Giáo án và PPT Lịch sử 7 cánh diều Bài 18: Nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược (1400 - 1407)

BÀI 18: NHÀ HỒ VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN MINH XÂM LƯỢC (1400-1407)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Thành nhà Hồ (còn gọi là thành Tây Đô) ở Thanh Hóa được xây dựng năm 1397 là tòa thành kiên cố, có quy mô lớn, với kiến trúc bằng đá độc đáo. Năm 2011, công trình này đã được UNESCO ghi danh là Di dản văn hóa Thế giới. Thành nhà Hồ gắn liền với lịch sử nhà Hồ và cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược.

Vậy nhà Hồ được thành lập trong hoàn cảnh nào? Nhà Hồ đã thực hiện những chính sách gì để xây dựng và bảo vệ đất nước? Vì sao cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược của nhà Hồ nhanh chóng bị thất bại?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về sự thành lập nhà Hồ

- GV cho HS làm việc nhóm 4, đọc thông tin và tư liệu trong SGK và  quan sát lược đồ 18.1, sơ đồ 18.2, hãy:

a, Nhà Hồ được thành lập trong hoàn cảnh nào?

b, Ngay sau khi lên ngôi vua, Hồ Quý Ly đã làm gì để xây dựng đất nước?

c, Ý nghĩa của những việc đó là gì?

Sản phẩm dự kiến:

a, Sự thành lập nhà Hồ:

- Từ nửa sau thế kỉ XIV, nhà Trần khủng hoảng, khởi nghĩa nông dân nổ ra khắp nơi.

- Hồ Quý Ly dần thao túng triều đình nhà Trần.

- Năm 1400, Hồ Quý Ly phế truất vua Trần, lên ngôi vua, lập ra nhà Hồ

b, Ngay sau khi lên ngôi vua, Hồ Quý Ly đã:

+ Chuyển kinh đô về Thanh Hóa

+ Đổi quốc hiệu là Đại Ngu

c, Ý nghĩa

- Chuyển giao triều đại cũ sang triều đại mới. 

- Nhà Hồ không đủ năng lực cai trị đất nước, dời đô về nơi hiểm yếu, dễ phòng thủ để chống lại các cuộc nổi dậy.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về cải cách của Hồ Quý Ly

- GV chia HS thành nhóm 4, đọc thông tin, tư liệu trong sgk để hoàn thành phiếu học tập sau:

Sản phẩm dự kiến:

Hoạt động 3. Tìm hiểu về cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược.

- GV cho HS làm việc nhóm 4, đọc thông tin và tư liệu trong SGK và  quan sát lược đồ 18.2, hãy:

a, Mô tả những nét chính cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ.

b, Giải thích nguyên nhân thất bại của cuộc kháng chiến.

Sản phẩm dự kiến:

a, Những nét chính cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ:

- Tháng 11-1406, nhà Minh huy động 20 vạn quân và hàng chục vạn dân phu tràn vào biên giới Đại Việt.

- Quân nhà Hồ phải lui từ Lạng Sơn về bờ nam sông Nhị, cố thủ ở thành Đa Bang.

- Tháng 1-1407: quân Minh lần lượt đánh chiếm các thành Đa Bang.

- Tháng 4-1407, quân Minh tấn công vào Tây Đô, Hồ Quý Ly chạy vào Hà Tĩnh và bị bắt (6-1407)

b,  Nguyên nhân thất bại của cuộc kháng chiến:

- Do nhà Hồ không có đường lối kháng chiến đúng đắn, chủ yếu dựa vào thành lũy, nặng về phòng ngự bị động và rút lui cố thủ. 

- Một số chính sách của Hồ Quý Ly không được sự ủng hộ của nhân dân.

- Nhà Hồ không tập hợp được đông đảo lực lượng tham gia kháng chiến.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1. Nguyên nhân chủ yếu nào dẫn tới sự thất bại nhanh chóng của nhà Hồ trong cuộc kháng chiến chống Minh? 

A. Nhà Hồ không đoàn kết được nhân dân đánh giặc.

B. Tương quan lực lượng quá chênh lệch.

C. Nhà Hồ không có sự chuẩn bị chu đáo.

D. Nhà Hồ đang trong giai đoạn khủng hoảng suy vong.

Câu 2. Nhận xét nào sau đây không đúng khi đánh giá về các cuộc khởi nghĩa chống quân Minh (trước cuộc khởi nghĩa Lam Sơn)?

A. Lãnh đạo là các quý tộc nhà Trần.

B. Có sự thống nhất trên phạm vi cả nước.

C. Diễn ra liên tục trên phạm vi rộng lớn.

D. Đều bị đàn áp đẫm máu.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Bài học kinh nghiệm điển hình được rút ra từ sự thất bại của cuộc kháng chiến chống Minh do nhà Hồ lãnh đạo cho các cuộc đấu tranh thời kì sau là gì?

Câu 2: Điểm khác nhau cơ bản giữa đường lối kháng chiến của nhà Hồ so với nhà Trần là gì?