Giáo án powerpoint vật lí 7 chân trời sáng tạo

CHỦ ĐỀ 6: TỪ 

BÀI 18: NAM CHÂM 

KHỞI ĐỘNG

Theo em, trong giai đoạn đầu của việc phân loại rác, làm thế nào để tách một số vật thể bằng sắt, thép khỏi đống rác?

Sử dụng nam châm

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Nam châm

a. Tìm hiểu về nam châm

Đọc thông tin SGK trang 90, thảo luận và trả lời câu hỏi:

• Nam châm được tìm ra ở đâu, từ khoảng thời gian nào?
• Lực tương tác của nam châm với sắt là lực tiếp xúc hay lực không tiếp xúc?
• Thế nào được gọi là nam châm vĩnh cửu? Hãy kể ra một số dụng cụ hoặc thiết bị có sử dụng nam châm vĩnh cửu?
• Nam châm được tìm thấy khoảng 600 năm TCN ở Hy Lạp.
• Nam châm là những vật có từ tính, có thể hút được các vật bằng sắt, thép...
• Nam châm vĩnh cữu là những nam châm có từ tính tồn tại trong thời gian dài.
• Một số thiết bị có sử dụng nam châm vĩnh cửu: tivi, điện thoại, máy tính, loa, xe ô tô...

Nam châm tuy cứng, nhưng nếu ở nhiệt độ cao hoặc làm va đập mạnh…thì nam châm cũng thể mất từ tính.

Luyện tập

Loa là thiết bị dùng để phát ra âm thanh. Hãy đề xuất một cách đơn giản giúp xác định được bộ phận nào trong loa có từ tính?

=> Lấy một mẩu sắt (thép), lần lượt đặt vào các bộ phận của loa, nếu bộ phận nào hút mẩu sắt (thép) thì ở đó có từ tính.

b. Quan sát hình dạng của nam châm

Quan sát Hình 18.2 và trả lời câu hỏi:

Ø  Theo em, nam châm có hình dạng và kích thước như thế nào?

Ø  Đặc điểm trên các thanh nam châm là gì?

Ø  Gọi tên các nam châm trong hình dựa theo hình dạng của chúng?

Nam châm có hình dạng và kích thước đa dạng.

Trên các thanh nam châm có kí hiệu N, S với hai màu khác nhau.

Tên gọi của nam châm: nam châm chữ U, chữ I,...

2. Tác dụng của nam châm lên các vật liệu khác nhau

Chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm được nhận 1 thanh nam châm và thực hiện theo các bước như SGK:

• Bước 1. Đặt trên mặt bàn các vật làm bằng các vật liệu khác nhau.
• Bước 2. Lần lượt đưa một đầu thanh nam châm đến gần từng vật.
• Bước 3. Quan sát và ghi kết quả vào bảng 18.1.

Bảng 18.1. Bảng kết quả

Từ kết quả bảng 18.1, em hãy chỉ ra những vật liệu có tương tác với nam châm. Có phải các vật làm từ kim loại đều tương tác với nam châm?

Vật liệu có tương tác với nam châm được gọi là vật liệu có tính chất từ (vật liệu từ).

Nam châm chỉ tương tác với các vật liệu từ như: sắt, thép, cobalt, nickel,...

CH: Mô tả cấu tạo và cách vận hành của máy tách quặng sắt?

Ø  Cấu tạo của máy tách quặng sắt: băng chuyền, trục nam châm, thanh chắn.

Ø  Cách vận hành: quặng hỗn hợp đổ vào băng chuyền. Khi hỗn hợp chạy lại đến trục nam châm thì trục nam châm sẽ hút quặng sắt đẩy về một bên, tạp chất đẩy về một bên.

3. Sự định hướng của thanh nam châm

a.Thí nghiệm khảo sát sự định hướng của thanh nam châm

Chia lớp thành 4 nhóm, thực hành thí nghiệm theo các bước SGK, sau đó thảo luận, trả lời câu hỏi:

• Khi đứng yên, thanh nam châm sẽ nằm theo hướng nào?
• Các thanh nam châm ở nhóm các bạn khác làm thí nghiệm có nằm cùng một hướng không?

Có Powerpoint sinh động

• Giáo án Powerpoint vật lí 7 kì 1 chân trời sáng tạo
• Giáo án powerpoint vật lí 7 kì 2 chân trời sáng tạo

KẾT LUẬN

Khi để nam châm tự do, đầu luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc (kí hiệu N – North), còn đầu luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam (kí hiệu S – South).

Các nhóm tiếp tục thảo luận và thực hành:

•       Em hãy xác định các cực của nam châm có trong phòng học (phòng thí nghiệm)?

•       Từ kết quả thí nghiệm hình 18.3, em hãy nêu cách để xác định cực của nam châm trong hình 18.2d?

Câu hỏi:

Xác định các hướng của phòng học (phòng thí nghiệm)

Treo thanh nam châm lên giá đỡ, chờ nam châm đứng yên, đầu quay về hướng Bắc là cực Bắc, đầu quay về hướng Nam là cực Nam.

b. Thí nghiệm khảo sát sự tương tác giữa các cực của nam châm

Thực hành thí nghiệm SGK trang 93, quan sát và trả lời câu hỏi:

• Từ các kết quả của thí nghiệm, hãy rút ra kết luận về sự tương tác giữa các cực của nam châm?
• Nếu ta biết bên một cực của nam châm, có thể dùng nam châm này để biết được tên cực của nam châm khác không?

KẾT LUẬN

Khi đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.

TRÒ CHƠI

Câu 1. Một nam châm có:

1. một cực       
2. hai cực        
3. ba cực         
4. bốn cực

Đáp án B

Câu 2. Có hai thanh kim loại A, B bề ngoài giống hệt nhau, trong đó một thanh là nam châm. Làm thế nào để xác định được thanh nào là nam châm?

A. Đưa thanh A lại gần thanh B, nếu A hút B thì A là nam châm.

B. Đưa thanh A lại gần thanh B, nếu A đẩy B thì A là nam châm.

C. Dùng một sợi chỉ mềm buộc vào giữa thanh kim loại rồi treo lên, nếu khi cân bằng thanh đó luôn nằm theo hướng Bắc - Nam thì đó là thanh nam châm.

D. Đưa thanh kim loại lên cao rồi thả cho rơi, nếu thanh đó luôn rơi lệch về một cực của Trái Đất thì đó là nam châm.

Đáp án C

Câu 3. Khi nào hai thanh nam châm hút nhau?

A. Khi hai cực Bắc để gần nhau.

B. Khi để hai cực khác tên gần nhau.

C. Khi hai cực Nam để gần nhau.

D. Khi để hai cực cùng tên gần nhau.

Đáp án B

Câu 4. Dụng cụ nào dưới đây không có nam châm vĩnh cửu?

A. La bàn                     B. Loa điện

C. Đinamo xe đạp        D. Rơ le điện từ 

Đáp án D

Câu 5. Vật liệu nào sau đây không tương tác với nam châm:

A. Sắt          B. Thép          C. Cobalt        D. Gỗ

Đáp án D

Được hỗ trợ thêm phần trắc nghiệm vật lí 7 chân trời sáng tạo + 1 số đề thi để hỗ trợ tốt giảng dạy

VẬN DỤNG

Trả lời bài tập 1, 2 SGK:

Câu 1.Có một chiếc kim khâu bị rơi trên thảm, khó nhìn thấy bằng mắt thường. Em hãy nêu một cách để có thể nhanh chóng tìm ra chiếc kim ?

Câu 2. Vì sao người ta lại chế tạo các đầu của vặn đinh ốc (tournevis) có từ tính?

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

• Ôn tập và ghi nhớ kiến thức đã học
• Hoàn thành bài tập SGK
• Tìm hiểu nội dung Bài 19. Từ trường