Giáo án và PPT Địa lí 9 chân trời bài 8: Dịch vụ

BÀI 8: DỊCH VỤ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Nhóm ngành dịch vụ ở nước ta đang ngày càng phát triển và có vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Dịch vụ tham gia hầu hết vào các hoạt động sản xuất và đời sống của người dân như vận chuyển, mua bán nguyên liệu, vật tư, hàng hoá; trao đổi thông tin; học tập, du lịch,... Hiện nay, ngành giao thông vận tài và bưu chính viễn thông phát triển như thế nào? Các xu hướng phát triển mới của ngành thương mại và du lịch ra sao?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy nêu các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ ở nước ta?

Sản phẩm dự kiến:

Hoạt động 2. Giao thông vận tải

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy nêu các tuyến đường bộ huyết mạch và đường sắt ở nước ta hiện nay?

Sản phẩm dự kiến:

- Đường bộ: Lãnh thổ trải dài từ Bắc đến Nam, hẹp hơn từ Đông sang Tây, kết hợp với quá trình phát triển kinh tế - xã hội nên trên phạm vi cả nước đã hình thành các tuyến đường huyết mạch kết nối các vùng, các tỉnh, các trung tâm kinh tế, các cửa khẩu, cảng biển, cảng hàng không quốc tế; có vị trí đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của vùng và cả nước như: quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh, một số tuyến từ Tây sang Đông,...

+ Quốc lộ 1 chạy từ Lạng Sơn đến Cà Mau, nối hầu hết các vùng kinh tế và các trung tâm kinh tế lớn của cả nước. Đường Hồ Chí Minh từ Cao Bằng đến Cà Mau có ý nghĩa thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội khu vực phía tây của nước ta. Các tuyến đường Tây – Đông như tuyến quốc lộ 7 nối liền Vinh với nước Lào qua cửa khẩu Nậm Cắn, quốc lộ 51 kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với Bà Rịa – Vũng Tàu,... Trong những năm qua, trên phạm vi cả nước đã và đang hình thành nhiều tuyến đường cao tốc có ý nghĩa liên vùng, tuyến đường Xuyên Á, tuyến đường ASEAN,...

- Đường sông: Mạng lưới đường sông ở nước ta khá dày đặc, phát triển trên nhiều vùng, trong đó mức độ phát triển mạnh nhất là trên sông Hồng và sông Cửu Long. Một số cảng thuỷ nội địa ở nước ta như Ninh Phúc (Ninh Bình), Sơn Tây (Hà Nội), Tân Thành (Cà Mau),...

- Đường biển: Ngành đường biển nước ta trong những năm qua phát triển mạnh cùng với sự phát triển của các hoạt động thương mại. Trên phạm vi cả nước đã hình thành một số đường biển quốc tế như tuyến Thành phố Hồ Chí Minh – Hồng Công, tuyến Hải Phòng – Tokyo,… Các tuyến đường biển chủ yếu phát triển theo trục Bắc – Nam, quan trọng nhất là chuyến Hải Phòng – TP Hồ Chí Minh.

+ Các cảng biển lớn ở nước ta như: cảng Quảng Ninh, cảng Khánh Hòa, cảng TP Hồ Chí Minh, cảng Bà Rịa – Vũng Tàu,…

- Đường sắt: Tuyến quan trọng nhất là đường sắt  Thống Nhất (Hà Nội – TP Hồ Chí Minh). Các tuyến đường chính khác như: Hà Nội – Hải Phòng, Hà Nội – Lạng Sơn, Hà Nội – Lào Cai,… Trong những năm qua, nước ta đã và đang phát triển các tuyến đường sắt nội đô ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh.

- Đường hàng không: Ngành hàng không ở nước ta phát triển rất mạnh mẽ và ngày càng hiện đại. Năm 2021, cả nước có 22 cảng hàng không dân dụng, trong đó có 11 cảng hàng không quốc tế. Mạng lưới các tuyến đường hàng không được thiết lập khắp các vùng của cả nước và trên thế giới. Một số tuyến đường bay nội địa và quốc tế như Hà Nội – TP Hồ Chí Minh, Hà Nội – Mát xcơ va, Đà Nẵng – Hồng Công, TP Hồ Chí Minh – Xít – ni,…

Hoạt động 3. Bưu chính viễn thông

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày các đặc điểm của ngành viễn thông ở nước ta hiện nay?

Sản phẩm dự kiến:

– Mạng lưới bưu chính nước ta rộng khắp với hơn 930 bưu điện, hơn 14.000 điểm phục vụ, đảm bảo mỗi xã có một điểm phục vụ. Doanh thu hoạt động bưu chính đạt 26,8 nghìn tỉ đồng (năm 2021).

- Viễn thông là ngành có sự phát triển nhanh chóng, doanh thu ngành viễn thông đạt khoảng 316,4 nghìn tỉ đồng (năm 2021).

– Năm 2021, Việt Nam có một số trạm thông tin vệ tinh, 7 tuyến cáp quang biển quốc tế góp phần nâng cao năng lực viễn thông quốc tế và trong nước.

Hoạt động 4. Thương mại và du lịch

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày đặc điểm của hoạt động thương mại và du lịch ở nước ta?

Sản phẩm dự kiến:

* Nội thương:

– Các cơ sở bán lẻ hiện đại ngày càng mở rộng.

– Quy hoạch hợp lí, đổi mới mô hình hoạt động các chợ đầu mối và truyền thống. – Hạ tầng thương mại được đầu tư.

– Thương mại điện tử phát triển nhanh.

– Gia tăng thu hút đầu tư, liên kết với doanh nghiệp nước ngoài trong lĩnh vực thương mại.

* Ngoại thương:

– Phát triển xuất khẩu, nhập khẩu bền vững.

– Thị trường xuất khẩu ngày càng được mở rộng: đẩy mạnh khai thác các thị trường lớn, yêu cầu sản phẩm chất lượng cao như Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản,..; mở rộng sang các thị trường còn tiềm năng như Liên bang Nga, Ấn Độ, châu Phi, Trung Đông, Mỹ La tinh,...

– Thị trường nhập khẩu có sự chuyển dịch về cơ cấu: giảm tỉ trọng nhập khẩu từ các thị trường công nghệ thấp, công nghệ trung gian, tăng tỉ trọng nhập khẩu từ các thị trường công nghệ nguồn.

*Du lịch:

– Phát triển mạnh từ những năm 90 của thế kỉ XX.

– Ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần đẩy mạnh xuất khẩu tại chỗ thông qua du lịch gắn với một số xu hướng chủ yếu sau:

+ Đẩy mạnh phát triển du lịch bền vững.

+ Tập trung phát triển các loại hình du lịch tiềm năng.

+ Tăng cường phát triển các sản phẩm du lịch có chất lượng dựa trên các lợi thế về tài nguyên.

+ Phát triển hệ sinh thái du lịch thông minh.

+ Chú trọng đầu tư, khai thác các khu vực động lực phát triển du lịch.

+ Mở rộng thị trường.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Mạng lưới đường sông của nước ta khá dày đặc, phát triển trên nhiều vùng, trong đó mức độ phát triển mạnh nhất là trên 

A. sông Đồng Nai và sông Hồng.

B. sông Hồng và sông Cửu Long.

C. sông Hồng và sông Đồng Nai.

D. sông Cả và sông Đồng Nai

Câu 2: Tuyến đường biển nội địa quan trọng nhất của nước ta là

A. Hải Phòng - Quảng Ninh.

B. Phú Yên - Cà Mau.

C. Huế - TP Hồ Chí Minh.

D. Hải Phòng - TP Hồ Chí Minh.

Câu 3: Đặc điểm mạng lưới ngành bưu chính nước ta là

A. hơn 870 bưu điện, hơn 15 000 điểm phục vụ, đảm bảo mỗi xã có một điểm phục vụ.

B. dưới 930 bưu điện, hơn 14 000 điểm phục vụ, đảm bảo mỗi xã có một điểm phục vụ.

C. hơn 930 bưu điện, hơn 14 000 điểm phục vụ, đảm bảo mỗi xã có một điểm phục vụ.

D. hơn 930 bưu điện, hơn 14 000 điểm phục vụ, đảm bảo mỗi xã có hai đến ba điểm phục vụ.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

• Em hãy phân tích vai trò của quy mô, cơ cấu dân số và mức sống đối với sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ ở nước ta.

• Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ ở nước ta?

• Để góp phần thúc đẩy sự phát triển và mở rộng phân bố ngành dịch vụ, nước ta đã làm gì?