Giáo án và PPT Lịch sử 7 cánh diều Bài 1: Quá trình hình thành và phát triển chế độ phong kiến ở Tây Âu

CHƯƠNG 1: TÂY ÂU TỪ THẾ KỈ V ĐẾN NỬA ĐẦU THẾ KỈ XVI

BÀI 1: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN Ở TÂY ÂU

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV trình chiếu cho HS quan sát Hình 1.1 – Lâu đài A-răn-đen (Anh) và giới thiệu một số thông tin, tư liệu có liên quan đến lâu đài: 

+ Được xây dựng vào thế kỉ XI.

+ Là một trong những lâu đài cổ kính và đẹp nhất ở Tây Âu. 

+ Là hiện thân quyền lực của tầng lớp quý tộc phong kiến Tây Âu thời phong kiến.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu quá trình hình thành phong kiến xã hội ở Tây Âu

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, quan sát Lược đồ 1, đọc thông tin SGK tr.5 và trả lời câu hỏi: Hãy nêu những việc làm của người Giéc-man và các bộ tộc khác sau khi lật đổ đế quốc La Mã.

Sản phẩm dự kiến:

- Những việc làm của người Giéc-man và các bộ tộc khác sau khi lật đổ đế quốc La Mã năm 476:

Thành lập nhiều vương quốc mới: Phơ-răng, Tây Gốt, Đông Gốt, vương quốc của người Ăng-lô-Xắc-xông.

 Về sau phát triển thành các quốc gia Tây Ban Nha, I-ta-li-a, Anh,…

- Những sự kiện chủ yếu của quá trình hình thành xã hội phong kiến ở Tây Âu :

+ Từ thế kỉ VIII: xã hội phong kiến ở Tây Âu hình thành, bắt đầu từ vương quốc Phơ-răng. 

+ Tầng lớp thủ lĩnh quân sự người Giéc-man được chia nhiều ruộng đất và phong tước, hình thành tầng lớp quý tộc quân sự. 

+ Nhà thờ Thiên Chúa giáo được chính quyền phong tặng ruộng đấtt.

 Xã hội phong kiến Tây Âu dần hình thành, xuất hiện giai cấp lãnh chúa phong kiến và nông nô.

+ Tầng lớp tăng lữ trở nên giàu có.

+ Quý tộc quân sự và tăng lữ từng bước trở thành lãnh chúa. 

+ Nô lệ được giải phóng và nông dân mắt ruộng đất trở thành nông nô, phải nộp tô thuế và phụ thuộc vào lãnh chúa.

=> Như vậy, xã hội phong kiến Tây Âu đã hình thành vào thế kỉ IX.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về đặc điểm lãnh địa và quan hệ xã hội của chế độ phong kiến ở Tây Âu

- GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm (vận dụng kĩ thuật khăn trải bàn và kĩ thuật 3-2-1), đọc thông tin SGK, quan sát Hình 1.2, 1.3 SGK tr.6, 7 và thực hiện nhiệm vụ:

+ Nhiệm vụ 1: Trình bày đặc điểm kinh tế trong lãnh địa của phong kiến Tây Âu.

+ Nhiệm vụ 2: Trình bày đặc điểm xã hội trong lãnh địa của chế độ phong kiến Tây Âu.

Sản phẩm dự kiến:

- Đặc điểm kinh tế trong lãnh địa phong kiến Tây Âu:

+ Kinh tế nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo. Nông nô trồng trọt, chăn nuôi và làm các nghề thủ công (dệt vải, rẻn đúc công cụ vũ khí).

+ Kinh tế mang tính tự nhiên, tự cấp. tự túc. Nông nô chủ yếu mua muối và sắt, ít có sự trao đổi, buôn bán với bên ngoài.

- Đặc điểm xã hội trong lãnh địa của chế độ phong kiến Tây Âu:

+ Cư dân trong lãnh địa chủ yếu gồm gia đình lãnh chúa và nông nô.

+ Lãnh chúa không phải lao động, họ luyện tập cung kiếm, cưỡi ngựa, tổ chức tiệc tùng, hội hè trong lâu đài, dinh thự.

+ Nông nô có gia đình, nhà cửa và tài sản riêng, thuê ruộng đất của lãnh chúa để cày cấy và phải nộp tô nặng.

Hoạt động 3. Tìm hiểu về sự ra đời của Thiên chúa giáo

- GV cho HS làm việc cá nhân, đọc thông tin, quan sát Hình 1.5 SGK tr.8 và trả lời câu hỏi: Trình bày sự ra đời của Thiên chúa giáo. 

- GV hướng dẫn HS để trả lời câu hỏi ở trên:

+ Thiên chúa giáo ra đời ở đâu? Vào khoảng thời gian nào?

+ Ai là người sáng lập ra Thiên chúa giáo?

+ Thiên chúa giáo đã phát triển ra sao cho đến thời kì phong kiến?

Sản phẩm dự kiến:

- Thiên Chúa giáo do Giê-su sáng lập vào thế kỉ I tại Giu-đê (vùng Giê-ru-sa-lem hiện nay). 

- Sự hình thành của Thiên Chúa giáo có sự kế thừa giáo lí cơ bán và tín điều của đạo Do Thái.

- Khi mới ra đời, Thiên Chúa giáo được đông đảo người dân tin theo, nhưng bị chính quyền của để quốc La Mã ngăn cản.

- Đến thời trung đại, Thiên Chúa giáo trở thành tư tưởng thống trị của giai cấp phong kiến. Giáo hội Thiên Chúa giáo trở thành một thế lực rất lớn về chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội ở Tây Âu.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1. Đặc điểm của nền kinh tế trong các lãnh địa phong kiến?

   A. Là nền kinh tế tự cung tự cấp.

   B. Trao đổi bằng hiện vật.

   C. Là nền kinh tế hàng hóa.

   D. Có sự trao đổi buôn bán.

Câu 2. Việc làm nào của người Giec-man đã tác động trục tiếp đến sự hình thành xã hội phong kiến châu Âu?

   A. Tiêu diệt đế quốc Rô-ma.

   B. Thành lập hàng loạt vương quốc mới.

   C. Chia ruộng đất và phong tước vị cho tướng lĩnh và quý tộc người Giec-man.

   D. Thành lập các thành thị trung đại.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nêu một số dấu ấn tiêu biểu của thành thị trung đại (các thành phổ cổ, trường đại học) còn được bảo tồn, giữ gìn và phát triển đến ngày nay?

Câu 2: Kể lại công việc và cuộc sống hằng ngày của bản thân trong vai một nông nô (lãnh chúa phong kiến).