Giáo án và PPT KHTN 6 chân trời Bài 12: Nhiên liệu và an ninh năng lượng

BÀI 12: NHIÊN LIỆU VÀ AN NINH NĂNG LƯỢNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Để vẽ đồ thị hoặc viết phương trình của một dao động điều hoà, cần biết những đại lượng vật lý nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. MỘT SỐ NHIÊN LIỆU THÔNG DỤNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu một số nhiên liệu thông dụng

GV sử dụng phương pháp quan sát thực tế và hình 12.1 trong SGK, qua đó hướng dẫn HS nhận biết được một số nhiên liệu xung quanh ta và trả lời câu hỏi:

+ Ở một số hộ gia đình chăn nuôi gia súc (lợn,  trâu, bò) thường làm một hầm kín  để chứa toàn bộ phân chuồng. Ở đó, phân chuồng bị phân huỷ và sinh ra biogas (khí sinh học). Biogas được sử dụng để phục vụ quá trình đun nấu. Vậy biogas có phải là nhiên liệu không? Tại sao?

Sản phẩm dự kiến:

- Nhiên liệu (chất đốt) khi cháy đều tỏa nhiệt và ánh sáng.

- Một số nhiên liệu sử dụng trong cuộc sống: củi, than, xăng, dầu, gas. Biogas là một loại nhiên liệu vì nó được sử dụng để cung cấp năng lượng nhiệt, ánh sáng phục vụ con người.

- Phân loại nhiên liệu:

          + Nhiên liệu hạt nhân: là các chất phóng xạ dùng trong nhà máy năng lượng hạt nhân

          + Nhiên liệu hóa thạch: than đá, dầu khí, khí tự nhiên, đá phiến dầu,…

          + Nhiên liệu tái tạo: củi đốt, biogas,…

          + Nhiên liệu không tái tạo:  than, đá, dầu mỏ, khí đốt tự nhiên

          + Nhiên liệu sinh học: mỡ động vật, dầu dừa, ngũ cốc, ngô, đậu,…. Chất thải trong nông nghiệp, rơm, phân chuồng, mùn cưa,…

2. MỘT SỐ TÍNH CHẤT VÀ ỨNG DỤNG CỦA NHIÊN LIỆU

Hoạt động 2: Tìm hiểu tính chất và ứng dụng của một số nhiên liệu thông dụng

HS tìm hiểu thông tin và trình bày đặc điểm trạng thái, khả năng cháy, ứng dụng của một số nhiên liệu thông dụng.

Sản phẩm dự kiến:

- Nhiên liệu có nhiều ứng dụng trong cuộc sống: Đốt cháy than, củi, khí tự nhiên để đun nấu, sưởi ấm; sử đụng xăng dấu để chạy động cơ; sử dụng nhiệt để hàn cát kìm loại, nung gốm sứ; biến năng lượng hại nhân thành điện năng.

- Tính chất đặc trưng của nhiên liệu là khả năng cháy và toả nhiệt. Dựa vào tính chất của nhiên liệu mà người ta sử dụng chúng vào những mục đích khác nhau

3. SỬ DỤNG NHIÊN LIỆU AN TOÀN, HIỆU QUẢ

Hoạt động 3: Tìm hiểu cách sử dụng một số nhiên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảmsự phát triển bền vững

GV yêu cầu HS quan sát hình 12.2 và 12.3 trong SGK và trả lời các câu hỏi:

+ Tại sao phải sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả? 

+ Tại sao phải cung cấp đủ oxygen cho quá trình cháy? 

+ Tăng diện tích tiếp xúc của nhiên liệu với oxygen bằng cách nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả bằng cách:

          + Tránh cháy nổ gây nguy hiểm đến con người và tài sản

          + Tránh lãng phí, không gây ô nhiễm môi trường

- Một số biện pháp sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả

          + Cung cấp đủ oxygen cho quá trình cháy

          + Tăng diện tích tiếp xúc giữa không khí và nhiên liệu.

          + Điều chỉnh nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức cần thiết nhằm cung cấp lượng nhiệt vừa đủ với nhu cầu sử dụng, tránh lãng phí nhiên liệu.

4. SỬ DỤNG NHIÊN LIỆU BẢO ĐẢM SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG – AN NINH NĂNG LƯỢNG

Hoạt động 4: Tìm hiểu sử dụng nhiên liệu đảm bảo sự phát triển bền vững – an ninh năng lượng

GV hướng dẫn HS thảo luận và hoàn thành nội dung trả lời câu hỏi: 

+ Tại sao nói nhiên liệu hoá thạch thuộc loại nhiên liệu không tái tạo? 

+ Nhiên liệu hoá thạch khi đốt cháy tạo ra sản phẩm gì? Tác hại với môi trường như thế nào? 

+ Để nguồn tài nguyên nhiên liệu không bị cạn kiệt và bảo vệ môi trường, em đã quan tâm đến nguồn năng lượng thay thế nào? Nêu ưu điểm của các loại nhiên liệu này

Sản phẩm dự kiến:

- An ninh năng lượng là sự đảm bảo đầy đủ năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, ưu tiên các nguồn năng lượng sạch và giá thành rẻ.

- Sử dụng các nhiên liệu tái tạo như nhiên liệu sinh học, nhiên liệu xanh thay thế các nhiên liệu hóa thạch là giải pháp sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường có tính bền vững và đảm bảo an ninh năng lượng.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Thế nào là nhiên liệu?

A. Nhiên liệu là một số chất hoặc hỗn hợp chất được dùng làm nguyên liệu đầu vào cho các quá trình sản xuất hoặc chế tạo.

B. Nhiên liệu là những chất oxi hóa để cung cấp năng lượng cho cơ thể sống.

C. Nhiên liệu là những vật liệu dùng cho quá trình xây dựng.

D. Nhiên liệu là những chất cháy được để cung cấp năng lượng dưới dạng nhiệt hoặc ánh sáng nhằm phục vụ mục đích sử dụng của con người.

Câu 2: Để củi dễ cháy khi đun nấu, người ta không dùng biện pháp nào sau đây?

A. Phơi củi cho thật khô.

B. Cung cấp đầy đủ oxygen cho quá trình cháy.

C. Xếp củi chồng lên nhau, càng sít càng tốt.

D. Chẻ nhỏ củi.

Câu 3: Để sử dụng gas tiết kiệm, hiệu quả người ta sử dụng biện pháp nào dưới đây?

A. Tùy nhiệt độ cần thiết để điểu chỉnh lượng gas.

B. Tốt  nhất nên để gas ở mức độ lớn nhất.

C. Tốt nhất nên để gas ở mức độ nhỏ nhất.

D. Ngăn không cho khí gas tiếp xúc với carbon dioxide.

Câu 4: Nhận định nào sau đây là đúng về nhiên liệu?

A. Nhiên liệu là một số chất hoặc hỗn hợp chất được dùng làm nguyên liệu đầu vào cho các quá trình sản xuất hoặc chế tạo.

B. Nhiên liệu là những chất oxi hóa để cung cấp năng lượng cho cơ thể sống.

C. Nhiên liệu là những vật liệu dùng cho quá trình xây dựng.

D. Nhiên liệu là những chất cháy được để cung cấp năng lượng dưới dạng nhiệt hoặc ánh sáng nhằm phục vụ mục đích sử dụng của con người.

Câu 5: Nhận xét nào sau đây là đúng?

A. Nhiên liệu lỏng được dùng chủ yếu trong đun nấu và thắp sáng.

B. Than mỏ gồm than cốc, than chì, than bùn.

C. Nhiên liệu khí dễ cháy hoàn toàn hơn nhiên liệu rắn.

D. Sử dụng than khi đun nấu góp phần bảo vệ môi trường.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Bạn Linh lấy 2 chiếc đèn trong phòng thí nghiệm rồi cho dầu hỏa vào đèn 1, cồn ethanol vào đèn 2. Dùng bật gas thắp cả 2 đèn lên rồi lấy hai tấm kính trắng che phía trên ngọn lửa của 2 đèn. Kết quả bạn thấy tấm kính trên ngọn lửa đèn dầu bị đen (có muội than), còn tấm kính trên ngọn lửa đèn cồn thì không bị đen.

a) Tại sao phòng thí nghiệm sử dụng đèn cồn mà không sử dụng đèn dầu hỏa?

b) Tại sao tấm kính che trên ngọn đèn dầu bị đen còn tấm kính che trên ngọn đèn cồn không bị đen?

c) Tại sao khi thắp đèn dầu mà ta vặn bấc đèn càng cao thì chụp đèn càng nhanh đen?

Câu 2: Gas là một chất dễ cháy, khi gas trộn lẫn với oxygen trong không khí nó sẽ trở thành một hợp chất dễ nổ. Hỗn hợp này sẽ bốc cháy và nổ rất mạnh khi có tia lửa điện hoặc đánh lửa từ bật gas, bếp gas.

a) Chúng ta nên làm gì sau khi sử dụng bếp gas để đảm bảo an toàn?

b) Tại sao chúng ta nên để bình gas ở nơi thoáng khí?

c) Trong trường hợp đang nấu ăn mà vòi dẫn gas bị hở và phun gas ra, cháy mạnh thì ta nên làm như thế nào?

d) Khi đi học về, mở cửa nhà ra mà ngửi thấy mùi gas thì em nên làm gì?