Giáo án và PPT KHTN 9 cánh diều Bài 24: Acetic acid

BÀI 24. ACETIC ACID

A. KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh GV cung cấp và thực hiện yêu cầu theo hướng dẫn của GV. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu công thức phân tử, công thức cấu tạo của acetic acid

+ Em hãy nêu công thức phân tử, công thức cấu tạo thu gọn, công thức cấu tạo của acetic acid.

+ Đâu là nhóm chức tạo nên tính chất hoá học đặc trưng của acetic acid.

Dự kiến sản phẩm:

- Công thức phân tử: C₂H₄O₂

- Công thức cấu tạo thu gọn: CH₃COOH

- Công thức cấu tạo:

- Nhóm  -COOH tạo nên tính chất hoá học đặc trưng cho acetic acid (tính acid)

Hoạt động 2. Tìm hiểu tính chất vật lí của acetic acid

GV yêu cầu HS dùng ống hút nhỏ giọt lấy khoảng 2mL acetic acid cho vào ống nghiệm, quan sát và trình bày các tính chất vật lí của acetic acid.

Dự kiến sản phẩm:

- Là chất lỏng, không màu, vị chua

- Mùi đặc trưng

- Sôi ở 118^oC

- Nặng hơn nước.

- Tan vô hạn trong nước.

Hoạt động 3. Tính chất hoá học của acetic acid

*Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu phản ứng với quỳ tím.

+ Em hãy nêu hiện tượng quan sát được và giải thích.

+ Hãy trình bày cách để phân biệt 3 dung dịch riêng biệt sau: acetic acid, ethylic alcohol, calcium hydroxide.

Dự kiến sản phẩm:

- Hiện tượng: quỳ tím chuyển đỏ

- Giải thích: acetic acid có chứa nhóm -COOH gây tính acid nên làm quỳ tím hoá đỏ.

*Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu phản ứng của acetic acid với đá vôi, kẽm, copper (II) oxide, sodium hydroxide 

GV yêu cầu HS thực hiện thí nghiệm và trả lời phiếu học tập số 

Dự kiến sản phẩm:

Hiện tượng xảy ra: 

Ống 1: Màu hồng nhát dần, lúc sau thu được dung dịch không màu.

PTHH: CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

Ống 2: CuO đen tan dần, lúc sau dung dịch có màu xanh.

PTHH: 2CH₃COOH + CuO → (CH₃COO)₂Cu + H₂O

Ống 3: Zn tan dần có sủi bọt khí (H₂)

PTHH: 2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂…

*Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu phản ứng ester hoá

+ Em hãy nêu hiện tượng quan sát, viết PTHH.

+ Hãy cho biết đặc điểm của phản ứng trên (tốc độ, hiệu suất).

+ Cho biết tên gọi chung của sản phẩm

Dự kiến sản phẩm:

- Phản ứng giữa acid và alcohol gọi là phản ứng ester hoá.

- Phản ứng ester hoá diễn ra với tốc độ chậm và không toàn toàn.

- Sản phẩm của phản ứng ester hoá được gọi là ester.

*Nhiệm vụ 4: Tìm hiểu phản ứng cháy của acetic acid.

Em hãy nêu hiện tượng quan sát, viết PTHH.

Dự kiến sản phẩm:

Acetic acid cháy với ngọn lửa xanh nhạt.

PTHH: CH₃COOH + 3O₂ 2CO₂ + 2H₂O

Hoạt động 4. Điều chế và ứng dụng của acetic acid

Hãy cho biết để tạo ra giấm ăn từ ethylic alcohol thì cần phải có những nguyên liệu nào?

Dự kiến sản phẩm:

Dung dịch ethylic alcohol loãng phản ứng với oxygen có men giấm làm xúc tác.

PTHH:

C₂H₅OH + O₂ CH₃COOH + H₂O

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Phương trình phản ứng sản xuất acetic acid trong công nghiệp là: 

                    C₄H₁₀   +   O₂  - - - > CH₃COOH   +   H₂O   

Tổng hệ số trong phương trình phản ứng trên là

A. 11. 

B. 12. 

C. 13. 

D. 14.

Câu 2: Dãy chất tác dụng với acetic acid là

A. CuO; Cu(OH)₂; Cu; CuSO₄ ; C₂H₅OH.                  

B. CuO; Cu(OH)₂; Zn ; Na₂CO₃ ; C₂H₅OH.

C. CuO; Cu(OH)₂; Zn ; H₂SO₄; C₂H₅OH. 

D. CuO; Cu(OH)₂; C₂H₅OH; C₆H₆; CaCO₃.

Câu 3: Công thức cấu tạo của acetic acid khác với ethylic alcohol là 

A. có nhóm –CH₃.

B. có nhóm –OH.

C. có hai nguyên tử oxi.

D. có nhóm –OH kết hợp với nhóm C = O tạo thành nhóm –COOH.

Câu 4: Cho acetic acid tác dụng với ethylic alcohol có mặt H₂SO₄ đặc làm xúc tác và đun nóng. Sau phản ứng thu được 44 gam ethyl acetate. Khối lượng acetic acid và ethylic alcohol đã phản ứng là

A. 60 gam và 46 gam.       

B. 30 gam và 23 gam.       

C. 15 gam và 11,5 gam.    

D. 45 gam và 34,5 gam.

Câu 5: Để phân biệt dung dịch CH₃COOH và C₂H₅OH ta dùng

A. Na.             

B. Zn.               

C. K.                   

D. Cu.

Dự kiến sản phẩm:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu 1: Cặn trong ấm đun nước có thành phần chính là CaCO₃ (hình 24.3). Có thể làm sạch cặn bằng giấm ăn. Giải thích cách làm trên, viết phương trình hóa học minh họa.

Câu 2: Khi lên men dung dịch ethylic alcohol để sản xuất acetic acid trong công nghiệp, người ta liên tục sục không khí vào dung dịch. Giải thích ý nghĩa của việc làm trên.