Giáo án và PPT KHTN 7 cánh diều Bài 14: Nam châm

BÀI 14: NAM CHÂM

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu học sinh quan sát hình ảnh đá nam châm và giới thiệu chúng có tác dụng xác định phương hướng.

- GV yêu cầu HS lấy các ví dụ cụ thể về nam châm trong đời sống mà các con đã thấy.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. SỰ ĐỊNH HƯỚNG CỦA THANH NAM CHÂM

Hoạt động 1: Sự định hướng của thanh nam châm

- GV yêu cầu HS quan sát một số hình ảnh nam châm thường dùng và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Vậy tại sao trên mỗi nam châm đều được kí hiệu hai chữ N và S ở hai cực? HS lấy ví dụ về các nam châm mà con thường dùng. 

Sản phẩm dự kiến:

- Khi được để tự do, thanh nam châm nằm dọc theo hướng nam bắc địa lí

- Đầu nam châm hướng về phía cực Bắc của Trái Đất được gọi là cực từ bắc, kí hiệu N (North). Đầu kia của nam châm là cực từ nam kí hiệu S (South).

- Khi khoa học công nghệ phát triển, con người đã nghiên cứu bản chất của nam châm và tạo ra nam châm có kích thước và hình dạng khác nhau: nam châm thẳng, nam châm chữ U, kim nam châm, …

II. NAM CHÂM TÁC DỤNG LÊN VẬT LÀM TỪ CÁC VẬT LIỆU KHÁC NHAU 

Hoạt động 2: Nam châm tác dụng lên vật làm từ các vật liệu khác nhau

GV phát cho mỗi nhóm HS 2 thanh nam châm (có sơn đánh dấu 2 từ cực), giá đỡ có dây treo, yêu cầu HS hoạt động nhóm quan sát sự tương tác của hai nam châm và trả lời câu hỏi:

+ Nam châm tác dụng lên nam châm khác như thế nào?

+ Nam châm tác dụng lên các vật khác như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

1. Nam châm tác dụng lên nam châm 

- Khi đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau:

          + Các từ cực cùng tên thì đẩy nhau

          + Các từ cực khác tên thì hút nhau

=> Lực từ là lực hút hoặc đẩy giữa các thanh nam châm

2. Nam châm tác dụng lên các vật

- Nam châm hút được các vật làm bằng vật liệu từ: sắt, thép, niken, coban....

- Nam châm hầu như không hút các vật được làm từ đồng, nhôm và các kim loại không thuộc vật liệu từ.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Thanh nam châm được để quay tự do, sau khi dừng lại trục của nó định hướng theo một phương bất kì.

B. Cực bắc thanh nam châm hút cực bắc của thanh nam châm khác.

C. Nam châm có thể hút vật được làm từ vật liệu từ.

D. Nam châm có từ trường rất mạnh thì có thể hút cả các vật không được làm từ vật liệu từ.

Câu 2: Nam châm vĩnh cửu có thể hút được các vật nào sau đây?

A. Sắt, thép, niken.

B. Sắt, nhôm, vàng.

C. Nhôm, đồng, chì.

D. Sắt, đồng, bạc.

Câu 3: Bình thường kim nam châm luôn chỉ hướng

A. Tây - Bắc

B. Tây - Nam

C. Đông - Nam.

D. Bắc - nam.

Câu 4: Tương tác giữa hai nam châm: 

A. các từ cực cùng tên thì đẩy nhau; các cực khác tên thì hút nhau.

B. các từ cực cùng tên thì hút nhau; các cực khác tên thì đẩy nhau.

C. các từ cực cùng tên thì hút nhau; các cực khác tên không hút nhau cũng không đẩy nhau.

D. các từ cực cùng tên không hút nhau cũng không đẩy nhau; các cực khác tên thì đẩy nhau.

Câu 5: Một thanh nam châm thẳng được cưa ra làm nhiều đoạn ngắn. Chúng sẽ trở thành

A. những thanh kim loại nhỏ không có từ tính.

B. những thanh nam châm nhỏ, mỗi nam châm nhỏ có đầy đủ hai từ cực.

C. những nam châm nhỏ, mỗi nam châm nhỏ chỉ có một từ cực.

D.  những thanh hợp kim nhỏ không có từ tính.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Hình 14.2a là dụng cụ giữ cánh cửa ra vào (để giữ cánh cửa khi mở ra thì không bị gió thổi làm cửa đóng lại), hình 14.2b là dụng cụ giữ cánh cửa tủ (để khi khép cánh tủ lại, cánh tủ không bị bật ra). Chúng đều có hai bộ phận rời nhau. Theo em, hai bộ phận này được làm từ vật liệu gì? Đưa ra các cách kiểm tra xem dự đoán của em đúng hay sai. Trao đổi với các bạn trong nhóm xem cách kiểm tra nào đơn giản hơn.

Câu 2: Hãy nêu một ví dụ về việc sử dụng tính chất nam châm hút các vật khác để làm một số bộ phận ở thiết bị trong gia đình. Bộ phận đó được cấu tạo và hoạt động như thế nào?