Giáo án và PPT Sinh học 10 cánh diều Bài 22: Phương thức lây truyền, cách phòng chống và ứng dụng của virus

BÀI 22: PHƯƠNG THỨC LÂY TRUYỀN, CÁCH PHÒNG CHỐNG VÀ ỨNG DỤNG CỦA VIRUS

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đưa  ra câu hỏi đặt vấn đề để HS suy nghĩ và trả lời:

1. Vì sao giãn cách và đeo khẩu trang lại có vai trò quan trọng trong phòng chống dịch viêm đường hô hấp cấp (COVID-19) do SARS-CoV-2 gây ra?

2. Giãn cách và đeo khẩu trang có phải là biện pháp cần thiết đối với tất cả các bệnh do virus không? Vì sao?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về phương thức lây truyền và cách phòng, chống virus gây bệnh ở thực vật

GV đưa ra các câu hỏi, yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi:

+ Nêu một số thiệt hại do virus gây ra trên cây trồng.

+ Nêu các cách thức virus xâm nhập vào tế bào thực vật.

+ Virus có thể lây nhiễm trong cây bằng cách nào?

+ Cây bị nhiễm virus thường có biểu hiện gì? Chúng ta nên làm gì để phòng, chống virus gây bệnh ở thực vật?

Sản phẩm dự kiến:

- Virus có thể lây truyền từ cây này sang cây khác qua vết thương;

- Virus lây nhiễm trong cây nhờ cầu sinh chất và hệ thống mạch dẫn;

- Virus từ cây bệnh lây truyền cho cây khác qua thụ phấn, qua vết thương, cho thế hệ sau qua hạt.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về phương thức lây truyền và cách phòng chống bệnh do virus gây ra trên người và động vật

GV chia lớp thành 4 nhóm tương ứng với 4 trạm. Mỗi trạm có những câu hỏi liên quan đến nội dung của từng phần. GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK để thực hiện nhiệm vụ ở các trạm (đính kèm ở phần Hồ sơ học tập).

Sản phẩm dự kiến:

– Virus có thể lây truyền theo hai phương thức: từ mẹ sang con (truyền dọc); từ cơ thể này sang cơ thể khác (truyền ngang).

– Rèn luyện sức khoẻ, ăn uống vệ sinh và đủ chất, vệ sinh môi trường, tiêu diệt vật trung gian truyền bệnh, tiêm vaccine,... là những biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh do virus.

– Hệ thống miễn dịch là hàng rào bảo vệ giúp cơ thể chống lại virus. Ngoài ra, có thể sử dụng thuốc để chống virus.

Virus thường có nhiều biến chủng do có tần số đột biến cao và nhiều biến dị tổ hợp.

………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

GV yêu cầu HS làm việc nhóm, hoàn thành các bài tập sau:

1. Hãy cho biết con đường lây truyền của virus HIV, cúm, sởi, dại, viêm gan A theo gợi ý trong bảng 22.1

2. Lựa chọn một bệnh cho virus gây ra, xác định phương thức lây truyền, nêu cách phòng và chống bệnh đó. (Có thể vẽ dưới dạng sơ đồ tư duy, hoặc báo cáo Powerpoint, Word hoặc video,...)

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1. 

Câu 2.

- Các biện pháp phòng bệnh để hạn chế sự lây truyền của HIV trong cộng đồng là:

+ Duy trì lối sống lành mạnh, vệ sinh, tập luyện, giữ gìn cho cơ thể sạch sẽ, khỏe mạnh.

+ Ăn uống đủ chất, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.

+ Không dùng chung đồ dùng cá nhân; ví dụ như bàn chải đánh răng, khăn mặt, dao cạo râu (bàn cạo), không dùng chung bơm kim tiêm.

- Các biện pháp phòng bệnh để hạn chế sự lây truyền của virus cúm trong cộng đồng là:

+ Vệ sinh, tập luyện, giữ gìn cho cơ thể sạch sẽ, khỏe mạnh.

+ Vệ sinh môi trường sạch sẽ, phun thuốc khử trùng, tiêu diệt sinh vật trung gian truyền bệnh như muỗi, bọ chét,..

+ Không tiếp xúc trực tiếp, tàng trữ, buôn bản, tiêu thụ động vật hoang dã.

+ Khoanh vùng, tiêu huỷ động vật bị bệnh.

+ Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và đeo khẩu trang khi đi ra đường.

+ Cách ly người bệnh, hạn chế tiếp xúc với người bệnh. Nếu phải tiếp thì cần sử dụng các dụng cụ bảo hộ y tế.

+ Tiêm vaccine cho người và vật nuôi, gia súc, gia cầm.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu 1. Vì sao để hạn chế sự lây truyền của virus gây bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá ở lúa, người ta thường phun thuốc diệt rầy nâu?

Câu 2. Em đã làm gì để có sức khỏe tốt? Vì sao giữ gìn cơ thể sạch sẽ, khỏe mạnh lại có tác dụng phòng bệnh do virus?

Câu 3. Con người thường làm gì để chủ động kích hoạt hệ miễn dịch đặc hiệu của cơ thể?