Giáo án và PPT Địa lí 6 kết nối Bài 22: Lớp đất trên Trái Đất

BÀI 22: LỚP ĐẤT TRÊN TRÁI ĐẤT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Theo em, đất có vai trò như thế nào đối với đời sống và cây trồng?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1. CÁC TẦNG ĐẤT

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Đất là gì?

• Em hãy kể tên các tầng đất.

• Theo em, tầng đất nào tác động trực tiếp đến sự sinh trưởng và phát triển của thực vật?

Sản phẩm dự kiến:

- Các tầng đất: tầng đá mẹ, tầng tích tụ, tầng chứa mùn

- Trong các tầng đất, tầng chứa mùn trực tiếp tác động đến sự sinh trưởng và phát triển của thực vật

HOẠT ĐỘNG 2. THÀNH PHẦN CỦA ĐẤT

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

• Đất gồm những thành phần nào? 

• Em hãy nêu tỉ lệ trung bình các thành phần trong đất. 

• Thành phần nào chiếm tỉ lệ lớn nhất trong đất? Thành phần nào chiếm tỉ lệ nhỏ nhất trong đất?

• Thành phần nào đóng vai trò quan trọng nhất đối với cây trồng? Vì sao?

Sản phẩm dự kiến:

- Đất bao gồm thành phần khoáng, thành phần hữu cơ, không khí và nước. Mỗi thành phần có nguồn gốc khác nhau. Tỉ trọng các thành phần khác nhau sẽ quy định loại đất xấu hay tốt:

+ Các thành phần trong đất: thành phần khoáng chiếm tỉ trọng lớn nhất (45%), sau đó là nước (25%), chất hữu cơ (5%)

+ Vai trò của chất hữu cơ: duy trì độ phì của đất

HOẠT ĐỘNG 3. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

• Đất được hình thành do tác động của những nhân tố nào? Trong các yếu tố đó, nhân tố nào là quan trọng nhất? Vì sao?

• Đá mẹ tác động như thế nào đến quá trình hình thành đất?

• Khí hậu tác động như thế nào đến quá trình hình thành đất?

• Sinh vật tác động như thế nào đến quá trình hình thành đất?

• Địa hình tác động như thế nào đến quá trình hình thành đất?

• Thời gian tác động như thế nào đến quá trình hình thành đất?

Sản phẩm dự kiến:

+ Đá mẹ

• Cung cấp các khoáng chất cho đất.
• Ảnh hưởng đến tính chất lí hoá và màu sắc của đất.

+ Khí hậu:

• Ảnh hưởng đến sự phá huỷ đá
• Tăng độ ẩm trong đất.
• Ảnh hưởng gián tiếp thông qua thực vật.

+ Sinh vật:

• Cung cấp chất hữu cơ cho đất
• Thực vật: hạn chế xói mòn
• Vi sinh vật: phân huỷ xác động, thực vật.
• Động vật sống trong đất: làm đất tơi xốp.

+ Địa hình:

• Độ cao càng lên cao tầng đất càng mỏng
• Độ dốc nơi bằng phẳng tầng đất dày hơn nơi dốc

+ Thời gian

• Biểu thị tác động tổng hợp của các nhân tố

Thời gian hình tầng đất lâu hơn, tầng đất dày hơn

4. MỘT SỐ NHÓM ĐẤT ĐIỂN HÌNH TRÊN TRÁI ĐẤT

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

• Người ta phân loại đất dựa vào những yếu tố nào?

• Em hãy nêu các nhóm đất điển hình trên Trái Đất?

Sản phẩm dự kiến:

• Nhóm đất đen thảo nguyên ôn đới khu vực Trung Á, trung tâm Bắc Mỹ, Nam Mỹ. 

• Nhóm đất Pốt-dôn đến: Bắc Âu, đồng bằng Xi-bia, Đông tác Hoa Kỳ, trung tâm Ca-na-đa

• Nhóm đất đỏ vàng nhiệt đới. Đông Nam Á, Trung Phi, Nam Mỹ (khu vực A-ma-dôn).

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Loại đất nào sau đây thường được dùng để trồng cây lúa nước?

• A. Đất phù sa.
• B. Đất đỏ badan.
• C. Đất feralit.
• D. Đất đen, xám.

Câu 2: Nguồn gốc sinh ra thành phần khoáng trong đất là

• A. khí hậu.
• B. địa hình.
• C. đá mẹ.
• D. sinh vật.

Câu 3: Em hãy cho biết vật chất ở nhân Trái Đất có đặc điểm

• A. là những chất khí có tính phóng xạ cao.
• B. là những phi kim loại có tính cơ động cao.
• C. là những kim loại nhẹ, vật chất ở trạng thái hạt.
• D. là những kim loại nặng, nhân ngoài vật chất lỏng, nhân trong vật chất rắn.

Câu 4: Các thành phần chính của lớp đất là

• A. không khí, nước, chất hữu cơ và vô cơ.
• B. cơ giới, không khí, chất vô cơ và mùn.
• C. chất hữu cơ, nước, không khí và sinh vật. 
• D. nước, không khí, chất hữu cơ và độ phì.

Câu 5: Nguồn gốc sinh ra thành phần hữu cơ trong đất là

• A. sinh vật.
• B. đá mẹ.
• C. địa hình.
• D. khí hậu.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: C

Câu 3: D

Câu 4:A

Câu 5:A

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy trình bày thực trạng ô nhiễm đất tại nước ta. 

Câu 2: Em hãy nêu một số biện pháp sử dụng hợp lí tài nguyên đất.