Câu hỏi tự luận Lịch sử và Địa lí 5 cánh diều Bài 9: Triều Lý và việc định đô ở Thăng Long

BÀI 9: TRIỀU LÝ VÀ VIỆC ĐỊNH ĐÔ Ở THĂNG LONG

(16 CÂU)

1. NHẬN BIẾT (4 CÂU)

Câu hỏi 1: Cho biết Triều Lý được thành lập vào khoảng thời gian và trong hoàn cảnh nào 

Trả lời:

Thời gian và hoàn cảnh thành lập triều Lý:

• Thời gian: 1009
• Hoàn cảnh: Nước ta lâm vào tình trạng tranh giành quyền lực sau cái chết của Lê Đại Hành. Lý Công Uẩn, một tướng tài của triều Tiền Lê, đã đứng lên lãnh đạo, lên ngôi vua với danh hiệu Lý Thái Tổ. 

Câu hỏi 2: Em hãy nêu tên gọi của công trình kiến trúc dưới đây và cho biết công trình được xây dựng dưới triều đại nào? 

Trả lời:

• Công trình kiến trúc dưới đây là Chùa Một Cột
• Chùa được xây dựng dưới triều đại nhà Lý  theo hình tượng của một đóa hoa sen nở trên mặt nước, tượng trưng cho sự tinh khiết và cao quý của Phật pháp, nằm trong khuôn viên quần thể Lăng Bác và Quảng trường Ba Đình

Câu hỏi 3: Tại sao triều Lý quyết định dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long?

Trả lời:

Câu hỏi 4: Ai là người đã chủ trì việc xây dựng Thăng Long thành kinh đô?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 CÂU)

Câu hỏi 1: Vị trí địa lý của Thăng Long có ý nghĩa như thế nào đối với việc xây dựng kinh đô?

Trả lời:

Vị trí địa lý của Thăng Long có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc xây dựng kinh đô, cụ thể như sau:

• Địa thế thuận lợi: Thăng Long nằm ở vị trí trung tâm của vùng đồng bằng Bắc Bộ, gần hai con sông lớn là sông Hồng và sông Đáy. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao thương, vận chuyển hàng hóa và quân đội.
• Phòng thủ dễ dàng: Với địa hình cao, Thăng Long dễ dàng phòng thủ trước các cuộc tấn công từ kẻ thù. Vị trí này giúp quân đội có thể nhanh chóng ứng phó với các tình huống khẩn cấp.
• Khí hậu ôn hòa: Thăng Long có khí hậu khá ôn hòa, mùa hè không quá nóng, mùa đông không quá lạnh, thuận lợi cho sinh hoạt và phát triển nông nghiệp.
• Nơi giao lưu văn hóa: Vị trí trung tâm giúp Thăng Long trở thành nơi giao lưu văn hóa giữa các vùng miền, từ đó thúc đẩy sự phát triển của nền văn minh dân tộc.
• Điểm tụ hội dân cư: Với vị trí đắc địa, Thăng Long thu hút nhiều cư dân từ khắp nơi đổ về, tạo thành một cộng đồng đông đúc và đa dạng, góp phần vào sự phát triển của kinh đô.

Câu hỏi 2: Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện một số nét chính về lịch sử Việt Nam dưới triều Lý

Trả lời:

Câu hỏi 3: So sánh sự khác nhau giữa kinh đô Hoa Lư và kinh đô Thăng Long

Trả lời:

Câu hỏi 4: Vì sao nhà Lý lại xây dựng nhiều chùa chiền, tháp?

Trả lời:

Câu hỏi 5: Kể lại câu chuyện Lý Thường Kiệt và cuộc kháng chiến chống quân Tống

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (7 CÂU)

Câu hỏi 1: Em có biết về các lễ hội nào được tổ chức ở Thăng Long trong thời kỳ triều Lý không?

Trả lời:

Trong thời kỳ triều Lý, Thăng Long (Hà Nội ngày nay) là kinh đô phát triển với nhiều lễ hội phong phú, phản ánh đời sống văn hóa và tín ngưỡng của người dân. Dưới đây là một số lễ hội tiêu biểu được tổ chức ở Thăng Long trong thời kỳ này:

• Lễ hội Vía Bà: Tổ chức để tôn vinh các vị thần, đặc biệt là Thánh Mẫu, nhằm cầu mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
• Lễ hội Đền Hùng: Mặc dù gốc gác từ thời Hùng Vương, lễ hội này vẫn được duy trì và phát triển trong thời kỳ Lý, nhằm tưởng nhớ các vua Hùng đã có công dựng nước.
• Lễ hội cầu an: Được tổ chức tại các chùa, đền thờ lớn trong kinh đô, lễ hội này có mục đích cầu xin sự bình an cho dân chúng và đất nước.
• Lễ hội Xuân: Mỗi dịp Tết Nguyên Đán, người dân Thăng Long tổ chức các lễ hội với nhiều hoạt động văn hóa như múa lân, hát dân ca, và các trò chơi dân gian, thể hiện sự khởi đầu của một năm mới đầy hy vọng.
• Lễ hội thuyền rồng: Diễn ra vào mùa xuân, bao gồm các cuộc đua thuyền trên sông Hồng, nhằm tưởng nhớ công lao của các vị vua, cũng như khẳng định sức mạnh của dân tộc.

Câu hỏi 3: Những giá trị văn hóa nào được hình thành ở Thăng Long trong thời kỳ triều Lý?

Trả lời:

Trong thời kỳ triều Lý, Thăng Long hình thành nhiều giá trị văn hóa nổi bật, bao gồm:

• Phát triển văn học và nghệ thuật: Nhiều tác phẩm văn học và thơ ca nổi tiếng ra đời, phản ánh tâm tư của người Việt.
• Xây dựng chùa chiền: Nhiều chùa và tháp được xây dựng, thể hiện tín ngưỡng Phật giáo và phong phú đời sống tinh thần.
• Tín ngưỡng và lễ hội: Lễ hội truyền thống được tổ chức thường xuyên, gắn kết cộng đồng và bảo tồn văn hóa dân gian.
• Tư tưởng Nho giáo: Được phát triển qua giáo dục và thi cử, tạo lớp trí thức ảnh hưởng lớn đến xã hội.
• Kiến trúc độc đáo: Công trình kiến trúc mang dấu ấn văn hóa Việt Nam, thể hiện kỹ thuật xây dựng phát triển.
• Đời sống vật chất: Thương mại và nghề thủ công mỹ nghệ phát triển, làm phong phú đời sống của cư dân.

Câu hỏi 4: Hãy viết một đoạn văn ngắn miêu tả về kinh đô Thăng Long thời Lý

Trả lời:

Câu hỏi 5: Em hãy tìm hiểu về một công trình kiến trúc của thời Lý và giới thiệu với các bạn

Trả lời:

Câu hỏi 6: Sưu tầm tư liệu về một di tích hoặc nhân vật lịch sử thời nhà Lý để chia sẻ với các bạn

Trả lời:

Câu hỏi 7: Hoàn thành thẻ ghi nhớ về một nhân vật lịch sử Triều Lý theo gợi ý: tên nhân vật, đóng góp chính,…

Trả lời: