Giáo án và PPT KHTN 9 cánh diều Bài 20: Hydrocarbon, alkane

BÀI 20. HYDROCARBON, ALKANE

A. KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh GV cung cấp và thực hiện yêu cầu theo hướng dẫn của GV. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu khái niệm hydrocarbon và alkane

*Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu khái niệm hydrocarbon.

GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi, đọc nội dung trong sgk, thảo luận hoàn thành phiếu học tập số 1:

Dự kiến sản phẩm:

Hydrocarbon là những hợp chất hữu cơ được tạo thành từ hai nguyên tố carbon và hydrogen.

- Công thức chung: C_xH_y

Trong đó x và y lần lượt là số nguyên tử C và H trong phân tử.

- Tính chất vật lí chung:

+ Trạng thái: khí, lỏng, rắn.

+ Nhẹ hơn nước và hầu như không tan trong nước.

*Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu khái niệm alkane.

GV yêu cầu HS hoạt động nhóm đôi, quan sát bảng sau và chỉ ra điểm giống nhau về đặc điểm các liên kết trong phân tử; từ đó nêu khái niệm alkane.

Dự kiến sản phẩm:

Alkane là những hydrocarbon mạch hở, chỉ chứa các liên kết đơn trong phân tử.

- Công thức hoá học chung:

C_nH_2n+2 (n≥1)

Trong đó n là số nguyên tử C trong phân tử.

Hoạt động 2. Tìm hiểu tính chất hoá học của alkane.

GV yêu cầu các nhóm sau khi thực hành thí nghiệm (hoặc quan sát video), thảo luận trả lời phiếu học tập số 2:

Dự kiến sản phẩm:

2. Phản ứng cháy

Khi đốt cháy butane trong bật lửa có gas thì sản phẩm (hơi nước + CO₂) đi vào trong ống nghiệm làm mờ thành ống nghiệm.

Khi cho nước vôi trong vào ống nghiệm thì thấy dung dịch có vẩn đục.

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃↓ + H₂O

Phản ứng cháy của butane toả ra nhiều nhiệt, tạo ra CO₂ và H₂O theo PTHH:

2C₄H₁₀ + 13O₂ 8CO₂ + 10H₂O

Hoạt động 3. Tìm hiểu ứng dụng làm nhiên liệu của alkane.

+ Vì sao Alkane được dùng làm nhiên liệu?

+ Hãy nêu ứng dụng của alkane đối với các lĩnh vực trong đời sống và sản xuất.

Dự kiến sản phẩm:

Alkane cháy thường sinh nhiều nhiệt nên được ứng dụng làm nhiên liệu…

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Công thức phân tử nào sau đây không phải là công thức của một alkane?

• A. C₂H₆.                            

• B. C₄H₈.                            

• C. C₆H₁₄.      

• D. C₅H₁₂.

Câu 2: Dãy nào sau đây chỉ gồm các chất là alkane?

• A. C₂H₂, C₃H₄, C₄H₆, C₅H₈.       

• B. CH₄, C₂H₂, C₃H₄, C₄H₁₀.         

• C. CH₄, C₂H₆, C₄H₁₀, C₅H₁₂.       

• D. C₂H₆, C₃H₈, C₅H₁₀, C₆H₁₂.

Câu 3: Cho hợp chất có công thức phân tử: C₈H₁₈. Hợp chất này thuộc nhóm?

• A. Alkene.

• B. Alkyne.

• C. Alkane.

• D. Cycloalkane.

Câu 4: Propane cháy trong oxygen tạo khí carbonic và hơi nước. Theo phương trình theo phương trình sau:

    C₃H_8(Khí) + 5O_2(Khí)          →            3CO_{2 (Khí)} + 4H₂O_(Khí)

• A. 1 lít oxygen phản ứng vừa đủ với 5 lít propane.    

• B. 1 lít khí carbonic tạo ra từ 3 lít propane.

• C. 1 lít nước tạo ra từ 0,8 lít oxygen.     

• D. 1 lít oxygen tham gia phản ứng tạo 0,6 lít khí carbonic.

Câu 5: Các nhận xét nào dưới đây là sai?

• A. Tất cả các alkane đều có CTPT là C_nH_2n+2.   

• B. Tất cả các chất có cùng CTPT C_nH_2n+2 đều là alkane.

• C. Tất cả các alkane đều chỉ có liên kết đơn trong phân tử.  

• D. Tất cả các chất chỉ có liên kết đơn trong phân tử đều là alkane.

Dự kiến sản phẩm:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, trả lời câu hỏi vận dụng sau.

Khí thiên nhiên là nguồn nguyên liệu sạch. Thành phần chính là methane (CH₄), trong các khí còn lại còn có hydrocarbon X. Biết X có khối lượng phân tử bằng 58 amu và có 82,76% khối lượng là carbon.

1. Tìm công thức phân tử của X.

2. Tìm hiểu qua internet, sách, báo,...em hãy cho biết các hydrocarbon còn lại có trong khí thiên nhiên và đặc điểm của nguồn năng lượng này.