Giáo án và PPT Địa lí 6 kết nối Bài 2: Bản đồ. Một số lưới kinh, vĩ tuyến. Phương hướng trên bản đồ

BÀI 2. BẢN ĐỒ. MỘT SỐ LƯỚI KINH, VĨ TUYẾN. PHƯƠNG HƯỚNG TRÊN BẢN ĐỒ 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Theo em, bản đồ là gì?

Bản đồ có vai trò như thế nào? Nêu ví dụ cụ thể.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Khái niệm bản đồ

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  Theo em, quả Địa Cầu có phải bản đồ hay không? Vì sao?

Sản phẩm dự kiến:

Nước ta tiếp giáp với các nước trên đất liền và trên biển:

+ Trên đất liền nước ta giáp: Trung Quốc, Lào, Campuchia.

+ Trên biển nước ta giáp 8 nước: Trung Quốc, Campuchia, Thái Lan, Ma-lai-xi-a, Bru-nây, Phi-lip-pin, Xin-ga-po, In-đô-nê-xi-a.

Điểm giống và khác nhau giữa Quả địa cầu – bản đồ:

• Giống: sự mô phỏng thu nhỏ một phần hay toàn bộ trái đất theo một tỉ lệ nhất định

• Khác: Quả địa cầu là mô phỏng theo dạng cầu (tròn) giống trái đất thật của chúng ta do đó các kinh tuyến sẽ cắt nhau tại 2 điểm cực bắc và cực nam, còn các vĩ tuyến là các đường tròn đồng tâm (chỉ trên quả địa cầu thôi còn thực tế thì không vậy). Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ Trái Đất lên mặt phẳng trên cơ sở toán học, thể hiện các đối tượng địa lí bằng biểu tượng.

Ví dụ về vai trò của bản đồ: 

• Xác định được vị trí địa lí một điểm nào đó trên mặt đất (tọa độ địa l)í, ở vào đới khí hậu nào,...

• Dùng để chỉ đường.

• Dùng trong các ngành kinh tế: nông nghiệp, công nghiệp, du lịch, quân sự

Hoạt động 2. Một số lưới kinh,vĩ tuyến của bản đồ thế giới

GV đưa ra câu hỏi:Làm thế nào để vẽ được bản đồ?

Sản phẩm dự kiến:

- Các bước vẽ bản đồ:

+ Thu nhỏ kích thước của TĐ

+ Dùng các phép chiếu toán học để chiếu bề mặt cong của quả Địa Cầu lên mặt phẳng giấy

- Nhận xét:

+ Hình a: Kinh tuyến là những đoạn thẳng đồng quy ở cực, vĩ tuyến là những cung tròn đồng tâm ở cực

+ Hình b: Hệ thống kinh, vĩ tuyến đều là những đường thẳng song song và vuông góc với nhau.

Hoạt động 3. Phương hướng trên bản đồ

GV đưa ra câu hỏi:Nếu trên bản đồ không có hệ thống kinh, vĩ tuyến, người ta làm gì để xác định phương hướng trên bản đồ. 

Sản phẩm dự kiến:

- Có 4 hướng chính: Đông-Tây-Nam-Bắc

+ HN - Băng Cốc: theo hướng Tây Nam

+ HN - Ma-ni-la: Theo hướng Đông Nam

+ HN - Xin-ga-po: theo hướng Nam

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Theo anh chị nhận xét nào sau đây không đúng về sự biến dạng các vùng đất khi chuyển từ mặt cong Trái Đất ra mặt phẳng bản đồ?

• A.Các vùng đất biểu hiện trên bản đồ ít nhiều đều có sự biến dạng nhất định.
• B.Có khu vực bị biến đổi về hình dạng nhưng đúng về diện tích hoặc ngược lại.
• C.Khu vực càng xa trung tâm chiếu đồ, sự biến dạng càng rõ rệt.
• D.Khu vực gần trung tâm chiếu đồ hoàn toàn không có sai số nào về hình dạng và diện tích.

Câu 2: So với các nước nằm trong bán đảo Đông Dương thì nước ta nằm ở hướng nào sau đây?

• A. Đông.
• B. Bắc.
• C. Nam.
• D. Tây.

Câu 3: Theo anh chị một bản đồ được gọi là hoàn chỉnh, đầy đủ khi nào?

• A.có màu sắc và kí hiệu.
• B.có bảng chú giải.
• C.có đầy đủ thông tin, kí hiệu, tỉ lệ, bảng chú giải.
• D.có mạng lưới kinh, vĩ tuyến.

Câu 4: Muốn xác định phương hướng trên bản đồ cần phải dựa vào

• A. các đường kinh, vĩ tuyến.
• B. bảng chú giải, tỉ lệ bản đồ.
• C. mép bên trái tờ bản đồ.
• D. các mũi tên chỉ hướng.

Câu 5: Anh chị hãy cho biết các đối tượng địa lí được thể hiện trên bản đồ bằng cách nào sau đây?

• A.sử dụng hình ảnh thật của chúng.
• B.sử dụng hình vẽ của chúng.
• C.sử dụng hệ thống các kí hiệu.
• D.viết tên của chúng trên bản đồ.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Với cùng một vị trí Địa Lí trên Trái Đất nhưng lại có các bản đồ khác nhau là do

Câu 2: Trung Quốc đã có một phát minh vĩ đại để xác định phương hướng, đó là