BÀI 11: PHƯƠNG THỨC CON NGƯỜI KHAI THÁC, SỬ DỤNG VÀ BẢO VỆ THIÊN NHIÊN Ở CHÂU PHI

(14 câu)

1. Nhận biết (4 câu)

Câu 1:Xác định phạm vi phân bố của môi trường xích đạo ở châu Phi?

Trả lời:

Môi trường xích đạo ẩm châu Phi bao gồm bồn địa Công-gô và vùng duyên hải phía bắc vịnh Ghi-nê.

Câu 2:Xác định phạm vi phân bố của môi trường nhiệt đới ở châu Phi?

Trả lời:

Môi trường nhiệt đới châu Phi phân bố ở phía bắc và phía nam môi trường xích đạo.

Câu 3:Xác định phạm vi phân bố của môi trường hoang mạc ở châu Phi?

Trả lời:

Môi trường hoang mạc châu Phi gồm: hoang mạc Xa-ha-ra ở phía bắc và hoang mạc Ca-la-ha-ri, Na-míp ở phía nam.

Câu 4:Xác định phạm vi phân bố của môi trường địa trung hải ở châu Phi?

Trả lời:

Môi trường địa trung hải phân bố thành dải hẹp ở vùng cực Bắc và cực Nam châu Phi.

2. Thông hiểu (3 câu)

Câu 1:Trình bày đặc điểm của môi trường xích đạo ẩm?

Trả lời:

Môi trường xích đạo ẩm có khí hậu nóng. mưa nhiều, đất đai màu mỡ, rừng rậm chiếm diện tích lớn với nhiều loài động vật, thực vật phong phú, có nhiều khoáng sản có giá trị như: dầu mỏ, vàng, quặng sắt, phốt phát....

Câu 2:Trình bày đặc điểm của môi trường nhiệt đới?

Trả lời:

Ở phía bắc, lượng mưa ít, có thời kì khô hạn kéo dài, xa-van phát triển. Ở phía nam, khí hậu ẩm và dịu hơn; phía đông quanh năm nóng, ẩm và mưa nhiều. Ở môi trường này có một số khoáng sản có giá trị như: vàng, đồng, chỉ....

Câu 3:Trình bày đặc điểm của môi trường xích hoang mạc?

Trả lời:

Đặc điểm nổi bật của môi trường này là khô hạn, lượng mưa rất ít. Bề mặt dất chủ yếu là sỏi đá, động vật nghèo nàn. Một số nơi trong các hoang mạc có mạch nước ngầm đã xuất hiện các ốc đảo. Trong môi trường này cũng có một số khoáng sản với trữ lượng lớn, đặc biệt là dầu mỏ.

3. Vận dụng (4 câu)

Câu 1:Người dân châu Phi đã làm gì để khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường xích đạo?

Trả lời:

Con người đã khai thác tài nguyên đất, nước, rừng để hình thành các vùng trồng cà phê, ca cao, cao su, cọ dầu,... để xuất khẩu; khai thác và xuất khẩu dầu mỏ, bô-xít....

Tuy nhiên, sự suy giảm diện tích rừng, đất đai bị thoái hoá và ô nhiễm môi trường đang là trở ngại lớn đối với người dân sống ở môi trường này.

Câu 2:Người dân châu Phi đã làm gì để khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới?

Trả lời:

Do phụ thuộc vào lượng mưa và chế độ mưa, tại những khu vực khô hạn, người dân chủ yếu trồng kê; chăn nuôi dê, cừu theo hình thức chăn thả; khu vực phía dông có mưa nhiều hơn thì trồng cây ăn quả và cây công nghiệp xuất khẩu, điển hình là cây cà phê và chăn nuôi gia súc. Ở những khu vực tập trung khoảng sản, con người đã tiến hành khai thác, chế biến để xuất khẩu.

Để bảo vệ các loài sinh vật, nhiều quốc gia đã thành lập các “xa-van công viên”. các vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên, tạo nên các điểm tham quan hấp dẫn. Tuy nhiên, ở môi trường này dang gặp phải những khó khăn như tình trạng thoái hoá đất, khan hiếm nước, nhiều loài sinh vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng....

Câu 3:Người dân châu Phi đã làm gì để khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường hoang mạc?

Trả lời:

Con người ở môi trường hoang mạc đã khai thác tài nguyên nước, sinh vật để phát triển chăn nuôi du mục. Tại các ốc đảo, người dân trồng chà là, cam, chanh, lúa mạch.... Hiện nay, với sự phát triển của khoa học kĩ thuật, nhiều nước đã đầu tư vào hệ thống tưới tiêu, cải tạo hoang mạc thành đồng ruộng để trồng trọt.

Một số quốc gia thuộc môi trường hoang mạc có khoáng sản phong phú, trữ lượng lớn đã khai thác dầu mỏ, vàng và kim cương để xuất khẩu. Nhiều quốc gia đã tận dụng cảnh quan hấp dẫn, độc đáo để thu hút khách du lịch tới tham quan.

Tuy nhiên, các quốc gia châu Phi đang phải đối mặt với tình trạng hoang mạc hoá ngày càng mở rộng. Nhiều giải pháp để hạn chế tình trạng này đã được đưa ra, đặc biệt là sự hợp tác của các quốc gia trong việc xây dựng “Bức tường xanh vĩ đại”, rộng 15 km, dài 8 000 km, phủ tới 700 triệu ha đất khô cằn, nơi sinh sống của trên 230 triệu người. “Bức tường xanh vĩ đại” trở thành vành đai bảo vệ và chống lại tình trạng hoang mạc hoá, biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường....

Câu 4:Người dân châu Phi đã làm gì để khai thác, sử dụng thiên nhiên ở môi trường địa trung hải?

Trả lời:

Người dân đã khai thác đặc điểm thiên nhiên về nhiệt độ, lượng mưa, đất và sinh vật để trồng cây ăn quả cận nhiệt như: nho, ô liu, cam. chanh và cây lương thực như: lúa mi, ngô. Dựa vào khoảng sản sẵn có, người dân cũng đã tiến hành khai thác và xuất khẩu phốt phát, khí đốt, dầu mỏ. Tuy nhiên, tình trạng hoang mạc hoa cũng đang là thách thức lớn đối với các quốc gia ở môi trường này.

4. Vận dụng cao (3 câu)

Câu 1:Nêu những biện pháp người dân châu Phi đã thực hiện để bảo vệ thiên nhiên ở môi trường hoang mạc?

Trả lời:

Biến đổi khí hậu và việc khai thác thiên nhiên không hợp lí của con người đã khiến diện tích hoang mạc ở châu Phi ngày càng mở rộng. Các nước trong khu vực đã có nhiều biện pháp như hợp tác để thành lập "vành đai xanh” chống lại tình trạng hoang mạc hoá,...

Các quốc gia hợp tác xây dựng “Bức tường xanh vĩ đại", rộng 15 km, dài 8 000 km, phủ tới 700 triệu ha đất khô cần, nơi sinh sống của trên 230 triệu người. “Bức tường xanh vĩ đại” trở thành vành đai bảo vệ và chống lại tình trạng hoang mạc hoả, biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường....

Câu 2:Nêu những biện pháp người dân châu Phi đã thực hiện để bảo vệ thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới?

Trả lời:

Ở môi trường nhiệt đới, cần chú ý xây dựng các công trình thuỷ lợi để đảm bảo nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân trong mùa khô.

Một số quốc gia châu Phi (Kê-nia, Tan-da-ni-a,...) đã thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên (vườn quốc gia) vừa đề bảo vệ các hệ sinh thái tự nhiên, vừa phát triển du lịch sinh thái.

Câu 3:Phân biệt cách thức khai thác thiên nhiên ở các môi trường tự nhiên ở châu Phi?

Trả lời: