nhóm tuổi sinh sản lớn hơn nhiều so với tuổi sinh sản

+ Tháp ổn định: số lượng cá thể thuộc nhóm trước sinh sản tương đương với nhóm tuổi sinh sản.

+ Tháp suy thoái: số lượng cá thể thuộc nhóm tuổi trước sinh sản nhỏ hơn so với nhóm tuổi sinh sản.

3. Phân bố cá thể trong quần thể.

- Bảng đính dưới hoạt động 2.

ð Kết luận:

Kích thước quần thể, mật độ cá thể, tỉ lệ giới tính, nhóm tuổi, phân bố cá thể là các dấu hiệu đặc trưng để phân biệt quần thể này với quần thể khác.

*Kiểu phân bố*	*Nguyên nhân*	*Ý nghĩa sinh thái*	*Ví dụ*
*Đều*	Điều kiện sống phân bố đều, các cá thể có sự cạnh tranh gay gắt	Làm giảm mức độ cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể	Cây thông trong rừng thông, chim hải âu làm tổ.
*Theo nhóm*	Điều kiện sống phân bố không điều, các cá thể có tập tính sống theo nhóm.	Cá thể có thể hỗ trợ lẫn nhau chống lại các điều kiện bất lợi của môi trường	Nhóm cây bụi mọc hoang dại, đàn trâu rừng.
*Ngẫu nhiên*	Điều kiện sống phân bố tương đối đồng đều, các cá thể không có sự cạnh tranh gay gắt.	Sinh vật tận dụng được nguồn sống tiềm tàng trong môi trường.	Sâu sống trên tán lá cây, gỗ sống trong rừng mưa nhiệt đới.

Hoạt động 3: Tìm hiểu biện pháp bảo vệ quần thể sinh vật

Mục tiêu: Nêu được các biện pháp bảo vệ quần thể sinh vật.
Nội dung: HS hoạt động nhóm nghiên cứu nội dung sgk, đưa ra các biện pháp bảo vệ quần thể.
Sản phẩm: Đáp án câu hỏi mục III sgk trang 176
Tổ chức thực hiện:

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II