Giáo án và PPT Sinh học 10 cánh diều Ôn tập Phần 1

ÔN TẬP PHẦN 1: GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT CHƯƠNG TRÌNH MÔN SINH HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Sản xuất nước mắm là ứng dụng của quá trình nào sau đây ở vi sinh vật?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Kể tên một số ngành nghề liên quan đến sinh học và triển vọng của các ngành nghề đó.

Trả lời:

- Một số ngành nghề liên quan đến sinh học:

+ Giảng dạy, nghiên cứu: ngành Công nghệ sinh học, khai thác thủy sản, kỹ thuật sinh học, Lâm học,...

+ Sản xuất: Ngành chăn nuôi; Chế biến gỗ; Chế biến thực phẩm; Trồng trọt;...

+ Chăm sóc sức khỏe: Ngành Dược học; Y đa khoa; Điều dưỡng; Hóa dược;...

+ Hoạch định chính sách: Lâm nghiệp đô thị; Quản lí bệnh viện; Quản lí thủy sản;...

- Triển vọng phát triển: Kinh tế ngày càng phát triển, đi cùng với đó là sự phát triển của công nghệ sinh học. Các ngành liên quan đến sinh học đều có tính ứng dụng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của con người, sự phát triển bền vững của xã hội. Chính vì vậy, nó sẽ không ngừng được mở rộng và phát triển mạnh mẽ.

2. Cho biết vai trò của sinh học trong phát triển bền vững.

Trả lời:

Phát triển bền vững được hiểu là sự phát triển nhằm thoả mãn nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không làm tổn hại đến nhu cầu phát triển của các thế hệ tương lai. 

- Sinh học đóng góp vào việc xây dựng chính sách môi trường và phát triển kinh tế, xã hội. Đặc biệt chú ý đến vai trò của đa dạng sinh học, giảm thiểu rủi ro và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, duy trì phát triển bền vững.

- Sinh học có vai trò trong chăm sóc sức khoẻ và điều trị bệnh cho con người; cung cấp lương thực, thực phẩm; phát triển kinh tế, xã hội; tạo không gian sống và bảo vệ môi trường.

- Sinh học phát triển dựa trên các thành tựu khoa học công nghệ. Sinh học và khoa học công nghệ phát triển góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển. Sự phát triển sinh học, khoa học công nghệ và kinh tế đặt ra vấn đề đạo đức sinh học. 

3. Nêu và sắp xếp các kỹ năng trong tiến trình theo các bước nghiên cứu khoa học.

Trả lời:

Các bước nghiên cứu khoa học:

Bước 1: Quan sát và đặt câu hỏi => tìm ra "vấn đề nghiên cứu"

Bước 2: Hình thành giả thuyết khoa học => Giả thuyết phải cụ thể, liên quan trực tiếp đến câu hỏi đang đặt ra.

Bước 3: Kiểm tra giả thuyết khoa học => Làm thực nghiệm để chứng minh hoặc bác bỏ giả thuyết.

Bước 4: Làm báo cáo kết quả nghiên cứu => Phân tích số liệu và rút ra kết luận nghiên cứu. Kết luận đúng khi trả lời được câu hỏi nghiên cứu ban đầu bằng các dữ liệu tin cậy.

4. Nêu các cấp độ tổ chức sống và mối quan hệ thứ bậc giữa các cấp độ đó.

Trả lời:

- Thế giới sống có thể được sắp xếp, tổ chức theo các cấp độ: phân tử -> bào quan -> tế bào -> mô -> cơ quan -> hệ cơ quan -> cơ thể -> quần thể -> quần xã - hệ sinh thái -> sinh quyển.

- Quan hệ giữa các cấp tổ chức sống được thể hiện trong quan hệ thứ bậc về cấu trúc và chức năng. Các cấp độ tổ chức sống thể hiện mối liên quan bộ phận và tổng thể, trong đó cấp độ tổ chức lớn hơn được hình thành từ cấp độ tổ chức nhỏ hơn liền kề.Tổ chức cấp trên không chỉ mang đặc điểm của tổ chức cấp dưới mà còn có những đặc tính nổi trội mà tổ chức cấp dưới không có. 

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Ý nào dưới đây là đúng khi nói về vai trò của sinh học trong phát triển kinh tế?​

A. Đưa ra các biện pháp nhằm kiểm soát sự phát triển dân số cả về chất lượng và số lượng.

B. Cung cấp các kiến thức, công nghệ xử lí ô nhiễm và cải tạo môi trường.

C. Tạo ra những giống cây trồng và vật nuôi có năng suất và chất lượng cao.

D. Góp phần xây dựng chính sách môi trường.

Câu 2: Ngành nào dưới đây được đánh giá là "ngành học của tương lai"?​

A. Quản lí tài nguyên rừng.

B. Chăn nuôi.

C. Dược học.

D. Công nghệ sinh học.

Câu 3: Các lĩnh vực nghiên cứu sinh học có thể chia thành hai loại chính là nghiên cứu?

A. Nghiên cứu cơ bản

B. Nghiên cứu ứng dụng

C. Đáp án khác

D. Cả A và B

Câu 4: Đâu không phải phương pháp cơ bản để nghiên cứu môn Sinh học

A. Làm việc trong phòng thí nghiệm.  

B. Trải nghiệm thực địa.

C. Thực nghiệm khoa học.

D. Quan sát.

Câu 5: Nghiên cứu khoa học là

A. Một quá trình chứng minh các giả thuyết.

B. Một quá trình tìm hiểu những tri thức mới.

C. Một quá trình thu thập và xử lí thông tin.

D. Một quá trình thực nghiệm để làm rõ các lý thuyết.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nếu trở thành một nhà sinh học, em chọn đối tượng và mục tiêu nghiên cứu là gì?

Câu 2: Hãy cho biết một vài vật dụng mà em dùng hằng ngày là sản phẩm có liên quan trực tiếp đến các ứng dụng sinh học.