CHỦ ĐỀ 2. THỰC HIỆN TRÁCH NHIỆM TRONG GIA ĐÌNH

A. TRẮC NGHIỆM

1. NHẬN BIẾT (15 câu)

Câu 1: Đâu là cách nhận biết sở thích, mong đợi của bố mẹ, người thân?

1. Quan sát những lựa chọn của bố mẹ, người thân trong ăn, uống, trong trang phục, hình thức giải trí…
2. Trò chuyện, hỏi bố mẹ và người thân về sở thích, mong đợi.
3. Tìm hiểu những kỉ vật và người thân lưu giữ…
4. Cả A, B, C

Câu 2: Đâu là cách em thể hiện sự quan tâm đối với bố mẹ, người thân?

1. Tặng quà phù hợp với sở thích
2. Nhắc nhở các chương trình giải trí mà bố mẹ yêu thích
3. Cùng giữ gìn những kỉ vật mà bố mẹ, người thân trân trọng.
4. Cả A, B, C

Câu 3: Đâu là cách thể hiện sự quan tâm đến cảm xúc của bố mẹ và người thân?

1. Hỏi thăm khi thấy bố mẹ, người thân có những thay đổi về cảm xúc
2. Thể hiện mong muốn được chia sẻ cùng bố mẹ, người thân.
3. Động viên, khích lệ người thân phù hợp với cảm xúc của họ.
4. Cả A, B, C

Câu 4: Đâu là các nguyên tắc ứng xử đúng giữa các thành viên trong gia đình?

1. Tôn trọng
2. Bình đẳng
3. Yêu thương và chia sẻ
4. Cả A, B, C

Câu 5: Việc làm nào sau đây thể hiện trách nhiệm của bản thân đối với gia đình?

1. Chăm lo hạnh phúc gia đình; giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình.
2. Kính trọng, hiếu thảo đối với ông bà, cha mẹ
3. Tôn trọng các thành viên khác trong gia đình; chăm sóc, giáo dục con em trong gia đình.
4. Tất cả các ý trên đều đúng.

Câu 6: Trách nhiệm của mỗi người đối với người thân là gì?

1. Quan tâm, yêu thương, đùm bọc người thân.
2. Tôn trọng, yêu quý.
3. Thực hiện các công việc giúp đỡ ông bà, bố mẹ.
4. Cả A, B, C

Câu 7: Trách nhiệm cho sự phát triển của gia đình là gì?

1. Học hành chăm chỉ.
2. Tiếp nối và xây dựng những truyền thống của gia đình.
3. Giới thiệu với bạn bè về truyền thống của trường
4. Cả A, B đều đúng

Câu 8: Khi có chuyện buồn, cách ứng xử phù hợp trong tình huống đó là gì?

1. Hỏi về câu chuyện, việc làm đã đem lại niềm vui
2. Đặt bản thân vào vị trí của người thân để cảm thông và chia sẻ
3. Nói lời chúc mừng, khích lệ
4. Thể hiện cảm xúc vui vẻ qua lời nói và biểu cảm

Câu 9: Khi gặp vấn đề căng thẳng, khó khăn, cách ứng xử phù hợp trong tình huống đó là gì?

1. Hỏi về câu chuyện, việc làm đã đem lại niềm vui
2. Tìm ra nguyên nhân và giải pháp khắc phục
3. Tìm cách hòa giải một cách khéo léo
4. Thể hiện cảm xúc vui vẻ qua lời nói và biểu cảm

Câu 10: Khi có mâu thuẫn, cách ứng xử phù hợp trong tình huống đó là gì?

1. Động viên, khích lệ
2. Tìm ra nguyên nhân và giải pháp khắc phục
3. Tìm cách hòa giải một cách khéo léo
4. Hỏi thăm, động viên, an ủi,..

Câu 11: Những khó khăn thường gặp khi giao tiếp ứng xử trong gia đình là?

1. Ứng xử lịch thiệp, thân thiện, nhã nhặn, đúng mực.
2. Tuân thủ, chấp hành các quy định của pháp luật; nội quy, quy tắc nơi công cộng.
3. Nói to, gây ồn ào, mất trật tự.
4. Đấu tranh, bảo vệ lẽ phải, người yếu thế; phê phán hành vi sai trái.

Câu 12: Các hoạt động lao động mà em có thể làm để thể hiện trách nhiệm với gia đình là?

1. Dọn dẹp góc học tập của mình.
2. Giúp bố mẹ chăm em.
3. Giúp bố mẹ kinh doanh hàng tạp hóa.
4. Tất cả các ý trên đều đúng.

Câu 13: Hoạt động lao động nào sau đây em có thể làm để thể hiện trách nhiệm với gia đình?

1. Chăm sóc em nhỏ.
2. Đưa cơm ra đồng cho bố, mẹ.
3. Nấu cơm khi bố mẹ bận.
4. Tất cả các ý trên đều đúng.

Câu 14: Có bạn cho rằng “Công việc nhà là việc của người lớn, không phù hợp với lứa tuổi học sinh.” Em có suy nghĩ như thế nào về ý kiến trên?

1. Không đồng ý, vì việc nhà có thể lựa chọn làm phù hợp với lứa tuổi.
2. Đồng ý với ý kiến trên.
3. Lứa tuổi học sinh cần có sự giúp đỡ của người lớn.
4. Chỉ làm những việc mình thích.

Câu 15: Các hoạt động lao động mà em có thể làm để thể hiện trách nhiệm với gia đình?

1. Tưới cây trong vườn
2. Cho gà ăn
3. Vệ sinh nhà cửa
4. Tất cả những ý trên đều đúng.

2. THÔNG HIỂU (10 CÂU)

Câu 1: Khi người thân đang căng thẳng vì áp lực ở nơi làm việc. Đâu là cách giao tiếp, ứng xử phù hợp trong tình huống trên?

1. Tạo cho người thân không gian bình yên, ấm áp; quan tâm, chia sẻ công việc gia đình; trò chuyện, chia sẻ, nói những câu nói, kể câu chuyện tạo động lực cho người thân…
2. Tôn trọng, không làm ảnh hưởng đến sự tĩnh lặng, chuẩn bị nước uống, thức ăn và mời người thân vào thời điểm phù hợp. Chia sẻ công việc gia đình để người thân an tâm tập trung cho công việc.
3. Nếu câu chuyện tranh luận quá căng thẳng có thể đặt câu hỏi chuyển theo hướng khác, vấn đề khác, thực hiện công việc khác…
4. Đáp án khác

Câu 2:  Khi người thân đang yên lặng, tập trung vào công việc của mình. Đâu là cách giao tiếp, ứng xử phù hợp trong tình huống trên?

1. Tạo cho người thân không gian bình yên, ấm áp; quan tâm, chia sẻ công việc gia đình; trò chuyện, chia sẻ, nói những câu nói, kể câu chuyện tạo động lực cho người thân…
2. Tôn trọng, không làm ảnh hưởng đến sự tĩnh lặng, chuẩn bị nước uống, thức ăn và mời người thân vào thời điểm phù hợp. Chia sẻ công việc gia đình để người thân an tâm tập trung cho công việc.
3. Nếu câu chuyện tranh luận quá căng thẳng có thể đặt câu hỏi chuyển theo hướng khác, vấn đề khác, thực hiện công việc khác…
4. Đáp án khác

Câu 3: Khi người thân đang tranh luận chuyện thời sự. Đâu là cách giao tiếp, ứng xử phù hợp trong tình huống trên?

1. Tạo cho người thân không gian bình yên, ấm áp; quan tâm, chia sẻ công việc gia đình; trò chuyện, chia sẻ, nói những câu nói, kể câu chuyện tạo động lực cho người thân…
2. Tôn trọng, không làm ảnh hưởng đến sự tĩnh lặng, chuẩn bị nước uống, thức ăn và mời người thân vào thời điểm phù hợp. Chia sẻ công việc gia đình để người thân an tâm tập trung cho công việc.
3. Nếu câu chuyện tranh luận quá căng thẳng có thể đặt câu hỏi chuyển theo hướng khác, vấn đề khác, thực hiện công việc khác…
4. Đáp án khác

Câu 4: M đang buồn vì điểm kiểm tra không cao thì bố đi làm về và nói rất to: “Cả nhà ơi! Hôm nay, bố được nhận phần thưởng”. Đâu là cách thể hiện lời nói, hành vi ứng xử phù hợp trong tình huống trên?

1. M chào hỏi bố và chúc mừng niềm vui của bố.
2. Nói với bố khi phù hợp: “Bố ơi, sao bố giỏi thế ạ! Bố luôn là tấm gương của con. Con sẽ cố gắng nhiều hơn nữa để có kết quả học tập tốt”.
3. Cả A, B
4. Hỏi người thân để biết chuyện, an ủi, động viên và tìm cách chia sẻ, giúp đỡ người thân. Nói câu nói, kể câu chuyệ truyền động lực phù hợp.

Câu 5: Đi học về, N hồ hởi bước vòa nhà định khoe thành tích thi học sinh giỏi nhưng cảm thấy không khí gia đình nặng nề, cả nhà ngồi im, buồn bã.

1. N dừng việc khoe thành tích thi học sinh giỏi.
2. Chia sẻ thành tích thi học sinh giỏi vào thời điểm phù hợp, tạo niềm vui, lấp nỗi buồn, tổn thương, niềm an ủi với người thân.
3. Hỏi người thân để biết chuyện, an ủi, động viên và tìm cách chia sẻ, giúp đỡ người thân. Nói câu nói, kể câu chuyệ truyền động lực phù hợp.
4. Cả A, B, C

Câu 6: Em trai Hiếu mải chơi điện tử nên quên đi học. Bố mẹ Hiếu rất tức giận về việc này khiến không khí gia đình rất căng thẳng. Nếu em là Hiếu, em sẽ làm gì?

1. Nếu là Hiếu, em sẽ khuyên nhủ, tâm sự với em trai của mình về lỗi sai của mình, yêu cầu em trai phải xin lỗi bố mẹ và hứa với cả nhà lần sau sẽ không tái phạm nữa.
2. Em sẽ hứa với bố mẹ sẽ để ý, quan tâm trông nom đến em trai nhiều hơn.
3. Cả A, B đều đúng
4. Cả A, B đếu sai

Câu 7: Hoạt động nào dưới đâu thể hiện trách nhiệm với gia đình?

1. Phun thuộc trừ sâu.
2. Giao hàng đi xa.
3. Quét nhà.
4. Nghỉ học đi làm.

Câu 8: Em trai Hiếu mải chơi điện tử nên quên đi học. Bố mẹ Hiếu rất tức giận về việc này khiến không khí gia đình rất căng thẳng. Nếu em là Hiếu, em sẽ làm gì?

1. Nếu là Hiếu, em sẽ khuyên nhủ, tâm sự với em trai của mình về lỗi sai của mình, yêu cầu em trai phải xin lỗi bố mẹ và hứa với cả nhà lần sau sẽ không tái phạm nữa.
2. Em sẽ hứa với bố mẹ sẽ để ý, quan tâm trông nom đến em trai nhiều hơn.
3. Cả A, B đều đúng
4. Cả A, B đếu sai

Câu 9: Bố mẹ phân công cho Liên - em của Minh rửa bát. Nhưng hôm nay, Liên có kế hoạch đi dự sinh nhật bạn. Các bạn đã đến ngồi chờ Liên cùng đi, còn Liên muốn chờ mọi người trong gia đình ăn xong để rửa bát. Nếu là Minh, em sẽ làm gì?

1. Nếu là Minh, em sẽ nói Liên đi dự sinh nhật bạn cùng với mọi người trước đi còn phần bát em sẽ chờ mọi người ăn cơm xong rồi sẽ rửa hộ cho em gái.
2. Nếu là Minh, em sẽ nói Liên chờ mọi người ăn cơm xong rồi rửa bát cùng mình vì đây là trách nhiệm đối với gia đình.
3. Cả A, B đều đúng
4. Đáp án khác

Câu 10: Bố mẹ Liên có sự hiểu lầm nhau nên không nói chuyện với nhau đã hai ngày khiến không khí gia đình không vui. Nếu em là Liên, em sẽ làm gì trong trường hợp trên?

1. Mặc kệ không quan tâm
2. Tâm sự cùng bố mẹ để cùng nhau hòa giải.
3. Theo bố và không quan tâm mẹ.
4. Theo mẹ và không quan tâm bố.

3. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: Câu tục ngữ “Anh em như thể tay chân, rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần” khuyên chúng ta điều gì?

1. Anh, em phải đoàn kết, yêu thương lẫn nhau.
2. Anh, em phải trung thực với nhau.
3. Anh, em phải lo cho nhau.
4. Anh, em phải có trách nhiệm với nhau.

Câu 2: Em hãy nối các tình huống được nêu ở cột A với các cách xử lí tình huống ở cột B sao cho phù hợp

1. 1 – b; 2 – a; 3 – c; 4- d
2. 1 – a; 2 – b; 3 – c; 4- d
3. 1 – a; 2 – b; 3 – d; 4- c
4. 1 – a; 2 – c; 3 – b; 4- d

Câu 3: Nam tham gia câu lạc bộ bóng bàn và đã kiên trì tập luyện để chuẩn bị cho cuộc thi đấu cấp tỉnh. Hôm nay, Nam chuẩn bị đi thi thì bà bị sốt, lúc đó không có ai ở nhà. Nếu em là Nam, em sẽ làm gì trong trường hợp trên.

1. Mặc kệ bà để đi.
2. Nam có thể nhờ đến sự trợ giúp của hàng xóm, người lớn. Nếu bà bị sốt cao, nghiêm trọng thì Nam nên trực tiếp đưa bà, cùng sự hỗ trợ của hàng xóm, người thân quen để đưa bà đến bệnh viện.
3. Nghỉ thi và không thông báo giáo viên.
4. Nghỉ thi và sau đó ghét bà.

Câu 4: Minh hứa với bạn rằng Chủ nhật tuấn tới đi chơi xa mà quên hôm đó là ngày bố mẹ tổ chức kỉ niệm 20 năm ngày cưới. Theo truyền thống của gia đình thì những dịp như thế này cả nhà đều có mặt đông đủ. Theo em, Minh nên làm gì trong trường hợp trên?

1. Hoãn đi và nói rõ lí do với bạn.
2. Ở nhà và không nói gì với bạn.
3. Trốn đi khống báo bố mẹ.
4. Vẫn đi và mua quà về tặng bố mẹ sau.

Câu 5: Tuấn tích lũy được hơn 1 triệu đồng để mua xe đạp đi học. Nhưng thời gian này, ông nội ốm liên tục nên gia đình cần tiền mua thuốc cho ông. Nếu em là Tuấn, em sẽ làm gì trong trường hợp trên?

1. Vui vẻ mua thuốc cho ông.
2. Mua xe trước rồi báo bố mẹ.
3. Mua thuốc cho ông nhưng hậm hực, khó chịu.
4. Dấu tiền đi, đợi sau này mua.

4. VẬN DỤNG CAO (5 CÂU)

Câu 1: Bố mẹ B đi công tác một tháng. Bố mẹ giao cho B quản lí tiền sinh hoạt trong tháng và các công việc gia đình. Bố mẹ rất lo lắng về cậu em đang học lớp 5. Nhà ở gần trường nên B và em có thể tự đi học. Đâu là những cách quản lí công việc trong gia đình trong tình huống trên?

(1) Chia tiền sinh hoạt thành từng mục như: tiền đi chợ, tiền tiêu cá nhân của B và em B, tiền khác để đề phòng những trường hợp khẩn cấp.

(2) Chia công việc nhà. B lớn nên đảm nhận những công việc nhà nặng còn em B sẽ phụ giúp rửa bát, quét nhà, lau nhà, phơi quần áo.

(3) Hàng ngày, B sẽ đưa đón em đi học.

(4) B sẽ giảng bài cho em nếu em gặp khó khăn trong việc học.

(5) Cuối tuần nếu có thời gian rảnh B và em sẽ đi công viên hoặc sang chơi với ông bà.

1. (1)(2)
2. (2)(3)
3. (1)(5)
4. (1)(2)(3)(4)(5)

Câu 2: Em thấy mấy hôm nay bố mẹ có vẻ không vui, có lúc còn to tiếng với nhau về việc học tập của em trai em. Sau đó bố mẹ em không nói chuyện với nhau nũa. Em sẽ làm gì?

1. Em sẽ hỏi han tình hình học tập của em trai và dạy em học hành cẩn thận sau đó em kể việc bố mẹ cãi nhau vì việc học của em mà bảo em xin lỗi bố mẹ và hứa sẽ học hành nghiêm túc
2. Em sẽ nấu một bữa ăn thật ngon để chúc mừng mẹ. Em sẽ mua một món quà để chúc mừng mẹ.
3. Em sẽ cảm thấy rất có lỗi và em sẽ xin lỗi bố và chạy đi dọn dẹp lại nhà cửa ngay tức khắc.
4. Em sẽ cười thân thiện nói với mẹ với giọng thật vui vẻ là: “Vâng ạ! Mẹ yên tâm, con hứa, con không đi chơi điện tử đâu ạ. Mẹ tin con nhé!”

Câu 3: Mẹ em mới kết thúc một dự án và đạt kết quả xuất sắc. Mẹ chia sẻ với cả nhà về niềm vui này. Hai chị em em rất muốn chia sẻ niềm vui với mẹ bằng một việc làm bất ngờ. Em hãy đưa ra những phương án khác nhau để tạo bất ngờ và niềm vui cho mẹ

1. Em sẽ hỏi han tình hình học tập của em trai và dạy em học hành cẩn thận sau đó em kể việc bố mẹ cãi nhau vì việc học của em mà bảo em xin lỗi bố mẹ và hứa sẽ học hành nghiêm túc
2. Em sẽ nấu một bữa ăn thật ngon để chúc mừng mẹ. Em sẽ mua một món quà để chúc mừng mẹ.
3. Em sẽ cảm thấy rất có lỗi và em sẽ xin lỗi bố và chạy đi dọn dẹp lại nhà cửa ngay tức khắc.
4. Em sẽ cười thân thiện nói với mẹ với giọng thật vui vẻ là: “Vâng ạ! Mẹ yên tâm, con hứa, con không đi chơi điện tử đâu ạ. Mẹ tin con nhé!”

Câu 4: Khi bố đi làm về, em thấy bố có vẻ mệt mỏi và khó chịu. Bố nói to với em: “ Sao nhà cửa bừa bộn thế này mà không dọn dẹp đi.” Cảm xúc của em thế nào khi ở trong tình huống này và em sẽ làm gì?

1. Việc làm của bố chỉ muốn giúp góc học tập của em cho gọn gàng, sạch sẽ hơn. Em sẽ cảm ơn bố vì bố đã dọn dẹp cho em và em sẽ hứa với bố lần sau em sẽ gọn gàng ngăn nắp hơn.
2. Em sẽ nấu một bữa ăn thật ngon để chúc mừng bố. Em sẽ mua một món quà để chúc mừng bố.
3. Em sẽ cảm thấy rất có lỗi và em sẽ xin lỗi bố và chạy đi dọn dẹp lại nhà cửa ngay tức khắc.
4. Em sẽ cười thân thiện nói với mẹ với giọng thật vui vẻ là: “Vâng ạ! Mẹ yên tâm, con hứa, con không đi chơi điện tử đâu ạ. Mẹ tin con nhé!”

Câu 5: Nếu em là bạn trong tranh, em sẽ trả lời mẹ như thế nào để thể hiện thái độ và lời nói phù hợp?

1. Việc làm của bố chỉ muốn giúp góc học tập của em cho gọn gàng, sạch sẽ hơn. Em sẽ cảm ơn bố vì bố đã dọn dẹp cho em và em sẽ hứa với bố lần sau em sẽ gọn gàng ngăn nắp hơn.
2. Em sẽ nấu một bữa ăn thật ngon để chúc mừng bố. Em sẽ mua một món quà để chúc mừng bố.
3. Em sẽ cảm thấy rất có lỗi và em sẽ xin lỗi bố và chạy đi dọn dẹp lại nhà cửa ngay tức khắc.
4. Em sẽ cười thân thiện nói với mẹ với giọng thật vui vẻ là: “Vâng ạ! Mẹ yên tâm, con hứa, con không đi chơi điện tử đâu ạ. Mẹ tin con nhé!”